archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden | ||||
Vredespaleis te huur of te koop | Peter Schröder | |||
Een gerechtshof voor de Vrede
Nederland was tijdens de aanloop tot de Eerste Wereldoorlog en daarna in militaire zin klein en neutraal. Nederland was toen tot op zekere hoogte een pacifistisch gidsland. Beschaafde groeperingen in beschaafde landen voerden beschaafde acties tegen oorlogvoering. Ze propageerden het inzetten van vreedzame, politieke middelen om conflicten tussen staten te beslechten: Heren Koningen en Presidenten, ga in geval van onenigheid geen ruzie maken, maar kom naar een internationale rechterlijke macht om uw conflicten voor te leggen. Daar zal een juiste uitspraak worden gedaan inzake uw verschillen van inzicht. Daar zal een voor ieder bevredigende geweldloze oplossing worden gevonden.
Een paleis voor het gerechtshof
Vredesbewegingen komen en gaan, maar soms laten ze iets duurzaams achter. De Carnegie Endowment for International Peace (*1910) gaf de gedachte van een Internationaal Hof van Justitie concreet gestalte in het Vredespaleis dat werd gevestigd in Den Haag. Den Haag, Residentie van een klein neutraal land, in politiek en militair opzicht gelukkig van marginale betekenis. Andrew Carnegie schonk $1.5 mln voor het gebouw, de eerste steen werd gelegd op 30 juli 1907 en op 28 augustus 1913 werd het paleis geopend. Het jaar daarop brak zonder serieus internationaal overleg de Eerste Wereldoorlog uit.
Een omgekeerd paraplu-effect?
Wie op pad gaat en geen risico wil lopen op een nat pak neemt een paraplu mee (Ernie:‘Ik mag niet nat worden van de dokter, Bert!’) Met een paraplu bij de hand gaat het namelijk niet regenen en blijf je droog. Laat je de paraplu thuis, dan stijgt de kans op regen en een nat pak. Zet een Vredespaleis neer en je krijgt een Wereldoorlog? Begin na de Tweede Wereldoorlog een nucleaire wapenwedloop en je oogst Vrede? Het leven van mensen heeft vaak iets raadselachtigs. Het Vredespaleis werd hoe dan ook het object van laster en spot. Hier manifesteert zich de sobere prentbriefkaart als rudimentair politiek pamflet.
Politiek Pamflet annex ooggetuigenverslag
Kaart 1. We schrijven 15 oktober 1914, een dag na de val van Antwerpen (zie de vorige aflevering). De kaart brengt een kleurenschets van het gloednieuwe Vredespaleis met daaroverheen in ‘stempel’ de tekst: “Te huur of te koop, wegens faillissement. Geschikt voor Kazerne of Bioscoop. Van alle gemakken voorzien. Electrisch licht, Waterleiding enz. Brieven onder letter C aan den Vredesengel”. (Edition J.H. Schaefer, Amsterdam). Vlijmscherp! Met anilinepotlood is de kaart, gericht (“Aan de heer H.J. de Jager”) beschreven: ”Riel, 15 oct 1914. Ik heb de postwissel een donderdag ontvangen en de centen kon ik vrijdag krijgen. Ik heb aan mietje ook een kaart gestuurt wel een beetje te vroeg, maar het hindert niet. Ik hoor zeggen dat het verlof de volgende week doorgaat dan ben ik de eerste aan de beurt welke dag weet ik nog niet. Nu groeten, Militair H.G. de Jager”.
België onder de voet gelopen, Nederland met verlof.
Politiek Pamflet annex enigma
Kaart 2. Het is inmiddels 16 augustus 1916. “Lithografie Van de Ven – den Haag” heeft gezorgd voor de uitgave van een kaart met een fraaie kleurenlitho van het Vredespaleis. Over het plaatje heeft hij twee vraagtekens laten drukken met daarbij de tekst: “Hebt U het Vredespaleis reeds van binnen gezien?”. Wie twee vernuftige deurtjes in het plaatje openklapt heeft zicht op het interieur. Hij ziet dan Duitse, Russische, Britse en Amerikaanse soldaten met volle bewapening vechtend over de grond rollen. Verheffend! Scherp gezien! De kaart werd verstuurd van Valkenburg (L) naar Rijswijk (ZH). De geschreven tekst is niet geheel begrijpelijk: ”Amice, Br. Valkenburg. Hotel Monopol – in was te rustig, doch werk toch!, Handdruk, Gr. Vk”. Een geheime boodschap? |
||||
© 2006 Peter Schröder | ||||
powered by CJ2 |