 |
 Die epidemie, en de maatregelen die er rondom heen werden genomen, bracht het besef hoeveel tijd ik normaliter in boekwinkels en de bibliotheek doorbreng. Daar doe je namelijk niet alleen nieuwe ideeën op, maar kun je een boek dat je aandacht trekt ook van binnen bekijken. De lettergrootte en de afstand tussen de regels zijn inmiddels belangrijke selectiecriteria voor mij geworden. In boekbesprekingen wordt daar meestal geen aandacht aan besteed en bij een bestelling via het net krijg je er ook niet goed zicht op. Nou ja, je kunt natuurlijk soms een grootletter-boek nemen, maar daar ben ik nog niet aan toe.
Gelukkig heb je tegenwoordig ook van die kastjes hier en daar. Er worden verschillende benamingen voor gebruikt, ‘Minibieb’ is er geloof ik een van. In zo’n kastje vond ik Here we are van Graham Swift. Interessante schrijver, waar ik nog nooit wat van gelezen had. Mooie opmaak en ruime opzet. Hebbes. Thuis gekomen ontdekte ik dat achterin een knipsel zat met een bespreking van het boek uit NRC/ Handelsblad, door Rob van Essen (datum ontbrak). Laatstgenoemde was niet zo te spreken over het boek. ‘Wat doet die illusionist eigenlijk?’ stond er boven zijn recensie. Nu is de schrijver in het algemeen niet verantwoordelijk voor de kop die de redactie bedenkt (geldt ook voor De Leunstoel), maar in dit geval lijkt hij me nogal treffend. Ironisch ook, het gaat er Van Essen niet om dat hij uitleg wil over de trucs van de goochelaar. Nee, hij zou graag meer duidelijkheid hebben over de keuzen die hij maakt in het leven.
Laat ik maar eens beginnen met wat me heel erg bevalt aan het boek. De handeling speelt zich vooral af in de badplaats Brighton en dan met name in het theater waar dagelijks opgetreden wordt, hoofdzakelijk voor de badgasten. Het is 1959, de hoogtijdagen van deze vorm van amusement lopen op z’n einde. Op zich lijkt dat geen thema in dit boek, maar de lezer weet het natuurlijk wel en dat zorgt voor een bepaalde stemming. De curieuze dingen die de Engelsen deden (en doen) in hun vrije tijd hebben me altijd gefascineerd. Ergens in de jaren ’70 huurden wij een vakantiehuis in Cornwall. Het bleek gelegen te zijn op een vakantieoord van Butlins, een begrip in die tijd. Een groot deel van de gasten in dit kamp was ondergebracht in minuscule hokjes, veel meer dan slapen deed je daar niet. Overdag werden ze vermaakt door een nogal cynische ‘crew’, waar ik nu de overblijfselen in meen te herkennen van de variétéartiesten uit de hoogtijdagen van die vorm van amusement.
Die teloorgang van het variététheater (en veel meer) komt uitgebreid aan de orde in Family Britain 1951-’57 van David Kynaston. Als hoofdschuldige voor de teloorgang van het variété wordt natuurlijk de popularisering van de TV aangewezen, maar een aardig weetje is nog wel dat geprobeerd is de boel te redden door ‘vrouwelijk naakt’ in het programma te introduceren. Waarbij men enigszins belemmerd werd door regels die daar rond omheen golden: er mocht alleen statisch naakt ten tonele worden gevoerd. Toch leek het aanvankelijk redelijk succesvol, de mannen stroomden toe, maar daardoor was het familiekarakter van dat variétéamusement wel verloren gegaan en volgde de rest ook.
Terug naar het boek van Graham Swift. Dat richt de spotlight op drie personen die een hoofdrol spelen in de show die in de zomer van ’59 draait in Brighton. Er worden ook flashbacks naar episodes uit hun jeugd gepresenteerd. Het blijft daarbij naar de smaak van Rob van Essen teveel steken in afstandelijke beschrijvingen. De schrijver doet geen pogingen heel diep onder de oppervlakte te duiken. Hij laat veel aan de verbeelding van de lezer over. De climax van het boek valt Van Essen daardoor blijkbaar (te) rauw op z’n dak. Mijn woordkeuze maakt, neem ik aan, wel duidelijk hoe ik erover denk. Om het echt uit te leggen zou ik veel te veel over de inhoud van het boek zelf moeten verklappen.
|
|
