archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden | ||||
Ontspanning in het zilte nat | Peter Schröder | |||
Baden
Vorige keer militair Geweld, deze keer een recreatieve aanloop tot Seks. Gezelschappen die vooral functionele bindingen kennen (cursisten, werknemers, congressisten) organiseren vaak de nodige initiatieriten en recreatieve uitjes om ‘elkaar eens op een informele manier te leren kennen’. Vaak worden de onderdelen van zo’n programma niet vooraf bekend gemaakt, maar wordt wel een tipje van de sluier opgelicht met het verzoek behalve het goede humeur en mooi weer ook ‘badkleding’ mee te nemen. Voor velen is een minder gekleed samenzijn in zwembad of waterplas de ultieme manier om ‘eens een heel andere kijk op elkaar te krijgen’.
Intimiteit
Echte ontspanning vereist het overboord zetten van gevoelsmatige reserves. In het water mag het afstandelijke pantser dat onze meer primaire gevoelens dagelijks binnenboord houdt op een natuurlijke manier van ons afglijden. Er zijn altijd wat minder sociale types die alleen al bij de gedachte aan de gedwongen spontaniteit van Plonzen en Spetteren in zwaarmoedigheid vervallen. Zij zullen met een overtuigend excuus uit het Groot Smoezenboek moeten komen om de waterkant te mogen mijden. (Om zich vast voor te bereiden op het onbekrompen innemen met de aansluitende Zang en Dans later op de avond – en de beschonken (on)gewenste intimiteiten daarna). Hoe minder gekleed, des te dichter bij de lichamelijke intimiteit, nietwaar.
Oerkrachten
Maar met die intimiteit kan op uiteenlopende manieren worden omgegaan en er is nog veel meer in het spel. Grillige kusten en diepe wateren werden in vroeger tijden ook als gevaarlijk (denk aan het onpeilbare, aan verdrinking en schipbreuk) ervaren. Alain Corbin heeft in Le territoir du vide beschreven hoe de West Europese bourgeoisie in de 19e eeuw geleidelijk aan een griezelige kosmos van water en kust heeft gedomesticeerd. Geesten en angsten werden getemd om de heilzame krachten van een kustverblijf te kunnen benutten voor de genezing van ziekten. Een woeste wereld werd omgebouwd in een toeristisch landschap onder het motto van de bevordering van de gezondheid. De spreekwoordelijke gelijkenissen tussen de oerkrachten van Poseidon en Aphrodite liggen voor de hand.
Overvloedige toerusting
Ter zake. Ook in soberder tijden werden er enorme vrachten prentbriefkaarten verstuurd van uit badplaatsen aan kusten. De vroege kaarten getuigen van het beschavingsoffensief van de Europese burgerij waarover Corbin schreef. In die soberder tijden had men dan ook meer parafernalia nodig dan nu om van de zee te kunnen genieten. Veel meer ‘overhead’, meer omslag voor de baders en baadsters van toen: meer kleren, meer hulpmiddelen en meer ondersteunend personeel. Mannen en vrouwen gingen gekleed naar het strand en stapten daar in badkoetsen. Paarden trokken de koetsen de branding in en de inmiddels in badkostuum geklede gasten gingen geholpen door badknechten te water.
Verloop
Men ging programmatisch, volgens medisch voorschrift op bepaalde uren te water en dat betekende vaak in de spitsuren een krankzinnige verkeersdrukte op het strand. Toen dat gedoe zichzelf in de wielen ging rijden werd er overgeschakeld op, aanvankelijk ruime, badhokken. De badgasten moesten voortaan de afstand tussen strand en branding te voet, en vooral in het zicht afleggen. Steeds minder ruimte voor de privé-sfeer, steeds meer openbaarheid en transparantie. De badhokjes sleten uiteindelijk via het stadium van de strandstoel tot hoogstens de sobere stretchers van nu. De kostumering werd krapper en eindigde via vormen als de bikini (al bekend uit het Oude Griekenland) steeds vaker in het niets.
Kaart 1. Scene de bain. Gbrchsdf (onleesbaar) brengt in 1913 Amitié’s over aan Monsieur et Madame Machaux, 14 Rue de Seine, Saint-Ouen sur Seine. Op de foto de badknecht met twee jongedames. Deze plaatselijke kracht sjouwt de bader/baadster het water in en plonst haar/hem volgens de instructies in het water. Intensiteit en diepte volgens schema, van alleen de voet tot en met kopje onder. Veel kinderangst. Nabokov heeft er mooi over geschreven.
Kaart 2. Ostende, Il ne viendra pas. Righi schrijft in 1924 Un bonjour et meilleur amitié’’s a tous voor La famille Heubs Siha, 9 rue Vander Elst, Watermael, Buxelles. De prent vertoont goed zichtbaar de verschillende aspecten van de gang van zaken rond de badkoets. De mevrouw zit onder haar badmuts mooi te wezen. |
||||
© 2006 Peter Schröder | ||||
powered by CJ2 |