archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Toch geen watje Hans Knegtmans

1405VG Nocturnal Animals1Tijdens de eerste vertoningsweek (donderdag 1/12 – woensdag 7/12) deed de film Nocturnal Animals het verrassend goed in de Nederlandse bioscopen. Hoewel hij in slechts 41 kopieën was uitgebracht, stond hij qua omzet op de vierde plaats van de top 30. Dit dankte hij volledig aan het aantal bezoekers per voorstelling. Hierin hoefde hij alleen koploper Fantastic Beasts and Where to Find Them (uit de Harry Potter-stal) voor zich te dulden. Een bescheiden uitgebrachte film die op eigen kracht een breed publiek bereikt, dat stemt tot tevredenheid. Althans als het een goede film is. (Niet verder vertellen: hij eindigt hoog in mijn nog geheime top tien van 2016.)

Regisseur/scenarist Tom Ford is meer bekend als modeontwerper dan als filmmaker. In laatstgenoemde hoedanigheid debuteerde hij in 2009 met A Single Man, waarin een glansrol was weggelegd voor Colin Firth. Zeven jaar tussen de eersteling en zijn opvolger, dat is niet niks. Vroeger verklaarde men zo’n lange periode van ogenschijnlijk nietsdoen wel met wat de sophomore jinx wordt genoemd: de beginnende kunstenaar, of sporter, is zo beduusd van zijn succes dat hij – soms zelfs voor eeuwig – geblokkeerd raakt. Aan de andere kant verwacht je niet dat een mode-icoon daaronder lijdt, en ook de talrijke interviews met de maker wijzen daar niet op. Wel wekken die de indruk dat Ford een perfectionist is en dat straalt de film ook uit. Elk beeld klopt, terwijl de kijker desondanks geen nare associaties heeft met mooifilmerij.

Ford baseerde zijn film op de in de vergetelheid geraakte novelle Tony & Susan van de in 2003 overleden Amerikaan Austin Wright. Het filmverhaal gaat aldus. Susan Morrow (Amy Adams, ook te zien in het recente Arrival) leidt een vreugdeloos bestaan als succesvol galeriehoudster. Privé mankeert er het nodige aan haar leven. Haar tweede echtgenoot is een financieel geslaagde maar cultuurarme zakenman die vreemdgaat tijdens zijn talrijke zakenreizen. Plotseling ontvangt ze – op papier nog wel – het romandebuut van haar eerste echtgenoot Edward Sheffield (Jake Gyllenhaal). Die heeft ze negentien jaar lang niet gezien of gesproken en nieuwsgierig neemt ze in bed de drukproef ter hand van Nocturnal Animals, zoals Edward het boek gedoopt heeft.

Het verhaal schakelt vervolgens heen en weer tussen het boek – althans een filmische versie daarvan – en een terugblik op haar leven met Edward. Hoe ze verliefd op elkaar werden en zelfs trouwden en hoe geobsedeerd hij was door de wens een succesvolle romanschrijver te worden. Maar ook zien en vooral horen we in flashback hoe haar moeder (een griezelig meedogenloze Laura Linney) vanaf het prille begin weigerde Edward – in haar ogen een tot mislukken gedoemde idealist – als schoonzoon te accepteren. Uiteindelijk bleek Susan niet opgewassen tegen de intimidatie van moeder en beëindigde ze eenzijdig het huwelijk. Niet dat dat haar wél gelukkig maakte.

Deze1405VG Nocturnal Animals2 psychologische terugblik wordt afgewisseld door beelden van Edwards roman; en wat voor beelden! In het holst van de nacht rijdt een gezin over een godverlaten snelweg in Texas: vader Tony Hastings (een dubbelrol van Jake Gyllenhaal), zijn vrouw en zijn dochter. Onderweg raken ze verstrikt in een inhaalmanoeuvre. In de andere auto zitten drie ongure types die dronken zijn en/of stoned. Beide auto’s komen flink gebutst tot stilstand en de baldadige types lopen dreigeind op Tony en zijn familie af. Hun leider (Aaron Taylor-Johnson) voert het woord. Uit alles blijkt dat we met een psychopaat van doen hebben. Het ene moment beschuldigt hij Tony van moedwillige aanrijding, maar even later biedt hij ‘sympathiek’ aan Tony ’s lekke band te verwisselen. Die verkeert al sinds het begin van de ruzie in acute doodsangst en de agressor heeft dat haarfijn in de gaten.

