archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
... in gedachten: Paul Klee | Dik Kruithof | |||
Paul Klee was één van de eerste schilders waardoor ik betoverd werd. Ik weet niet hoe het zover kwam, maar zijn 'Fischzauber' is al langer dan vijftig jaar, in reproductievorm, bij mij. Toen ik het enige jaren geleden in Parijs ‘in het echt’ zag werd ik getroffen door de kleuren. Mijn reproductie bleek na al die tijd behoorlijk verbleekt. Het zal in 1963 in het Stedelijk in Amsterdam zijn geweest dat ik voor het eerst een tentoonstelling van zijn werk zag. Anders was het in elk geval elf jaar later in het (toen nog) Gemeentemuseum in Den Haag. Het heeft dus heel veel indruk gemaakt. In een moeilijke periode bood ‘Zwei Kamele und ein Esel' ons troost met zijn prachtige Noordafrikaanse, lichte kleuren. Later bleek mij dat Paul Klee één van de leraren was geweest aan het Bauhaus. Waar we tijdens onze eerste reis naar Duitsland in Dessau ‘Ueber Schach’ zagen, zijn mooie en simpele ode aan het bord en de koningin van het Franse Schaakspel. Later ontdekten we prachtig werk van hem in het Berggruen museum in Berlijn en in de Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen in Düsseldorf. Maar het hoogtepunt is natuurlijk het Zentrum Paul Klee in Bern, een gebouw van de Italiaanse architect Renzo Piano. In drie grote golven komt het boven de bergrand waartegen het gebouwd is. Daar is bijna de hele Zwitserse collectie van Klee's werk verzameld. In totaal ongeveer 40%. Wij zijn er twee keer geweest, tussen 2000 en 2010. Het verbazingwekkende is dat er naast een prachtige en steeds wisselende tentoonstelling ook ieder jaar een thema aan de orde was. Zo heb ik er veel van zijn werk voor en over toneel en theater gezien. Naast de kwaliteit is ook de hoeveelheid van zijn werk ongelooflijk. Hij heeft ongeveer 9000 tekeningen en schilderijen gemaakt. Klee werd in 1879 geboren als Duitser, maar hij groeide op in Zwitserland. Tegen de zin van zijn ouders koos hij voor de schilderkunst in plaats van muziek. Hij werd afgewezen voor de Kunstacademie München, nam privélessen, werd een jaar later wel toegelaten, maar leerde meer van de reizen die hij ondernam naar Rome, Napels en Florence. Hij trouwde in 1907 met een pianiste, voedde hun zoon op en was actief in de kunstwereld van München, onder meer als belangrijk lid van de groep Der Blaue Reiter. Zijn kunst wordt tot het expressionisme gerekend, maar vertoont ook invloeden van surrealisme, kubisme en abstractie. Het is vaak gewoon leuk, met veel verwijzingen naar dromen, muziek, poëzie en mythologie. Kleurig ook, vooral na een reis naar Tunis in 1914. In de Eerste Wereldoorlog hoefde hij niet naar het front, maar beschilderde hij vliegtuigen. In 1920 werd hij benoemd tot docent aan het Staatliches Bauhaus in Weimar en in 1931 aan de kunstacademie van Düsseldorf. Toen de nazi’s In 1933 aan de macht kwamen werd hij daar ontslagen, waarschijnlijk vanwege (vermeend) links activisme. Hij emigreerde naar Bern, de stad van zijn jeugd. In 1937 werden 17 schilderijen van Klee opgenomen in de tentoonstelling van ‘Entartete Kunst’, wat naderhand makkelijk gezien kan worden als een eerbetoon. Klee werd in 1935 ernstig ziek, maar werkte steeds door hoewel zijn werk anders werd. Van het kleine gebaar ging hij naar de grote vlakken. Hij overleed in 1940 op 60 jarige leeftijd. Voor mij blijft hij één van de allergrootste schilders. ------ De genoemde schilderijen zijn via Wikipedia te bekijken |
||||
© 2020 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |