archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Ook ik ben Maarten Koning! Johan Swager

1806VG BureauPodcast Het Bureau, NPO podcasts

In dit voorjaar (’20) heeft NPO podcasts de 475-delige serie van Het Bureau van J.J. Voskuil in de catalogus opgenomen. Wat een perfecte timing! Middenin Corona tijd, alle tijd van de wereld en je wilt weleens wat anders horen dan de eindeloze monotone nieuwsberichten over het einde der tijden. Tussen 2002 en 2006 maakten Krijn ter Braak en Peter te Nuyl van de 7 delen van het boek de langste doorlopende hoorspelserie uit de radiogeschiedenis, ruim 110 uur, 192 acteurs. Alles beluisterd. Dank aan Corona.

Ik word niet gehinderd door de vergelijking met het boek, want dat heb ik niet gelezen. Bij  de aankondiging zou ik ook niet enthousiast geweest zijn. Wie wil nou 5000 bladzijden lezen van iemand die zegt dat hij aan alles waaraan hij werkt een hekel heeft? Ik ben ook niet gehinderd door recensies van het boek, uitgebracht in de negentiger jaren van de vorige eeuw, ik heb ze niet gelezen. Ik ben geheel onvoorbereid de podcast ingegaan en dit is mijn relaas.

Wat een kanjer is die Maarten Koning! Dat is de hoofdpersoon in de serie. Hij loopt elke dag naar zijn werk (‘Het Bureau’), meestal met tegenzin. Op het bureau maakt hij er het beste van, 30 jaar lang. Hij weigert te promoveren, directeur te worden, hoogleraar te worden. En toch, en toch, hij bouwt een prachtig team (voordat dat begrip een akelige wending nam) en wordt steeds meer betrokken en verantwoordelijk. Ook al vindt hij alles onzin. Maar hij weert zich in de Europese discussie over het vak (volkscultuur). En hij is als intellectueel bevrijdend en inspirerend voor zijn eigen mensen en zijn Europese collega’s.

Krijn ter Braak spreekt, speelt en articuleert in de podcast de onmogelijke combinatie van een trefzekere en daarom arrogante intellectueel (en van zorgzaamheid voor zijn medemens ondanks alles). Een prachtige rol! Zijn relatie tot de oprichter van het bureau, Beerta, is die van een zoon tot een vader en omgekeerd van een directeur tot een aantrekkelijke jongeling. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van opbouwend Nederland na de oorlog. Hij functioneert compleet averechts. Niks geen opbouw, alles is schijnheiligheid, voor de Bühne, zelfbedrog. Dat is ook de reden, dat hij afwijkende, kansloze, deels verwarde mensen aanneemt. De figuur van Bart, die overal tegen is en geen enkele verantwoordelijkheid nemend, maar die hij toch respecteert omdat hij details ziet die niet kloppen. Nu zouden we zeggen, hij neemt een Asperger aan en doet dat bewust, dat is ontwapenend mooi. En dan de figuur van Frans, kansloze zonderling, die hij en zijn vrouw tot het einde trouw blijven. Dat is ware menselijkheid.

Ik twijfel over zijn vrouw, Nicolien, wat een takkewijf is dat op zijn tijd, maar altijd toch weer vergevingsgezind, terwijl er niets te vergeven valt. Ze kan op het eind geen enkele wijziging van het dagelijkse patroon meer verwerken. Maarten is nu opeens de vernieuwer, zij het op de vierkante millimeter. Dit thema, de mens wordt gelukkig door gebonden te zijn in zijn eigen Bureau om telkens miniem te kunnen variëren in zijn eigen schikking van het onwrikbare gelid. Dat is de kern van Het Bureau. Zijn wij niet allemaal zoals Maarten en Nicolien? Is dat wat het boek en de podcast zo extreem confronterend maken? Ooit heb ik als beginnend directeur tegen een begenadigde nieuwe medewerkster de ontboezeming gedaan dat ik het liefst een plant zou willen zijn. Verbijstering aan haar kant. Zij zag mij als inspirerend en enthousiasmerend.

Ook ik ben een Maarten Koning.