Het incident krijgt een bizar vervolg. De bendeleider en een van zijn trawanten ontvoeren de vrouw en haar dochter in de ene auto, terwijl in de andere auto de derde slechterik de gegijzelde Tony onthaalt op een ritje over de pikdonkere landwegen van Texas. Kort hierna weet deze te ontsnappen aan zijn gijzelnemer en gaat hij, uitgeput door de doorstane emoties en slaapgebrek, op zoek naar een politiebureau om aangifte te doen.

Het boek gaat uiteraard nog verder en geleidelijk beseft Susan dat haar ex op meerdere fronten heeft afgerekend met zijn verleden als watje. Ten eerste heeft hij de profetische woorden van Susans moeder gelogenstraft (ik kan geen boek schrijven, hè? en wat is dit dan?), ten tweede laat hij in zijn roman zien hoe een echtgenoot, ook al scheet hij bijna in zijn broek, als de nood aan de man komt tot doeltreffende actie kan besluiten.

Nocturnal Animals is een krachttoer en niet alleen door het oogverblindende camerawerk van Seamus McGarvey. Die slaagt erin zowel de scènes op het Texaanse platteland als in Los Angeles, waar de jetset zich ophoudt in galerieën en op andere yuppenlocaties, authentiek weer te geven. Ook het spel van de zes belangrijkste personages is een toonbeeld van geloofwaardigheid: Jake Gyllenhaal in zijn dubbelrol van verliefde jongeman en geplaagde huisvader, Amy Adams in haar onbevredigende succesbestaan, Laura Linney als afschrikwekkende Texasmatrone, Aaron Taylor-Johnson als immorele crimineel en, nog niet genoemd, Michael Shannon als politieman met terminale longkanker, die in zijn laatste levensdagen het recht laat prevaleren boven de wet.

Tot slot een kijkadvies: de toeschouwer die zich afvraagt wie van de personages iets geleerd heeft en wat, moet aandachtig naar de slotscène kijken. De camera zoemt uit van een restauranttafeltje waar ogenschijnlijk niets gebeurt. Even dacht ik dat de regisseur mij afscheepte met een open einde. Even maar. Toen begreep ik de clou.

-------
De plaatjes zijn geselecteerd door Hans Knegtmans


© 2016 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Toch geen watje Hans Knegtmans
1405VG Nocturnal Animals1Tijdens de eerste vertoningsweek (donderdag 1/12 – woensdag 7/12) deed de film Nocturnal Animals het verrassend goed in de Nederlandse bioscopen. Hoewel hij in slechts 41 kopieën was uitgebracht, stond hij qua omzet op de vierde plaats van de top 30. Dit dankte hij volledig aan het aantal bezoekers per voorstelling. Hierin hoefde hij alleen koploper Fantastic Beasts and Where to Find Them (uit de Harry Potter-stal) voor zich te dulden. Een bescheiden uitgebrachte film die op eigen kracht een breed publiek bereikt, dat stemt tot tevredenheid. Althans als het een goede film is. (Niet verder vertellen: hij eindigt hoog in mijn nog geheime top tien van 2016.)

Regisseur/scenarist Tom Ford is meer bekend als modeontwerper dan als filmmaker. In laatstgenoemde hoedanigheid debuteerde hij in 2009 met A Single Man, waarin een glansrol was weggelegd voor Colin Firth. Zeven jaar tussen de eersteling en zijn opvolger, dat is niet niks. Vroeger verklaarde men zo’n lange periode van ogenschijnlijk nietsdoen wel met wat de sophomore jinx wordt genoemd: de beginnende kunstenaar, of sporter, is zo beduusd van zijn succes dat hij – soms zelfs voor eeuwig – geblokkeerd raakt. Aan de andere kant verwacht je niet dat een mode-icoon daaronder lijdt, en ook de talrijke interviews met de maker wijzen daar niet op. Wel wekken die de indruk dat Ford een perfectionist is en dat straalt de film ook uit. Elk beeld klopt, terwijl de kijker desondanks geen nare associaties heeft met mooifilmerij.

Ford baseerde zijn film op de in de vergetelheid geraakte novelle Tony & Susan van de in 2003 overleden Amerikaan Austin Wright. Het filmverhaal gaat aldus. Susan Morrow (Amy Adams, ook te zien in het recente Arrival) leidt een vreugdeloos bestaan als succesvol galeriehoudster. Privé mankeert er het nodige aan haar leven. Haar tweede echtgenoot is een financieel geslaagde maar cultuurarme zakenman die vreemdgaat tijdens zijn talrijke zakenreizen. Plotseling ontvangt ze – op papier nog wel – het romandebuut van haar eerste echtgenoot Edward Sheffield (Jake Gyllenhaal). Die heeft ze negentien jaar lang niet gezien of gesproken en nieuwsgierig neemt ze in bed de drukproef ter hand van Nocturnal Animals, zoals Edward het boek gedoopt heeft.

