archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Beschouwingen > Het leven zelf | ||||
Beelden uit soberder tijden | Peter Schröder | |||
Massale vervluchtiging
Vandaag de dag zorgt de populariteit van ICT en beeldcultuur voor een ‘imaginaire’ overvloed die doet terugverlangen naar soberder tijden. Hoe meer we aan beelden ‘vastleggen’, hoe onbruikbaarder ons beeldarchief wordt. Microsoft ziet het probleem en brengt een programma dat video’s geautomatiseerd kan inkorten: 3-4 uur video terug naar een selecte kern van 10 minuten. Tijdelijk soelaas, want te voorspellen valt dat we dan gemakshalve nog langer en hersenlozer gaan kieken en filmen.
Productiviteit en kwetsbaarheid
De vermaarde socioloog Goudsblom stelt dat een algemeen oprukkend ‘teveel’, het proces van ‘vertevéling’, een geducht maatschappelijk probleem vormt (teveel geld, teveel eten, teveel spulletjes). Kijk om u heen, in de krant, op de teevee, op uw foto’s of op het scherm van uw telefoon om te zien hoe een economie van overvloed er uitziet. Aan de andere kant: hoe meer we aan beelden vastleggen, hoe vluchtiger ons beeldarchief wordt. Steeds meer kiekjes en films die getroffen worden door vervagende inkt, verzurend papier, vastgelopen schijven en CD-rot. Om alweer met Goudsblom te spreken: verhoogde productiviteit gaat hier gepaard met een verhoogde kwetsbaarheid. Welke selectie maakt het proces van ingebouwd verval?
Het prentbriefkaarten medium
Hoe zag de wereld er in soberder jaren, zo’n eeuw geleden, uit? Toen de mensen geen eigen fototoestel of teevee hadden en in de krant hoogstens een tekening te vinden was? Toen was de prentbriefkaart een van de belangrijkste massamedia voor gefotografeerde beelden. Nu is op kaarten vooral een hoeveelheid onnozelheid afgebeeld (beertjes met een bos bloemen, bavianen met een bril, roze baby’tjes in een zonnebloem), in soberder tijden waren er belangrijker zaken. Natuurlijk landschappen, mooie vrouwen en monumentale gebouwen, maar ook rampen, interieurs en veldslagen. Een enorm archief van beelden die ruimte gaven aan persoonlijke boodschappen, maar tegelijk een veel ruimer publiek domein weerspiegelden.
Publiek domein
Een ruimer publiek domein met foto’s van ‘De Watersnood in Nieuw Vossemeer’, ‘De Taptoe van 1930’ of alleen ‘Den Haag: hoek Perenstraat – Appelstraat’ dat nu uit de kaartenmolens van kiosk en kantoorboekhandel verdwenen is. Foto’s met veel poserende passanten of juist zonder een levende ziel (‘Noordwijk: Hotel Huis ter Duin: De Lobby’). Oudere prentbriefkaarten die vaak veel vragen oproepen. Hoe kom je op het idee een kaart te maken met daarop het interieur van een enorme, maar lege koestal in St. Amand, het mortuarium van Keulen of graffiti op de muur van een gevangeniscel in Arras? Hoe kom je erbij juist zo’n kaart te kopen? En waarom zou je zo’n beeldbericht aan wie versturen? Soms geven de geschreven berichten van de afzenders verklarende toelichting, vaak zullen we als buitenstaanders toch zelf voor interpretatie moeten zorgen: de prentbriefkaart als Rörschach test.
Slapen en eten
Laten we het er op houden dat een enkel beeld vaak meer kan vertellen dan een vloed aan woorden. Het rustige systeem van De Leunstoel is traag genoeg om uit het enorme beeldreservoir niet meer dan 2 briefkaarten per aflevering te presenteren. Voor zover de plaatjes niet voldoende voor zich spreken zijn ze voorzien van authentieke tekst van de afzenders (cursief) of van bespiegelende verzinsels van mij (romein). In deze eerste aflevering een beeld van vroeg 20e eeuwse slaap- en eetruimten.
Boven: Pélussin (Loire) – Pensionnat Saint-Jean-Baptiste – Dortoir (1ere division). We slapen tussen zo’n 77 anderen. Gezellig!, vooral de kussengevechten. De nieuwkomers
worden op de middelste rij neergelegd, als ze weten te overleven komen ze wat beschutter terecht.
Er is één lamp voor ons allemaal. Josine ligt vlakbij het lichtknopje. Zij was ook in de 2ème division de baas.
Onder: Pensionnat des Ursulines Thildonck (Wespelaer) no. 37 Réfectoire.
En hier, kijk naar de kruisjes, eten we, Louise en Jeanne. “ Liefste broeder Eduard,
we dachten al van u een kaartje te ontvangen, maar ge hebt daar zeker geen tijd voor.
Enen dikken kus van uwen zusters”.
****************************************************
Literair cabaretprogramma bij u thuis? Zie: www.theovandenoever.nl . |
||||
© 2006 Peter Schröder | ||||
powered by CJ2 |