archiefvorig nr.lopend nr.

	Beschouwingen > In de polder delen printen terug Met Pasen is het dubbel feest Paul Bordewijk Zondag is het Pasen. We vieren dan twee verschillende dingen. Vanouds vieren we in onze streken de komst van het voorjaar. Paasvuren zijn daar een manifestatie van, maar ook het eten van eieren, vruchtbaarheidssymbolen bij uitstek, tegenwoordig ook verkrijgbaar in een chocoladeversie. In de loop van eeuwen heeft zich daarbij de Paashaas gevoegd, die een mand eieren op zijn rug draagt om die her en der te verstoppen. Pasen valt ook in de tijd dat we ons huis opnieuw inrichten en daarbij mag een bezoek aan de Meubelboulevard niet ontbreken. Daarnaast is er de opstanding van Christus. Daarmee heeft men in de eerste eeuwen van het christendom geprobeerd het Paasfeest te annexeren. Christenen vieren dan dat God zijn enig geboren zoon geofferd heeft om de mensheid te verlossen. Dat is een eigenaardig verhaal. Wat merken we van die verlossing? Is er een studie waaruit blijkt dat sinds de kruisiging van Jezus er minder rampen plaats vinden en er minder honger en minder onderdrukking is? Wanneer de mensheid al verlost is, komt dat toch eerder door de uitvinding van elektriciteit, zou ik zeggen. Daarbij komt: waarom was het eigenlijk nodig dat God zijn enig geboren zoon offerde om de mensheid te verlossen. God is immers almachtig en dan kan hij als hij het echt wil de mensheid ook wel verlossen zonder zijn zoon te offeren. Dat laatste roept ook nog een moreel dilemma op: toonde God zich zo wel een goede vader? Kortom, vergeleken bij de vragen die het Paasverhaal oproept, is de vraag of er kangoeroes waren op de ark van Noach een minor problem. Aan de opstanding van Christus ging zijn kruisdood vooraf. Vroeger was dat reden voor de Katholieken om te vasten, maar daar hoor je weinig meer over. Daarentegen heeft het Carnaval dat aan het Vasten voorafgaat, bezit genomen van ons hele volk. Het lijden van Christus wordt ook vertolkt in de Mattheus Passie, waar niet alleen christenen naar luisteren. Morgenochtend komen daarvoor weer veel Nederlandse prominenten naar Naarden. We hopen dat ze niet betrapt worden als ze indommelen. En dan waren er vroeger de Passiespelen en nu het grote spektakel The Passion, dat vanavond op de TV wordt uitgezonden en waarvan de Engelse benaming de hoeders van onze cultuur niet schijnt tegen te staan. Er zijn dus duidelijk twee paasfeesten, een christelijk, waarbij het lijden en de opstanding van Jezus centraal staan en een seculier, gewijd aan de komst van het voorjaar. Die dubbelheid heeft Pasen gemeen met Kerstmis. Ook daar zien we naast elkaar een christelijk en een seculier feest. Daar heeft het seculiere feest de oudste papieren. Het gaat om de terugkomst van het licht. Even later begint ook een nieuw jaar. Als het een beetje meezit vallen die twee feesten binnen één week, waarin we niet hoeven te werken. We wensen elkaar daarom ook fijne feestdagen. Bij het seculiere kerstfeest horen kaarsjes en de kerstboom. Vroeger stonden mensen zichzelf toe om hun wintervoorraad eten voor één keer extra aan te spreken en de bijbehorende schranstraditie heeft zich tot op de dag van vandaag voortgezet, al komt het eten niet meer uit de kelder maar uit de supermarkt. In Duitsland worden in die tijd overal kerstmarkten gehouden. Mijn moeder vertelde ooit hoe haar vader eind 1944 een konijn hield, waar hij met veel toewijding eten voor bij elkaar sprokkelde, om met Kerstmis het beest met de hele familie op te kunnen eten. Helaas, het beest werd twee dagen voordien gestolen en al was het te ruiken dat er elders in de buurt een konijn werd bereid, bewijs maar eens dat dat jouw konijn was. Het verhaal bevestigt de traditionele betekenis van het kerstmaal, juist in tijden van schaarste, maar ook voor ongelovigen. Onder de kerstboom liggen vaak cadeautjes en die worden gebracht door een mysterieuze figuur, bij ons de Kerstman en in andere landen Father Christmas of Santa Claus geheten, die zich voortbeweegt in een door een rendier getrokken arrenslee. Deze Kerstman ontstond in Amerika uit de sinterklaastraditie en heeft zich in Nederland als concurrent van Sinterklaas gemanifesteerd. Sinds 2007 maakt hij ook landelijk zijn intocht in Nederland. Even zag het ernaar uit dat de Kerstman Sinterklaas volledig zou verdringen. Had die tendens doorgezet dan hadden we dat gedoe met Zwarte Piet niet gehad. Bij het christelijke kerstfeest wordt de geboorte van Jezus herdacht. Op allerlei plaatsen verschijnen dan kerststalletjes. Maar het religieuze en het seculiere kerstfeest