Het verhaal schakelt vervolgens heen en weer tussen het boek – althans een filmische versie daarvan – en een terugblik op haar leven met Edward. Hoe ze verliefd op elkaar werden en zelfs trouwden en hoe geobsedeerd hij was door de wens een succesvolle romanschrijver te worden. Maar ook zien en vooral horen we in flashback hoe haar moeder (een griezelig meedogenloze Laura Linney) vanaf het prille begin weigerde Edward – in haar ogen een tot mislukken gedoemde idealist – als schoonzoon te accepteren. Uiteindelijk bleek Susan niet opgewassen tegen de intimidatie van moeder en beëindigde ze eenzijdig het huwelijk. Niet dat dat haar wél gelukkig maakte.

Deze1405VG Nocturnal Animals2 psychologische terugblik wordt afgewisseld door beelden van Edwards roman; en wat voor beelden! In het holst van de nacht rijdt een gezin over een godverlaten snelweg in Texas: vader Tony Hastings (een dubbelrol van Jake Gyllenhaal), zijn vrouw en zijn dochter. Onderweg raken ze verstrikt in een inhaalmanoeuvre. In de andere auto zitten drie ongure types die dronken zijn en/of stoned. Beide auto’s komen flink gebutst tot stilstand en de baldadige types lopen dreigeind op Tony en zijn familie af. Hun leider (Aaron Taylor-Johnson) voert het woord. Uit alles blijkt dat we met een psychopaat van doen hebben. Het ene moment beschuldigt hij Tony van moedwillige aanrijding, maar even later biedt hij ‘sympathiek’ aan Tony ’s lekke band te verwisselen. Die verkeert al sinds het begin van de ruzie in acute doodsangst en de agressor heeft dat haarfijn in de gaten.

Het incident krijgt een bizar vervolg. De bendeleider en een van zijn trawanten ontvoeren de vrouw en haar dochter in de ene auto, terwijl in de andere auto de derde slechterik de gegijzelde Tony onthaalt op een ritje over de pikdonkere landwegen van Texas. Kort hierna weet deze te ontsnappen aan zijn gijzelnemer en gaat hij, uitgeput door de doorstane emoties en slaapgebrek, op zoek naar een politiebureau om aangifte te doen.

Het boek gaat uiteraard nog verder en geleidelijk beseft Susan dat haar ex op meerdere fronten heeft afgerekend met zijn verleden als watje. Ten eerste heeft hij de profetische woorden van Susans moeder gelogenstraft (ik kan geen boek schrijven, hè? en wat is dit dan?), ten tweede laat hij in zijn roman zien hoe een echtgenoot, ook al scheet hij bijna in zijn broek, als de nood aan de man komt tot doeltreffende actie kan besluiten.

Nocturnal Animals is een krachttoer en niet alleen door het oogverblindende camerawerk van Seamus McGarvey. Die slaagt erin zowel de scènes op het Texaanse platteland als in Los Angeles, waar de jetset zich ophoudt in galerieën en op andere yuppenlocaties, authentiek weer te geven. Ook het spel van de zes belangrijkste personages is een toonbeeld van geloofwaardigheid: Jake Gyllenhaal in zijn dubbelrol van verliefde jongeman en geplaagde huisvader, Amy Adams in haar onbevredigende succesbestaan, Laura Linney als afschrikwekkende Texasmatrone, Aaron Taylor-Johnson als immorele crimineel en, nog niet genoemd, Michael Shannon als politieman met terminale longkanker, die in zijn laatste levensdagen het recht laat prevaleren boven de wet.

Tot slot een kijkadvies: de toeschouwer die zich afvraagt wie van de personages iets geleerd heeft en wat, moet aandachtig naar de slotscène kijken. De camera zoemt uit van een restauranttafeltje waar ogenschijnlijk niets gebeurt. Even dacht ik dat de regisseur mij afscheepte met een open einde. Even maar. Toen begreep ik de clou.

-------
De plaatjes zijn geselecteerd door Hans Knegtmans
© 2016 Hans Knegtmans
powered by CJ2