archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Over alles, en breien | Dik Kruithof | |||
Het Fries museum heeft een tentoonstelling over breien. Leek me eigenlijk niks en mijn vrouw wilde zelfs niet mee, maar kom op, het is dichtbij dus ik ben toch wezen kijken. En, verrassing, nooit gedacht dat er zo’n leuke voorstelling te maken is over iets dat zo gewoon klinkt. De grote zaal staat vol met grote kunstbreisels afgewisseld met fijn historisch breiwerk en is een lust voor het oog en een feest van kleuren en vormen. Een Londense die kiest voor rubberen binnenbanden als materiaal, Jolanda Meulendijks die breit met wol en touw en Chrysti Rijkeboer met mensenhaar. Prachtige vormen en van het haar een bijna levensechte wolf met roodkapje. Het historische is vertegenwoordigd met gebreide tasjes, kralenbeursjes en tabakszakken uit het Duitse Gmund, floddermutsen op Fries breed gouden oorijzers, een prachtige sprei die getoond wordt als dekkleed voor een levensgroot wit paard (Friese paarden zijn zwart) en 18e eeuwse mitaines om je onderarmen tegen de zon te beschermen, omdat bruin toen niet in de mode was. In de volgende zaal de te verwachten topstukken van het breiwerk uit de laatste jaren: het al wat oudere mexicovest uit Starsky & Hutch, de Faroer trui van Sarah Lund uit The Killing en en de Hunger Games cowl van Katniss Everdeen naast Noorse, Duitse en Oostenrijkse traditionals. In de laatste zaal een historisch overzicht, waaruit mij verrassenderwijs bleek dat breien zoals het nu gedaan wordt nog niet zo vreselijk oud is. Tresoar, het vroegere Frysk Archyf maar nu de schatkamer van Fryslan, had ruimte gegeven aan de dambond Fries Spel. Ik wist natuurlijk als Fries wel dat er twee soorten damspel bestaan in ons land, maar ik heb mij nooit gerealiseerd wat voor geschiedenis daar achter zit (en dat er nog veel meer varianten op de spelregels bestaan). Het uitstekend verzorgde historisch overzicht had onder meer een wereldkaart met daaraan gehaakt de verschillende spelregels in vijftien landen. Daarna wordt de geschiedenis van het dammen in Nederland opgepakt, waaruit blijkt dat Fryslan in de periode 1750 tot 1900 bij uitstek de damprovincie van Nederland was, wat het sterkst tot uiting komt in het aantal gespeelde damwedstrijden. In die tijd was het bij uitstek een sport die in kroegen en koffiehuizen werd gespeeld en veel kasteleins organiseerden damwedstrijden. Die wedstrijden werden gehouden met de internationale (of Poolse) spelregels, maar het Fries spel (Over Alles) blijft bestaan en na 1900 komt er zelfs een opleving, omdat de internationale regels wel vaak leiden tot remise, zeker op het grote honderd-velden bord. Bij het Fries spel, waar niet allen scheef maar ook rechtuit geslagen wordt, is de winst van één schijf vaak al beslissend, in het internationale spel moet de marge meestal groter zijn. Vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw is er al gezocht naar een aanpassing van de internationale regels, zo heeft de Nederlandse wereldkampioen Herman Hoogland in 1919 het Friese spel goed geleerd en dat leidde zelfs tot een nieuw spelregelvoorstel, dat het echter nooit gehaald heeft. Vanaf 1931 bestaat er een Dambond Fries Spel die zich ingezet heeft voor het bewaren van de Friese variant en die nu de wind mee lijkt te krijgen omdat remise in het internationale spel wel heel veel voorkomt. De Dambond Fries Spel heeft de meeste internationale wereldkampioenen en kandidaten al zover gekregen dat ze meegedaan hebben aan toernooien met de Friese regels en veel reacties zijn enthousiast. Misschien wordt Over Alles de redding van het internationale damspel! Breien in het Fries Museum is nog tot 18 augustus. Damje! is al afgelopen maar op de website www.frisiandraughts.com en www.friesdammen.nl is veel te vinden, onder andere over spelregels en leerboeken. --------------------------------- De foto's zijn van de schrijver --------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! |
||||
© 2016 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |