archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
De biecht van een miskende president Hans Knegtmans

0607VG Frostnixon
Dat het toneelstuk Frost/Nixon van Peter Morgan verfilmd is hoeft op zichzelf geen verbazing te wekken. Veel films zijn gebaseerd op toneelstukken, zelfs zonder dat ze door aanpassing aan het andere medium onrecht werd aangedaan. Men denke slechts aan Edward Albee’s Who’s Afraid of Virginia Woolf? Veel bejubeld en winnaar van vijf Oscars, zij het niet de belangrijkste voor beste regisseur (Mike Nichols) en beste film. In de jaren zeventig was het in cursussen over communicatie en relatietherapie niet ongebruikelijk om de cursisten lange fragmenten uit de film te laten zien om daarmee te illustreren tot welke spelletjes mensen in staat zijn of om in een relatie de baas te worden en te blijven.

Maar de thematiek van die film was, zo niet universeel, dan toch zeker in de Westerse wereld maar al te bekend. Frost/Nixon is van een ander kaliber. Welke Nederlandse adolescent weet nog wie Nixon was? Ik waag me niet aan een percentageschatting. Ongetwijfeld roept de naam Watergate iets vaag misdadigs in herinnering, maar minder helder dan de term Mabelgate. En Frost? Who the fuck is Frost? Een filmster? Journalist? Een honkballer die het met Madonna gedaan heeft? Ik kan me niet voorstellen dat een middelbare scholier op een groepsfoto uit de jaren zestig TV-gastheer David Frost zonder mankeren herkent. En we weten allemaal dat de meest frequente bioscoopbezoekers scholieren zijn. Nee, die film is een doodgeboren kindje. Geen speld tussen te krijgen, toch?

Uh, tja. De cijfers stellen me niet echt in het gelijk. Op de filmsite Internet Movie Database (IMDb) blijkt dat slechts 3,9% van de bezoekers die de film beoordeelden jonger dan 18 is. Aha, denkt u, dat verklaart alles. Jongeren vinden er niets aan en de oudere kijkers waarderen hem vanwege hun historisch bewustzijn. Maar ook dit is niet waar. Juist de piepjonge kijkers zijn laaiend enthousiast. Het gemiddelde schoolcijfer – althans het gewogen gemiddelde – in deze leeftijdsklasse bedraagt 8,9, en dat zakt tot 8,1 voor de oudere kijkers (45+) die de hoofdpersonen – in ieder geval ex-president Nixon – nog kennen uit talloze TV-journaals. Het lijkt of bekendheid met de personages de waardering van de film eerder doet dalen dan toenemen.
Mocht deze redenering kloppen, dan is het een slimme zet van filmdistributeur UPI geweest om de film hier uit te brengen in 29 kopieën. Dat is ongeveer evenveel als het aantal exemplaren van de politiefilm Righteous Kill, het Will Smith-vehikel Seven Pounds en de Holocaust smartlap The Boy in the Striped Pyjamas. Geen megahits, maar ook geen obscure arthouse-films met zes intellectuelen in de zaal. En kijk eens aan, in het premièreweekend stond de film op een fiere twaalfde plaats in de Nederlandse Box Office Top 20. Wie had dat gedacht behalve de mensen van UPI?

Het verhaal is overigens spannend genoeg. David Frost probeert voormalig president Richard Nixon in vier marathoninterviews zover te krijgen dat hij publiekelijk toegeeft met zijn afluisterpraktijken zijn kiezers te hebben bedrogen. Aanvankelijk krijgt de aimabele TV-gastheer-in-zijn-nadagen geen poot aan de grond. Nixon was niet alleen een schurkachtige politicus, hij was tevens een doorknede meester in de rechten die wel wist hoe je in een interview de ondervrager kunt inpakken. Niet eens op een vijandige manier. Hij herhaalt zichzelf, verandert de vraag in een die hem beter uitkomt, vertelt flauwe grappen en irrelevante anekdotes.
De ommekeer waar iedereen op hoopt komt, nadat Nixon midden in de nacht zijn ondervrager opbelt, en lamlazarus een gesprek ‘van man tot man’ voert. De volgende dag is hij tijdens het laatste interview niet op zijn best. Frost wel. Hij begrijpt dat, mits goed aangepakt, Nixon popelt om zijn hart te kunnen uitstorten en voor het eerst gedraagt hij zich als de getructe interviewer die hij vanaf het begin had willen zijn.

Eind goed al goed. Wat maakt het dan uit dat het beslissende telefoongesprek nooit heeft plaatsgevonden? Wie kan het schelen dat de film is opgebouwd volgens het klassieke jongensboekscenario waarin het Nederlands elftal, na een kansloze 3-0 achterstand, in de slotminuut met 4-3 de gevreesde Belgen weet te verslaan?
Het scenario van Frost/Nixon is intelligenter dan ik het hier misschien afschilder, en voor Hollywoodmaatstaven ongewoon genuanceerd. Daar kon zelfs regisseur Ron Howard – die ooit een behoorlijk scheve schaats reed met A Beautiful Mind – geen kwaad mee. Sterker nog, hij heeft er zelfs een Oscarnominatie mee binnengehaald. Dat lijkt me wat veel van het goede.
 
****************************************************************
 
Uitgave van De Leunstoel wordt mede mogelijk gemaakt door donaties van:
Barbara Muller, Katharina Kouwenhoven, Michiel Hoorweg, Hans Meijer,
J.W. Meijer, Gerbrand Muller, Willem Sloots, Noor van den Brand, Peter Schröder,
Ruurd Kunnen, Carlo van Praag, Ruud van Ruijven, Frits Hoorweg en anderen.


© 2009 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
De biecht van een miskende president Hans Knegtmans
0607VG Frostnixon
Dat het toneelstuk Frost/Nixon van Peter Morgan verfilmd is hoeft op zichzelf geen verbazing te wekken. Veel films zijn gebaseerd op toneelstukken, zelfs zonder dat ze door aanpassing aan het andere medium onrecht werd aangedaan. Men denke slechts aan Edward Albee’s Who’s Afraid of Virginia Woolf? Veel bejubeld en winnaar van vijf Oscars, zij het niet de belangrijkste voor beste regisseur (Mike Nichols) en beste film. In de jaren zeventig was het in cursussen over communicatie en relatietherapie niet ongebruikelijk om de cursisten lange fragmenten uit de film te laten zien om daarmee te illustreren tot welke spelletjes mensen in staat zijn of om in een relatie de baas te worden en te blijven.

Maar de thematiek van die film was, zo niet universeel, dan toch zeker in de Westerse wereld maar al te bekend. Frost/Nixon is van een ander kaliber. Welke Nederlandse adolescent weet nog wie Nixon was? Ik waag me niet aan een percentageschatting. Ongetwijfeld roept de naam Watergate iets vaag misdadigs in herinnering, maar minder helder dan de term Mabelgate. En Frost? Who the fuck is Frost? Een filmster? Journalist? Een honkballer die het met Madonna gedaan heeft? Ik kan me niet voorstellen dat een middelbare scholier op een groepsfoto uit de jaren zestig TV-gastheer David Frost zonder mankeren herkent. En we weten allemaal dat de meest frequente bioscoopbezoekers scholieren zijn. Nee, die film is een doodgeboren kindje. Geen speld tussen te krijgen, toch?

Uh, tja. De cijfers stellen me niet echt in het gelijk. Op de filmsite Internet Movie Database (IMDb) blijkt dat slechts 3,9% van de bezoekers die de film beoordeelden jonger dan 18 is. Aha, denkt u, dat verklaart alles. Jongeren vinden er niets aan en de oudere kijkers waarderen hem vanwege hun historisch bewustzijn. Maar ook dit is niet waar. Juist de piepjonge kijkers zijn laaiend enthousiast. Het gemiddelde schoolcijfer – althans het gewogen gemiddelde – in deze leeftijdsklasse bedraagt 8,9, en dat zakt tot 8,1 voor de oudere kijkers (45+) die de hoofdpersonen – in ieder geval ex-president Nixon – nog kennen uit talloze TV-journaals. Het lijkt of bekendheid met de personages de waardering van de film eerder doet dalen dan toenemen.
Mocht deze redenering kloppen, dan is het een slimme zet van filmdistributeur UPI geweest om de film hier uit te brengen in 29 kopieën. Dat is ongeveer evenveel als het aantal exemplaren van de politiefilm Righteous Kill, het Will Smith-vehikel Seven Pounds en de Holocaust smartlap The Boy in the Striped Pyjamas. Geen megahits, maar ook geen obscure arthouse-films met zes intellectuelen in de zaal. En kijk eens aan, in het premièreweekend stond de film op een fiere twaalfde plaats in de Nederlandse Box Office Top 20. Wie had dat gedacht behalve de mensen van UPI?

Het verhaal is overigens spannend genoeg. David Frost probeert voormalig president Richard Nixon in vier marathoninterviews zover te krijgen dat hij publiekelijk toegeeft met zijn afluisterpraktijken zijn kiezers te hebben bedrogen. Aanvankelijk krijgt de aimabele TV-gastheer-in-zijn-nadagen geen poot aan de grond. Nixon was niet alleen een schurkachtige politicus, hij was tevens een doorknede meester in de rechten die wel wist hoe je in een interview de ondervrager kunt inpakken. Niet eens op een vijandige manier. Hij herhaalt zichzelf, verandert de vraag in een die hem beter uitkomt, vertelt flauwe grappen en irrelevante anekdotes.
De ommekeer waar iedereen op hoopt komt, nadat Nixon midden in de nacht zijn ondervrager opbelt, en lamlazarus een gesprek ‘van man tot man’ voert. De volgende dag is hij tijdens het laatste interview niet op zijn best. Frost wel. Hij begrijpt dat, mits goed aangepakt, Nixon popelt om zijn hart te kunnen uitstorten en voor het eerst gedraagt hij zich als de getructe interviewer die hij vanaf het begin had willen zijn.

Eind goed al goed. Wat maakt het dan uit dat het beslissende telefoongesprek nooit heeft plaatsgevonden? Wie kan het schelen dat de film is opgebouwd volgens het klassieke jongensboekscenario waarin het Nederlands elftal, na een kansloze 3-0 achterstand, in de slotminuut met 4-3 de gevreesde Belgen weet te verslaan?
Het scenario van Frost/Nixon is intelligenter dan ik het hier misschien afschilder, en voor Hollywoodmaatstaven ongewoon genuanceerd. Daar kon zelfs regisseur Ron Howard – die ooit een behoorlijk scheve schaats reed met A Beautiful Mind – geen kwaad mee. Sterker nog, hij heeft er zelfs een Oscarnominatie mee binnengehaald. Dat lijkt me wat veel van het goede.
 
****************************************************************
 
Uitgave van De Leunstoel wordt mede mogelijk gemaakt door donaties van:
Barbara Muller, Katharina Kouwenhoven, Michiel Hoorweg, Hans Meijer,
J.W. Meijer, Gerbrand Muller, Willem Sloots, Noor van den Brand, Peter Schröder,
Ruurd Kunnen, Carlo van Praag, Ruud van Ruijven, Frits Hoorweg en anderen.
© 2009 Hans Knegtmans
powered by CJ2