Het Tourjournaal is deze 100ste Tour de France helemaal van Mart Smeets. Vanaf een uur of elf ’s avonds komt deze Mart Smeets Show tot ons ergens vanuit Frankrijk, waar hij een tafel heeft neergezet op een schilderachtig plekje in of bij de aankomstplaats van die dag. Op die tafel staan grote bellen wijn, want je bent tenslotte in Frankrijk waar je kunt leven als God zelf, en aan die tafel ontvangt hij gasten.

 

Die gasten hebben natuurlijk iets met de ‘wielrennerij’ te maken – tot nu toe heb ik vooral oud-wielrenners en oud-ploegleiders gezien - en Mart probeert daarmee een prettig gesprek te voeren. Dat valt lang niet altijd mee. Mart is van nature al niet stil te krijgen, maar dat wielervolkje blijkt niet erg van de tongriem gesneden. De meeste vragen worden eenvoudig met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord of met een simpele hoofdknik. Mart zit daar echter niet mee en stelt dezelfde vraag dan gewoon nog een paar keer. ‘Die Raleighploeg van jou, dat was toch wel een heel bijzondere ploeg, nietwaar?’ Instemmend geknik. ‘Een fantastische ploeg had je toen toch opgebouwd, Peter.’ ‘Ja, het was een heel bijzondere ploeg.’ En zo verder.

 

Wat opvalt is, dat lang niet al die oud-renners goed terecht zijn gekomen. Wat vroeger de sigarenzaak was voor oud-voetballers is nu voor oud-wielrenners de fietsenwinkel. Een eerzame manier om je brood te verdienen. Maar wat te denken van de sympathieke Gert Jacobs – vier oorbelletjes in het rechteroor, één in het linkeroor, voor de Tour die hij niet heeft uitgereden – die zijn verdiensten als prof er snel doorheen gejaagd heeft en nu chauffeur is van ‘mooie dames’ (?). Wellicht tragischer is Steven Rooks, ooit winnaar van de bolletjestrui. Zei hij nou ‘clinics’ op de vraag wat hij tegenwoordig deed? In ieder geval begeleidt hij groepjes fietsers om ze ‘te leren klimmen en dalen’ op bergen waar het verkeer niet is stilgelegd. Allemachtig! De tranen schoten me in de ogen. Ik heb zo’n groep wel eens gezien langs de geheel vlakke Zuiderzeedijk in Noord-Holland. Een langgerekt slingerend lint bejaarden onder aanvoering van een topsporter als Rooks die ze waarschijnlijk leerde fietsen met wind mee, begeleid door een handvol meepeddelende verpleegkundigen en een ambulance vol zuurstofflessen.

 

De gesprekken met de gasten worden afgewisseld met flitsen van de die dag verreden etappe, korte filmpjes over een speciaal item, bijvoorbeeld de fiets, en – het absolute hoogtepunt – De Neel, zoals de uitgerangeerde Tourverslaggever Jean Nelisse door Smeets ‘liefdevol’ wordt aangeduid. In een opname van ongeveer 90 seconden krijg je 30 seconden een leader in beeld, een leader met een gewaagd split screen met aan de ene kant de kop van De Neel die een sigaar opsteekt en aan de andere kant een volledige Neel die bijvoorbeeld door een weiland strompelt. Vervolgens deelt De Neel mee dat hij zich op een historische plaats bevindt – na honderd jaar Tour de France bestaat heel Frankrijk zo langzamerhand uit historische plaatsen – of tast de camera de uitgestrekte landerijen af die blijken te behoren aan een ex-Tourheld, die door De Neel met een bezoek vereerd wordt.

Zoals de aandoenlijke Joop Zoetemelk, die nog altijd kijkt als het door een prachtkado blij verraste kind en ook nog steeds beschikt over de bijbehorende kinderstem. Ze lopen wat rond, De Neel stelt een vraag, Joop hinnikt wat en wijst dan in de richting van wat struweel: ‘kijk, hertjes’. Daarna gaan ze natuurlijk aan tafel en worden de flessen opengetrokken. ‘Kijk, hertjes’. Weer moest ik bijna huilen. Een paar dagen later bezocht hij iemand – van de schrik ben ik vergeten wie het was – die zich boog over een vijvertje vol karpers, die allemaal een naam bleken te hebben en die hij riep om hen stukjes oud brood te kunnen voeren! Zoiets kun je niet verzinnen. Dat moet je zien.

 

Kampioenen die zich in de kracht van hun leven een hartvergroting hebben gefietst en nu op hun niet minne landgoederen zitten te wachten tot de dementie definitief toeslaat met hertjes en karpers. Wie die filmpjes met De Neel bedacht heeft, chapeau! Je kunt ze niet met droge ogen aanzien. Ik hoop dat ze in het laatste Tourjournaal allemaal aan elkaar geplakt nog eens worden uitgezonden, inclusief die aflevering die alleen maar bestond uit een leader, omdat De Neel een rustdag had. Daarna kunnen ze meedingen naar de Gouden Roos van Montreux.