------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: lindahulshof71@gmail.com


© 2021 Johan Swager meer Johan Swager - meer "De wereldliteratuur roept"
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Ook ik ben Maarten Koning! Johan Swager
1806VG BureauPodcast Het Bureau, NPO podcasts

In dit voorjaar (’20) heeft NPO podcasts de 475-delige serie van Het Bureau van J.J. Voskuil in de catalogus opgenomen. Wat een perfecte timing! Middenin Corona tijd, alle tijd van de wereld en je wilt weleens wat anders horen dan de eindeloze monotone nieuwsberichten over het einde der tijden. Tussen 2002 en 2006 maakten Krijn ter Braak en Peter te Nuyl van de 7 delen van het boek de langste doorlopende hoorspelserie uit de radiogeschiedenis, ruim 110 uur, 192 acteurs. Alles beluisterd. Dank aan Corona.

Ik word niet gehinderd door de vergelijking met het boek, want dat heb ik niet gelezen. Bij  de aankondiging zou ik ook niet enthousiast geweest zijn. Wie wil nou 5000 bladzijden lezen van iemand die zegt dat hij aan alles waaraan hij werkt een hekel heeft? Ik ben ook niet gehinderd door recensies van het boek, uitgebracht in de negentiger jaren van de vorige eeuw, ik heb ze niet gelezen. Ik ben geheel onvoorbereid de podcast ingegaan en dit is mijn relaas.

Wat een kanjer is die Maarten Koning! Dat is de hoofdpersoon in de serie. Hij loopt elke dag naar zijn werk (‘Het Bureau’), meestal met tegenzin. Op het bureau maakt hij er het beste van, 30 jaar lang. Hij weigert te promoveren, directeur te worden, hoogleraar te worden. En toch, en toch, hij bouwt een prachtig team (voordat dat begrip een akelige wending nam) en wordt steeds meer betrokken en verantwoordelijk. Ook al vindt hij alles onzin. Maar hij weert zich in de Europese discussie over het vak (volkscultuur). En hij is als intellectueel bevrijdend en inspirerend voor zijn eigen mensen en zijn Europese collega’s.

Krijn ter Braak spreekt, speelt en articuleert in de podcast de onmogelijke combinatie van een trefzekere en daarom arrogante intellectueel (en van zorgzaamheid voor zijn medemens ondanks alles). Een prachtige rol! Zijn relatie tot de oprichter van het bureau, Beerta, is die van een zoon tot een vader en omgekeerd van een directeur tot een aantrekkelijke jongeling. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van opbouwend Nederland na de oorlog. Hij functioneert compleet averechts. Niks geen opbouw, alles is schijnheiligheid, voor de Bühne, zelfbedrog. Dat is ook de reden, dat hij afwijkende, kansloze, deels verwarde mensen aanneemt. De figuur van Bart, die overal tegen is en geen enkele verantwoordelijkheid nemend, maar die hij toch respecteert omdat hij details ziet die niet kloppen. Nu zouden we zeggen, hij neemt een Asperger aan en doet dat bewust, dat is ontwapenend mooi. En dan de figuur van Frans, kansloze zonderling, die hij en zijn vrouw tot het einde trouw blijven. Dat is ware menselijkheid.

Ik twijfel over zijn vrouw, Nicolien, wat een takkewijf is dat op zijn tijd, maar altijd toch weer vergevingsgezind, terwijl er niets te vergeven valt. Ze kan op het eind geen enkele wijziging van het dagelijkse patroon meer verwerken. Maarten is nu opeens de vernieuwer, zij het op de vierkante millimeter. Dit thema, de mens wordt gelukkig door gebonden te zijn in zijn eigen Bureau om telkens miniem te kunnen variëren in zijn eigen schikking van het onwrikbare gelid. Dat is de kern van Het Bureau. Zijn wij niet allemaal zoals Maarten en Nicolien? Is dat wat het boek en de podcast zo extreem confronterend maken? Ooit heb ik als beginnend directeur tegen een begenadigde nieuwe medewerkster de ontboezeming gedaan dat ik het liefst een plant zou willen zijn. Verbijstering aan haar kant. Zij zag mij als inspirerend en enthousiasmerend.

Ook ik ben een Maarten Koning.

------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: lindahulshof71@gmail.com
© 2021 Johan Swager
powered by CJ2