blijven strikt gescheiden: nimmer zul je de weldoener uit het Noorden zich zien voegen bij de wijzen uit het Oosten en ook het rendier zoekt niet het gezelschap van de os en de ezel in de kerststal. Het naast elkaar vieren van een religieus en een seculier feest leidt in deze gepolariseerde tijden tot veel verwarring. Zagen we eerst juist bij VVD’ers de neiging het Nederlandse sinterklaasfeest op te geven voor het Amerikaanse kerstfeest, sinds de Zwarte Piet discussie staat hij juist centraal in ons immaterieel erfgoed. Het wachten is nog op een CDA politicus die er een manifestatie van onze joods-christelijke cultuur in ziet. Zo’n verwarring doet zich tevens voor bij het Paasfeest. Er is ook een Joods paasfeest, maar dat lijkt meer op ons seculiere paasfeest dan op het religieuze, met het schoonmaken van het huis en het zoeken van voedsel. Ons religieuze paasfeest heeft de Joden weinig goeds gebracht, omdat het verwijt aan de Joden dat zij verantwoordelijk waren voor de kruisiging van Jezus door de eeuwen heen als rechtvaardiging voor antisemitisme is gehanteerd. Intussen wonen er in ons land zo’n klein miljoen Moslims, die van oudsher met geen van onze twee paasfeesten vertrouwd zijn. Je kunt moeilijk van ze vragen om het religieuze paasfeest mee te vieren. Maar het seculiere paasfeest is een algemeen feest, dat zijn basis heeft in ons klimaat en onze geografie. Ook moslims moeten dat kunnen vieren, net als onze Bevrijdingsdag. Om dat te stimuleren moet duidelijk worden gemaakt dat de paashaas en eieren zoeken niets met het christendom te maken hebben, anders dan dat christenen op hetzelfde moment nog iets onbegrijpelijks vieren. Daarmee dienen we de integratie. De HEMA verkocht vorig jaar daarom verstopeitjes in plaats van paaseitjes. Het leidde tot het verwijt dat daarmee de Nederlandse traditie te grabbel werd gegooid, o.a. van de bekende cultuurhistoricus Halbe Zijlstra. Maar dat verwijt was juist gebaseerd op onvoldoende kennis van die tradities, alsof we pas Pasen zijn gaan vieren nadat we met geweld tot het christendom zijn bekeerd. In een gepolariseerd land is er juist behoefte aan religieus neutrale feesten die iedereen mee kan vieren. Op naar de meubelboulevard! -------- De plaatjes zijn van Henk Klaren © 2017 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -

Beschouwingen > In de polder
Met Pasen is het dubbel feest	Paul Bordewijk
Zondag is het Pasen. We vieren dan twee verschillende dingen. Vanouds vieren we in onze streken de komst van het voorjaar. Paasvuren zijn daar een manifestatie van, maar ook het eten van eieren, vruchtbaarheidssymbolen bij uitstek, tegenwoordig ook verkrijgbaar in een chocoladeversie. In de loop van eeuwen heeft zich daarbij de Paashaas gevoegd, die een mand eieren op zijn rug draagt om die her en der te verstoppen. Pasen valt ook in de tijd dat we ons huis opnieuw inrichten en daarbij mag een bezoek aan de Meubelboulevard niet ontbreken. Daarnaast is er de opstanding van Christus. Daarmee heeft men in de eerste eeuwen van het christendom geprobeerd het Paasfeest te annexeren. Christenen vieren dan dat God zijn enig geboren zoon geofferd heeft om de mensheid te verlossen. Dat is een eigenaardig verhaal. Wat merken we van die verlossing? Is er een studie waaruit blijkt dat sinds de kruisiging van Jezus er minder rampen plaats vinden en er minder honger en minder onderdrukking is? Wanneer de mensheid al verlost is, komt dat toch eerder door de uitvinding van elektriciteit, zou ik zeggen. Daarbij komt: waarom was het eigenlijk nodig dat God zijn enig geboren zoon offerde om de mensheid te verlossen. God is immers almachtig en dan kan hij als hij het echt wil de mensheid ook wel verlossen zonder zijn zoon te offeren. Dat laatste roept ook nog een moreel dilemma op: toonde God zich zo wel een goede vader? Kortom, vergeleken bij de vragen die het Paasverhaal oproept, is de vraag of er kangoeroes waren op de ark van Noach een minor problem. Aan de opstanding van Christus ging zijn kruisdood vooraf. Vroeger was dat reden voor de Katholieken om te vasten, maar daar hoor je weinig meer over. Daarentegen heeft het Carnaval dat aan het Vasten voorafgaat, bezit genomen van ons hele volk. Het lijden van Christus wordt ook vertolkt in de Mattheus Passie, waar niet alleen christenen naar luisteren. Morgenochtend komen daarvoor weer veel Nederlandse prominenten naar Naarden. We hopen dat ze niet betrapt worden als ze indommelen. En dan waren er vroeger de Passiespelen en nu het grote spektakel The Passion, dat vanavond op de TV wordt uitgezonden en