archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
De musea van Lissabon (2) Dik Kruithof

1613VG Losboa2In Belem zijn de twee grootste musea voor moderne en eigentijdse kunst van Portugal. Musea Colecao Berardo straalt de ambitie uit om één van 's werelds grote musea op dit terrein te worden: ze vertellen heel trots dat ze al behoren tot de honderd best bezochte musea ter wereld en maken reclame met een lijst van duizend kunstwerken van internationale kunstenaars in de eigen collectie. Het museum is gehuisvest in het Cultureel Centrum van Belem, een reusachtige vierkante doos aan de Taag. Wij kwamen waarschijnlijk van de verkeerde kant want wij moesten langs een trap omhoog naar het dakterras waaraan een ingang lag van de Colecao.

De  collectie is ingedeeld in kunststromingen en is overweldigend door de aantallen, de variatie en ja, ook door de grote namen die voorbijkomen: van Willem de Kooning tot Mondriaan en  van Picasso tot Man Ray. Een enkele keer levert de aandacht voor namen een kleine teleurstelling op, bij voorbeeld als Mark Rothko vertegenwoordigd blijkt door twee kleine schilderijtjes van huisjes. Jeugdwerk vergelijkbaar met de boerderijtjes van Mondriaan, die hier wel met lijnenspel vertegenwoordigd is. De tijd van de Stijl is trouwens goed vertegenwoordigd door Vantongerloo en Huszar en een heel mooi reliëf van César Domela.
Er is ook een prachtige Berardo-verzameling die een mooi beeld geeft van de kunst in de twintigste eeuw. Jose Berardo, de naamgever en verzamelaar, was in de tweede helft van de vorige eeuw rijk geworden van wijnbouw en later mijnbouw in Zuid Afrika.

Ongeveer een kilometer verderop langs de Taag is in 2016 het Museum voor Kunst,  Architectuur en Technology (MAAT) geopend: het bestaat uit een industrieel erfgoed complex, de oude elektriciteitscentrale aan de Taag en een gloednieuw tentoonstellingscentrum. Volkomen in tegenstelling tot het Cultureel Centrum Belem, is MAAT echt moderne computerarchitectuur waar geen rechte kant aan te bekennen is. Als een gigantische schelp ligt het moderne museum tegen de oude centrale aan en biedt het prachtige grote zalen voor tentoonstellingen. Om in de industriële en actuele sfeer te blijven was de eerste grote zaal gevuld met een kunstwerk dat zijn inspiratie en inhoud leek te ontlenen aan de vervuilingsramp die net onze waddeneilanden had getroffen: een gigantisch net vol met plasticresten. De echte tentoonstelling was er één over architectuur, met werkelijk schitterende foto’s van gebouwen met ook veel aandacht voor de mogelijkheden die de computer biedt om foto’s te bewerken en met kleuren effecten op te roepen. Prachtig!

De oude elektriciteitscentrale is een verhaal apart. Het was al een bestaand museum, één van de best bezochte van het land. Het hele verhaal van kolen wordt er getoond, de ovens branden nog en de ketelruimtes1613VG Losboa2 zouden nog stroom kunnen produceren. Daarnaast zijn er verschillende kleinere tentoonstellingen over technologische ontwikkelingen, zoals automatisering met populaire onderwerpen als computerspelen en robotica. Wie MAAT bezoekt krijgt de centrale er gratis bij, omgekeerd is dat niet het geval. Maar ze zijn allebei zeker de moeite waard.

In de oude binnenstad is het Museo Nacional de Arte Contemporanea sinds 1911 te vinden in een oud klooster waar net de laatste hand aan werd gelegd voor een verbouwing. Een mooi oud gebouw met lange galerijen die zich uitstekend lenen voor de nieuwe bestemming. Op verschillende plaatsten wordt een doorkijkje gegeven naar het vroegere gebruik: het klooster had verschillende werkplaatsen. Het MNAC heeft een grote collectie Portugese kunst uit de vorige eeuw, waar veel mooi werk bij zit maar dat weinig verrassend overkomt. Het beperkt zich sterk tot de gewone schilderkunst en op dat terrein is er weinig opzienbarends gebeurd in die jaren in Portugal.

