archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Proactief en levensgevaarlijk Hans Knegtmans

1413VG Proactief1Laatst moest ik in de bioscoop plotseling aan Charles Bronson denken. En dat terwijl op het scherm het arthousedrama Lady Macbeth werd vertoond. Charles Bronson is de Indiaans ogende man die in Once Upon a Time in the West op de mondharmonica dat wereldberoemde, zeurderige deuntje van Ennio Morricone speelt. In de jaren zestig was hij een gewaardeerde kracht in avonturenfilms als The Magnificent Seven, The Great Escape, 4 for Texas en The Dirty Dozen. Daarna kon hij het af zonder steracteurs om hem uit de wind te houden. In The Mechanic (1972) van regisseur Michael Winner vertolkte hij een hogeschoolmoordenaar die een jongere collega de kneepjes van het vak bijbrengt. Als politieman nam hij In The Stone Killer (1973, eveneens geregisseerd door Michael Winner) het juist op tegen de bad guys.

Maar de grote sprong voorwaarts naar het superstardom maakte hij in 1974, met Death Wish, (Eén keer raden wie de regisseur was.) gebaseerd op de hoog gewaardeerde roman van Brian Garfield, met een soundtrack van jazzgigant Herbie Hancock. Het verhaal: vrouw en dochter van een keurige zakenman in New York worden verkracht. Dochter overleeft het drama, haar moeder niet. Bronson besluit de stad anoniem een handje te helpen bij de bestrijding van geweldsdelicten.

Dat ging er wel in bij het bioscooppubliek! Er kwamen nog vier vervolgdelen, alle vier met Bronson, waar de pers geen goed woord voor over had. Einde verhaal. De ster had zijn schaapjes op het droge en kon het zich permitteren om af te trainen met films van bedenkelijk allooi. Ik denk niet dat zijn naam nog zó nazingt dat een filmhuisexploitant goede sier zou maken met een retrospectief van deze acteur. Waarom vertel ik dit?

Dezer weken draait in de filmhuizen het Engelse drama Lady Macbeth. Dat klinkt behoorlijk Shakespeariaans, maar heeft inhoudelijk met de oude bard vrijwel niets uitstaande. De film is gebaseerd op een novelle van de Rus Nikolai Leskov: Lady Macbeth of Mtsensk, uit 1885. Scenariste Alice Birch verplaatste het drama naar het platteland van het Engelse Northumberland. De zeventienjarige Katherine (indrukwekkende rol van Florence Pugh) wordt door haar vader, samen met een lap grond, verkocht aan een sadistische mijnbezitter. Die ziet in haar een geschikte echtgenote voor zijn onaangename zoon.

Het is voor de jonge meid niet prettig toeven in het Spartaanse slot. Haar echtgenoot verbiedt haar het pand te verlaten zodat ze, zonder1413VG Proactief2 iets omhanden, binnenshuis de tijd maar moet zien door te komen. Behalve haar nieuwe familie – wier conversatie zelden het niveau van chagrijnig commanderen overstijgt – heeft zij alleen het gezelschap van een andere lijfeigene, die buiten werkuren het wel leuk vindt met haar te babbelen als meisjes onder elkaar. Het huwelijk met de griezel is een weinig romantische aangelegenheid: haar echtgenoot neemt plaats in bed en gebiedt haar zich uit te kleden. Daar staat ze dan in haar blootje, terwijl haar man ofwel meteen in slaap sukkelt, of eerst luidruchtig masturbeert.

Geen wonder dat Katherine zich aangetrokken voelt tot de sexy stalknecht Sebastian. Wanneer haar man op zakenreis is, beginnen zij een hartstochtelijke liefdesrelatie. Daar dreigt abrupt een eind aan te komen wanneer de echtgenoot onverwacht terugkeert van zijn reis, maar het scenario bevat enkele verrassende plotwendingen.

In alle grote Nederlandse dag- en weekbladen, plus de Filmkrant, heeft regisseur William Oldroyd – van huis uit toneelman – zich met graagte laten interviewen. Steevast belandt hij bij zijn stokpaardje: ‘het proactieve karakter’ van de hoofdpersoon. Dat steekt volgens hem weldadig af bij andere literaire personages uit die tijd, zoals Hedda Gabler van Henrik Ibsen en Madame Bovary van Gustave Flaubert. In de Filmkrant deelt de regisseur mee doodmoe te worden van zwakke literaire vrouwen. En in de Volkskrant legt hij uit waarom: ‘Uiteindelijk slaan ze op de vlucht of plegen ze zelfmoord’.

Nee, dan Katherine: ‘Ze neemt het heft in eigen hand en slaat haar nagels uit.’ Contaminatie of niet, Katherine is een meid die van wanten weet. Zullen we even de slachtoffers tellen die ze maakt? Haar man slaat ze de hersens in wanneer die haar met haar vrijer betrapt. Schoonvader bezwijkt aan het eten van giftige paddenstoelen. Een werkelijk doodonschuldig zwart jongetje wordt klassiek gewurgd met een hoofdkussen. En nu ze toch bezig is, knalt ze in één moeite door een weerloos paard af.

Indertijd kreeg het personage van Charles Bronson van sommige linkse critici op zijn donder voor zijn onrechtmatige wraakoefening. Ruim veertig jaar later stemmen filmjournalisten – al dan niet expliciet – in met een maatschappijkritische filmmaker die zijn hart heeft verpand aan een machtsbeluste moordenares. Het zijn verwarrende tijden.