waarvan de Engelse benaming de hoeders van onze cultuur niet schijnt tegen te staan. Er zijn dus duidelijk twee paasfeesten, een christelijk, waarbij het lijden en de opstanding van Jezus centraal staan en een seculier, gewijd aan de komst van het voorjaar. Die dubbelheid heeft Pasen gemeen met Kerstmis. Ook daar zien we naast elkaar een christelijk en een seculier feest. Daar heeft het seculiere feest de oudste papieren. Het gaat om de terugkomst van het licht. Even later begint ook een nieuw jaar. Als het een beetje meezit vallen die twee feesten binnen één week, waarin we niet hoeven te werken. We wensen elkaar daarom ook fijne feestdagen. Bij het seculiere kerstfeest horen kaarsjes en de kerstboom. Vroeger stonden mensen zichzelf toe om hun wintervoorraad eten voor één keer extra aan te spreken en de bijbehorende schranstraditie heeft zich tot op de dag van vandaag voortgezet, al komt het eten niet meer uit de kelder maar uit de supermarkt. In Duitsland worden in die tijd overal kerstmarkten gehouden. Mijn moeder vertelde ooit hoe haar vader eind 1944 een konijn hield, waar hij met veel toewijding eten voor bij elkaar sprokkelde, om met Kerstmis het beest met de hele familie op te kunnen eten. Helaas, het beest werd twee dagen voordien gestolen en al was het te ruiken dat er elders in de buurt een konijn werd bereid, bewijs maar eens dat dat jouw konijn was. Het verhaal bevestigt de traditionele betekenis van het kerstmaal, juist in tijden van schaarste, maar ook voor ongelovigen. Onder de kerstboom liggen vaak cadeautjes en die worden gebracht door een mysterieuze figuur, bij ons de Kerstman en in andere landen Father Christmas of Santa Claus geheten, die zich voortbeweegt in een door een rendier getrokken arrenslee. Deze Kerstman ontstond in Amerika uit de sinterklaastraditie en heeft zich in Nederland als concurrent van Sinterklaas gemanifesteerd. Sinds 2007 maakt hij ook landelijk zijn intocht in Nederland. Even zag het ernaar uit dat de Kerstman Sinterklaas volledig zou verdringen. Had die tendens doorgezet dan hadden we dat gedoe met Zwarte Piet niet gehad. Bij het christelijke kerstfeest wordt de geboorte van Jezus herdacht. Op allerlei plaatsen verschijnen dan kerststalletjes. Maar het religieuze en het seculiere kerstfeest blijven strikt gescheiden: nimmer zul je de weldoener uit het Noorden zich zien voegen bij de wijzen uit het Oosten en ook het rendier zoekt niet het gezelschap van de os en de ezel in de kerststal. Het naast elkaar vieren van een religieus en een seculier feest leidt in deze gepolariseerde tijden tot veel verwarring. Zagen we eerst juist bij VVD’ers de neiging het Nederlandse sinterklaasfeest op te geven voor het Amerikaanse kerstfeest, sinds de Zwarte Piet discussie staat hij juist centraal in ons immaterieel erfgoed. Het wachten is nog op een CDA politicus die er een manifestatie van onze joods-christelijke cultuur in ziet. Zo’n verwarring doet zich tevens voor bij het Paasfeest. Er is ook een Joods paasfeest, maar dat lijkt meer op ons seculiere paasfeest dan op het religieuze, met het schoonmaken van het huis en het zoeken van voedsel. Ons religieuze paasfeest heeft de Joden weinig goeds gebracht, omdat het verwijt aan de Joden dat zij verantwoordelijk waren voor de kruisiging van Jezus door de eeuwen heen als rechtvaardiging voor antisemitisme is gehanteerd. Intussen wonen er in ons land zo’n klein miljoen Moslims, die van oudsher met geen van onze twee paasfeesten vertrouwd zijn. Je kunt moeilijk van ze vragen om het religieuze paasfeest mee te vieren. Maar het seculiere paasfeest is een algemeen feest, dat zijn basis heeft in ons klimaat en onze geografie. Ook moslims moeten dat kunnen vieren, net als onze Bevrijdingsdag. Om dat te stimuleren moet duidelijk worden gemaakt dat de paashaas en eieren zoeken niets met het christendom te maken hebben, anders dan dat christenen op hetzelfde moment nog iets onbegrijpelijks vieren. Daarmee dienen we de integratie. De HEMA verkocht vorig jaar daarom verstopeitjes in plaats van paaseitjes. Het leidde tot het verwijt dat daarmee de Nederlandse traditie te grabbel werd gegooid, o.a. van de bekende cultuurhistoricus Halbe Zijlstra. Maar dat verwijt was juist gebaseerd op onvoldoende kennis van die tradities, alsof we pas Pasen zijn gaan vieren nadat we met geweld tot het christendom zijn bekeerd. In een gepolariseerd land is er juist behoefte aan religieus neutrale feesten die iedereen mee kan vieren. Op naar de meubelboulevard! -------- De plaatjes zijn van Henk Klaren
© 2017 Paul Bordewijk
	powered by CJ2