archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Beuys in Ferwert Dik Kruithof

1904VG Ferwert1
Ferwert is een terpdorp boven of ten noorden van Leeuwarden. Vrienden van ons wonen er vlakbij aan de Waddendijk. Ze hebben hun huis uitgebreid en wij gingen er op een middag heen om de nieuwbouw te bekijken. Meestal komen we er ’s avonds,  maar nu scheen de zon volop en lag de kerk van Ferwert in stralend zonlicht te pronken. Toevallig had ik enige dagen eerder het boekje Terpdorpen uit de serie monument van de maand uit 1995 gevonden en stukjes gelezen over de vier dorpen op de weg van Leeuwarden naar Dokkum: Hallum, Marrum, Ferwert en Blija. Toen mijn vrouw op de terugweg boodschappen wilde doen in Ferwert bleef ik dus niet in de auto zitten maar maakte een wandeling door het dorp met een verrassende ontdekking.

Volgens het boekje hoort de kerk met kerkhof middenop de terp te staan met een weg of pad eromheen, binnenring. Vanuit dat pad lopen dan paden of wegen naar een weg die onderaan rond de terp ligt, de binnenring. Aan die weg liggen dan boerderijen en grotere huizen, die gebouwd zijn toen de waddendijk de bescherming tegen het water overnam. Het is ook de verbinding met andere dorpen. Ferwert voldoet niet helemaal aan dat beeld, want aan de zeekant is de terp gedeeltelijk afgegraven en er is dus een hap uit de ideale plattegrond genomen. Maar er is wel een mooi pad om de kerk heen met kleine huisjes eraan en zelfs nog een poortje naar het Vrijhof, een sfeervol pleintje met een naam die is afgeleid van de middeleeuwse traditie dat het kerkelijk terrein was afgesloten van het wereldlijk recht: een misdadiger kon zich hier dus betrekkelijk vrij voelen. 

Ferwert werd tot 1999 met een d geschreven en was tot 2019 de hoofdplaats van de gemeente Ferwerderadeel, die toen is opgegaan in de gemeente Noardeast-Fryslân. Het had in de middeleeuwen al een belangrijke centrumfunctie: er was een haven aan het eind van het Ferwerder kanaal dat naar de Ee liep, het klooster Foswert lag dichtbij en er woonden belangrijke adellijke families zoals de Cammingha’s en de Burmania’s. Het was Gemme van Burmania die volgens de overlevering tegen Filips II bij diens inhuldiging1904VG Ferwert2 gezegd zou hebben: “Wy Friezen knibbeljeallinnichfoar God”. Wij Friezen knielen alleen voor God en dus niet voor een Spaanse koning. 

Behalve een gemeentehuis is van die geschiedenis niets meer te zien maar er zijn wel heel veel huizen en huisjes die op de monumentenlijst staan en ook een eigen bordje hebben met naam en geschiedenis van het huis erop. Het is spannend wandelen in de Hoofdstraat.  Op nummer 12 werd ik compleet verrast door iets wat mij drie jaar geleden ontgaan is:
'Joseph Beuys komt uit Friesland: In Ferwert doet Gastatelier Louwrien Wijers mee aan ‘Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018’ met ‘100 Dagen JOSEPH BEUYS komt uit Friesland’. Van 8 juni tot 16 september 2018 is Het Permanente Gesprek dé kans om over de ideeën van Beuys te spreken.'

Een huis met twee etalages die helemaal ingericht zijn met teksten en foto’s van Beuys en boeken over hem. Joseph Beuys (1921-1986) is één van de meest vooraanstaande kunstenaars van de 20ste eeuw, in ieder geval in Duitsland. Zijn werk is in veel musea te zien en naast zijn kunst had hij maatschappelijke opvattingen die nu modern aandoen. Hij was een van de oprichters van de Grünen, de eerste groene politieke partij met klimaatdoelen, die nu in onderhandeling is over regeringsdeelname in Duitsland. 

Hij legde de nadruk op creativiteit: “Creativiteit is het werkelijke kapitaal, geld heeft niets met kapitaal te maken”.  Zijn voorouders kwamen uit Friesland en hij vond zijn idealen terug in de Friese geschiedenis, hij vond Friesland de eerste democratie ter wereld. Wiki: Louwrien Wijers is een Nederlandse kunstenaar en schrijver die in Ferwert werkt. Ze was betrokken bij de kunstbeweging Fluxus en werkte van 1968 tot 1986 samen met Joseph Beuys. Net als Beuys beschouwt ze schrijven en spreken als sculptuur. Ze maakt zowel 'mentale sculptuur' als materiële sculptuur. Zie haar teksten in de etalages in Hoofdstraat 12 te Ferwert.

----------
De illustraties zijn verzorgd door de auteur.