Museu de Lisboa, het officiële stadsmuseum heeft vijf locaties waarvan er drie: het Romeins Theater, de Torrea Potente en de Santo Antonia, behoren tot de categorie oude locaties die in ere worden gehouden. In het Casa dos Bicos, mooi gelegen aan een plein aan de Taag, zijn de kelders gewijd aan de schrijver Jose Saramago en zijn resten te zien van de oude Romeinse stadsmuren. De hoofdvestiging van de Lisboa, het Palacio Pimente, is een buitenhuis vier metrohaltes verwijderd van de oude stad, waar de geschiedenis van het gemeentebestuur in schilderijen, meubels en een maquette te zien zijn. Het mooiste is hier eigenlijk de ruime tuin met grasveld en pauwen. Aan het eind is nog een zeer modern eerbetoon aan één van de stadsgoden te vinden is. Een soort doorlopend aangevulde moderne visie op de stadsgeschiedenis in beelden die sterk contrasteren met de verzameling in het museum.

Op de laatste dag in Lissabon gingen we naar de Botanische tuin waar we goede herinneringen aan hadden. Helaas was er in de laatste twintig jaar niet veel aan het onderhoud gedaan, maar zeker wel de moeite waard is het Nationale Museum voor Natuurlijke Historie en Wetenschap, waar de tuin bij hoort. Dit is een van de mooiste musea op dit terrein die ik gezien heb: een prachtig oud universiteitsgebouw met grote gangen en zalen waar zelfs oude laboratoriumzalen nog bewaard zijn. Prachtige overzichtelijke moderne tentoonstellingen, bij voorbeeld over het ontstaan van de aarde met heel veel elektronica (en volledig op Darwin gebaseerd), maar ook over Mineralen en wat de opgezette dieren betreft een doelgericht verhaal over roofdieren en hun slachtoffers in Europa, met (voor ons actueel) de wolf als hoofdpersoon.

-----
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2019 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
De musea van Lissabon (2) Dik Kruithof
1613VG Losboa2In Belem zijn de twee grootste musea voor moderne en eigentijdse kunst van Portugal. Musea Colecao Berardo straalt de ambitie uit om één van 's werelds grote musea op dit terrein te worden: ze vertellen heel trots dat ze al behoren tot de honderd best bezochte musea ter wereld en maken reclame met een lijst van duizend kunstwerken van internationale kunstenaars in de eigen collectie. Het museum is gehuisvest in het Cultureel Centrum van Belem, een reusachtige vierkante doos aan de Taag. Wij kwamen waarschijnlijk van de verkeerde kant want wij moesten langs een trap omhoog naar het dakterras waaraan een ingang lag van de Colecao.

De  collectie is ingedeeld in kunststromingen en is overweldigend door de aantallen, de variatie en ja, ook door de grote namen die voorbijkomen: van Willem de Kooning tot Mondriaan en  van Picasso tot Man Ray. Een enkele keer levert de aandacht voor namen een kleine teleurstelling op, bij voorbeeld als Mark Rothko vertegenwoordigd blijkt door twee kleine schilderijtjes van huisjes. Jeugdwerk vergelijkbaar met de boerderijtjes van Mondriaan, die hier wel met lijnenspel vertegenwoordigd is. De tijd van de Stijl is trouwens goed vertegenwoordigd door Vantongerloo en Huszar en een heel mooi reliëf van César Domela.
Er is ook een prachtige Berardo-verzameling die een mooi beeld geeft van de kunst in de twintigste eeuw. Jose Berardo, de naamgever en verzamelaar, was in de tweede helft van de vorige eeuw rijk geworden van wijnbouw en later mijnbouw in Zuid Afrika.