----
De plaatjes zijn geselecteerd door de schrijver


© 2017 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Proactief en levensgevaarlijk Hans Knegtmans
1413VG Proactief1Laatst moest ik in de bioscoop plotseling aan Charles Bronson denken. En dat terwijl op het scherm het arthousedrama Lady Macbeth werd vertoond. Charles Bronson is de Indiaans ogende man die in Once Upon a Time in the West op de mondharmonica dat wereldberoemde, zeurderige deuntje van Ennio Morricone speelt. In de jaren zestig was hij een gewaardeerde kracht in avonturenfilms als The Magnificent Seven, The Great Escape, 4 for Texas en The Dirty Dozen. Daarna kon hij het af zonder steracteurs om hem uit de wind te houden. In The Mechanic (1972) van regisseur Michael Winner vertolkte hij een hogeschoolmoordenaar die een jongere collega de kneepjes van het vak bijbrengt. Als politieman nam hij In The Stone Killer (1973, eveneens geregisseerd door Michael Winner) het juist op tegen de bad guys.

Maar de grote sprong voorwaarts naar het superstardom maakte hij in 1974, met Death Wish, (Eén keer raden wie de regisseur was.) gebaseerd op de hoog gewaardeerde roman van Brian Garfield, met een soundtrack van jazzgigant Herbie Hancock. Het verhaal: vrouw en dochter van een keurige zakenman in New York worden verkracht. Dochter overleeft het drama, haar moeder niet. Bronson besluit de stad anoniem een handje te helpen bij de bestrijding van geweldsdelicten.

Dat ging er wel in bij het bioscooppubliek! Er kwamen nog vier vervolgdelen, alle vier met Bronson, waar de pers geen goed woord voor over had. Einde verhaal. De ster had zijn schaapjes op het droge en kon het zich permitteren om af te trainen met films van bedenkelijk allooi. Ik denk niet dat zijn naam nog zó nazingt dat een filmhuisexploitant goede sier zou maken met een retrospectief van deze acteur. Waarom vertel ik dit?

Dezer weken draait in de filmhuizen het Engelse drama Lady Macbeth. Dat klinkt behoorlijk Shakespeariaans, maar heeft inhoudelijk met de oude bard vrijwel niets uitstaande. De film is gebaseerd op een novelle van de Rus Nikolai Leskov: Lady Macbeth of Mtsensk, uit 1885. Scenariste Alice Birch verplaatste het drama naar het platteland van het Engelse Northumberland. De zeventienjarige Katherine (indrukwekkende rol van Florence Pugh) wordt door haar vader, samen met een lap grond, verkocht aan een sadistische mijnbezitter. Die ziet in haar een geschikte echtgenote voor zijn onaangename zoon.

Het is voor de jonge meid niet prettig toeven in het Spartaanse slot. Haar echtgenoot verbiedt haar het pand te verlaten zodat ze, zonder1413VG Proactief2 iets omhanden, binnenshuis de tijd maar moet zien door te komen. Behalve haar nieuwe familie – wier conversatie zelden het niveau van chagrijnig commanderen overstijgt – heeft zij alleen het gezelschap van een andere lijfeigene, die buiten werkuren het wel leuk vindt met haar te babbelen als meisjes onder elkaar. Het huwelijk met de griezel is een weinig romantische aangelegenheid: haar echtgenoot neemt plaats in bed en gebiedt haar zich uit te kleden. Daar staat ze dan in haar blootje, terwijl haar man ofwel meteen in slaap sukkelt, of eerst luidruchtig masturbeert.

Geen wonder dat Katherine zich aangetrokken voelt tot de sexy stalknecht Sebastian. Wanneer haar man op zakenreis is, beginnen zij een hartstochtelijke liefdesrelatie. Daar dreigt abrupt een eind aan te komen wanneer de echtgenoot onverwacht terugkeert van zijn reis, maar het scenario bevat enkele verrassende plotwendingen.

In alle grote Nederlandse dag- en weekbladen, plus de Filmkrant, heeft regisseur William Oldroyd – van huis uit toneelman – zich met graagte laten interviewen. Steevast belandt hij bij zijn stokpaardje: ‘het proactieve karakter’ van de hoofdpersoon. Dat steekt volgens hem weldadig af bij andere literaire personages uit die tijd, zoals Hedda Gabler van Henrik Ibsen en Madame Bovary van Gustave Flaubert. In de Filmkrant deelt de regisseur mee doodmoe te worden van zwakke literaire vrouwen. En in de Volkskrant legt hij uit waarom: ‘Uiteindelijk slaan ze op de vlucht of plegen ze zelfmoord’.

Nee, dan Katherine: ‘Ze neemt het heft in eigen hand en slaat haar nagels uit.’ Contaminatie of niet, Katherine is een meid die van wanten weet. Zullen we even de slachtoffers tellen die ze maakt? Haar man slaat ze de hersens in wanneer die haar met haar vrijer betrapt. Schoonvader bezwijkt aan het eten van giftige paddenstoelen. Een werkelijk doodonschuldig zwart jongetje wordt klassiek gewurgd met een hoofdkussen. En nu ze toch bezig is, knalt ze in één moeite door een weerloos paard af.

Indertijd kreeg het personage van Charles Bronson van sommige linkse critici op zijn donder voor zijn onrechtmatige wraakoefening. Ruim veertig jaar later stemmen filmjournalisten – al dan niet expliciet – in met een maatschappijkritische filmmaker die zijn hart heeft verpand aan een machtsbeluste moordenares. Het zijn verwarrende tijden.

----
De plaatjes zijn geselecteerd door de schrijver
© 2017 Hans Knegtmans
powered by CJ2