© 2021 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Beuys in Ferwert Dik Kruithof
1904VG Ferwert1
Ferwert is een terpdorp boven of ten noorden van Leeuwarden. Vrienden van ons wonen er vlakbij aan de Waddendijk. Ze hebben hun huis uitgebreid en wij gingen er op een middag heen om de nieuwbouw te bekijken. Meestal komen we er ’s avonds,  maar nu scheen de zon volop en lag de kerk van Ferwert in stralend zonlicht te pronken. Toevallig had ik enige dagen eerder het boekje Terpdorpen uit de serie monument van de maand uit 1995 gevonden en stukjes gelezen over de vier dorpen op de weg van Leeuwarden naar Dokkum: Hallum, Marrum, Ferwert en Blija. Toen mijn vrouw op de terugweg boodschappen wilde doen in Ferwert bleef ik dus niet in de auto zitten maar maakte een wandeling door het dorp met een verrassende ontdekking.

Volgens het boekje hoort de kerk met kerkhof middenop de terp te staan met een weg of pad eromheen, binnenring. Vanuit dat pad lopen dan paden of wegen naar een weg die onderaan rond de terp ligt, de binnenring. Aan die weg liggen dan boerderijen en grotere huizen, die gebouwd zijn toen de waddendijk de bescherming tegen het water overnam. Het is ook de verbinding met andere dorpen. Ferwert voldoet niet helemaal aan dat beeld, want aan de zeekant is de terp gedeeltelijk afgegraven en er is dus een hap uit de ideale plattegrond genomen. Maar er is wel een mooi pad om de kerk heen met kleine huisjes eraan en zelfs nog een poortje naar het Vrijhof, een sfeervol pleintje met een naam die is afgeleid van de middeleeuwse traditie dat het kerkelijk terrein was afgesloten van het wereldlijk recht: een misdadiger kon zich hier dus betrekkelijk vrij voelen. 

Ferwert werd tot 1999 met een d geschreven en was tot 2019 de hoofdplaats van de gemeente Ferwerderadeel, die toen is opgegaan in de gemeente Noardeast-Fryslân. Het had in de middeleeuwen al een belangrijke centrumfunctie: er was een haven aan het eind van het Ferwerder kanaal dat naar de Ee liep, het klooster Foswert lag dichtbij en er woonden belangrijke adellijke families zoals de Cammingha’s en de Burmania’s. Het was Gemme van Burmania die volgens de overlevering tegen Filips II bij diens inhuldiging1904VG Ferwert2 gezegd zou hebben: “Wy Friezen knibbeljeallinnichfoar God”. Wij Friezen knielen alleen voor God en dus niet voor een Spaanse koning. 

Behalve een gemeentehuis is van die geschiedenis niets meer te zien maar er zijn wel heel veel huizen en huisjes die op de monumentenlijst staan en ook een eigen bordje hebben met naam en geschiedenis van het huis erop. Het is spannend wandelen in de Hoofdstraat.  Op nummer 12 werd ik compleet verrast door iets wat mij drie jaar geleden ontgaan is:
'Joseph Beuys komt uit Friesland: In Ferwert doet Gastatelier Louwrien Wijers mee aan ‘Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018’ met ‘100 Dagen JOSEPH BEUYS komt uit Friesland’. Van 8 juni tot 16 september 2018 is Het Permanente Gesprek dé kans om over de ideeën van Beuys te spreken.'

Een huis met twee etalages die helemaal ingericht zijn met teksten en foto’s van Beuys en boeken over hem. Joseph Beuys (1921-1986) is één van de meest vooraanstaande kunstenaars van de 20ste eeuw, in ieder geval in Duitsland. Zijn werk is in veel musea te zien en naast zijn kunst had hij maatschappelijke opvattingen die nu modern aandoen. Hij was een van de oprichters van de Grünen, de eerste groene politieke partij met klimaatdoelen, die nu in onderhandeling is over regeringsdeelname in Duitsland. 

Hij legde de nadruk op creativiteit: “Creativiteit is het werkelijke kapitaal, geld heeft niets met kapitaal te maken”.  Zijn voorouders kwamen uit Friesland en hij vond zijn idealen terug in de Friese geschiedenis, hij vond Friesland de eerste democratie ter wereld. Wiki: Louwrien Wijers is een Nederlandse kunstenaar en schrijver die in Ferwert werkt. Ze was betrokken bij de kunstbeweging Fluxus en werkte van 1968 tot 1986 samen met Joseph Beuys. Net als Beuys beschouwt ze schrijven en spreken als sculptuur. Ze maakt zowel 'mentale sculptuur' als materiële sculptuur. Zie haar teksten in de etalages in Hoofdstraat 12 te Ferwert.

----------
De illustraties zijn verzorgd door de auteur.
© 2021 Dik Kruithof
powered by CJ2