Ongeveer een kilometer verderop langs de Taag is in 2016 het Museum voor Kunst,  Architectuur en Technology (MAAT) geopend: het bestaat uit een industrieel erfgoed complex, de oude elektriciteitscentrale aan de Taag en een gloednieuw tentoonstellingscentrum. Volkomen in tegenstelling tot het Cultureel Centrum Belem, is MAAT echt moderne computerarchitectuur waar geen rechte kant aan te bekennen is. Als een gigantische schelp ligt het moderne museum tegen de oude centrale aan en biedt het prachtige grote zalen voor tentoonstellingen. Om in de industriële en actuele sfeer te blijven was de eerste grote zaal gevuld met een kunstwerk dat zijn inspiratie en inhoud leek te ontlenen aan de vervuilingsramp die net onze waddeneilanden had getroffen: een gigantisch net vol met plasticresten. De echte tentoonstelling was er één over architectuur, met werkelijk schitterende foto’s van gebouwen met ook veel aandacht voor de mogelijkheden die de computer biedt om foto’s te bewerken en met kleuren effecten op te roepen. Prachtig!

De oude elektriciteitscentrale is een verhaal apart. Het was al een bestaand museum, één van de best bezochte van het land. Het hele verhaal van kolen wordt er getoond, de ovens branden nog en de ketelruimtes1613VG Losboa2 zouden nog stroom kunnen produceren. Daarnaast zijn er verschillende kleinere tentoonstellingen over technologische ontwikkelingen, zoals automatisering met populaire onderwerpen als computerspelen en robotica. Wie MAAT bezoekt krijgt de centrale er gratis bij, omgekeerd is dat niet het geval. Maar ze zijn allebei zeker de moeite waard.

In de oude binnenstad is het Museo Nacional de Arte Contemporanea sinds 1911 te vinden in een oud klooster waar net de laatste hand aan werd gelegd voor een verbouwing. Een mooi oud gebouw met lange galerijen die zich uitstekend lenen voor de nieuwe bestemming. Op verschillende plaatsten wordt een doorkijkje gegeven naar het vroegere gebruik: het klooster had verschillende werkplaatsen. Het MNAC heeft een grote collectie Portugese kunst uit de vorige eeuw, waar veel mooi werk bij zit maar dat weinig verrassend overkomt. Het beperkt zich sterk tot de gewone schilderkunst en op dat terrein is er weinig opzienbarends gebeurd in die jaren in Portugal.

Museu de Lisboa, het officiële stadsmuseum heeft vijf locaties waarvan er drie: het Romeins Theater, de Torrea Potente en de Santo Antonia, behoren tot de categorie oude locaties die in ere worden gehouden. In het Casa dos Bicos, mooi gelegen aan een plein aan de Taag, zijn de kelders gewijd aan de schrijver Jose Saramago en zijn resten te zien van de oude Romeinse stadsmuren. De hoofdvestiging van de Lisboa, het Palacio Pimente, is een buitenhuis vier metrohaltes verwijderd van de oude stad, waar de geschiedenis van het gemeentebestuur in schilderijen, meubels en een maquette te zien zijn. Het mooiste is hier eigenlijk de ruime tuin met grasveld en pauwen. Aan het eind is nog een zeer modern eerbetoon aan één van de stadsgoden te vinden is. Een soort doorlopend aangevulde moderne visie op de stadsgeschiedenis in beelden die sterk contrasteren met de verzameling in het museum.

Op de laatste dag in Lissabon gingen we naar de Botanische tuin waar we goede herinneringen aan hadden. Helaas was er in de laatste twintig jaar niet veel aan het onderhoud gedaan, maar zeker wel de moeite waard is het Nationale Museum voor Natuurlijke Historie en Wetenschap, waar de tuin bij hoort. Dit is een van de mooiste musea op dit terrein die ik gezien heb: een prachtig oud universiteitsgebouw met grote gangen en zalen waar zelfs oude laboratoriumzalen nog bewaard zijn. Prachtige overzichtelijke moderne tentoonstellingen, bij voorbeeld over het ontstaan van de aarde met heel veel elektronica (en volledig op Darwin gebaseerd), maar ook over Mineralen en wat de opgezette dieren betreft een doelgericht verhaal over roofdieren en hun slachtoffers in Europa, met (voor ons actueel) de wolf als hoofdpersoon.

-----
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2019 Dik Kruithof
powered by CJ2