archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Bonne Louise en JH Knoop | Dik Kruithof | |||
Eerst een herinnering. Toen ik een jaar of dertien was moest ik peren halen bij een groenteman. Mijn moeder zei dat ik Bonne Louises moest halen, maar dat de groenteman dat te moeilijk vond en ze Bolwies noemde. Dat klopte en ik heb die peren nooit meer vergeten. Ongeveer vijftig jaar later kwam dit weer boven toen wij bij een Coop-supermarkt in de Zwitserse stad Zürich voor het eerst sinds jaren weer Bonne Louises zag liggen. Ze smaakten weer heerlijk en mijn vrouw is toen op zoek gegaan naar een klein boompje. Dat is gelukt en dit jaar hadden wij voor het eerst een geslaagde fruitoogst van zeven Bonne Louises uit eigen tuin. Het Historisch Centrum Leeuwarden heeft tot 3 januari een tentoonstelling over JH Knoop, de tuinman van Maria Louise en een verlicht allesweter. Maria Louise van Hessen-Kassel was getrouwd met Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, leefde van 1688 tot 1765, en woonde onder meer in het Princessehof in Leeuwarden, waar nu het museum in gevestigd is. Ze werd in Friesland en Leeuwarden heel populair en was bekend als Maaike Muoike (Tante Maartje), wat nu Marijke Meu geworden is. Zij haalde in 1932 Johann Herman Knoop uit Kassel naar Leeuwarden om de tuinen van haar buitenverblijf Marienburg in te richten en te verzorgen. Hij had het vak van hovenier geleerd van zijn vader die werkte aan het hof van de vader van Maria Louise. Knoop was hovenier maar ook tekenaar, graveur, schrijver, wiskundige, landmeter en onderwijzer. Als hovenier werkte hij op Marienburg en in 1734 aan een aanpassing van de Prinsentuin in Leeuwarden. Hij schreef een ‘Berekening der zon-eclips 1748’ en verzorgde een heruitgave van de ‘Werkdadige meetkonst’ van Johannes Morgenstern. In 1749 werd hij ontslagen. Daarna verdiende hij de kost als wiskundeleraar en schreef hij boeken over tuinen en planten, zoals Pomologia en Fructologia met beschrijvingen en tekeningen van honderden appelen, peren en andere fruitsoorten. Het Historisch Centrum laat niet alleen originelen van de boeken zien, maar heeft ook een zeer bruikbare digitale versie waar je met knopjes makkelijk in kunt bladeren. Wij gingen natuurlijk op zoek naar de Bonne Louise en na aandachtig zoeken vonden we in het deel over Peren, tabel zeven de Louise Bonne: ‘Is eene tamelyk grote Peer; van gedaante langwerpig en hobbelig, gelykende in gedaante veel na een St. Germain, dog valt meestentijds wat dikker van Buik, het Oog is weinig gezonken, en de steel is kort, dik en krom; haar Schil is glad, van Kleur groen, en met het rypen, of als ze echt eetbaar word, een weinig naar den witten hellende; haar Vleesch is zeerzagt, smeltend, zappig, en van een zoete, aangename geur, als ze in een goede droge Grond gegroeit is; maar in een natte en styve valt ze wel groter, dog laf en onsmakelijk.’ Nou, dat klopt wel aardig, hoewel wij een paar hadden met vrolijke rode blosjes. Pomologia bevatte voor het eerst naast naamlijsten ook wetenschappelijke beschrijvingen en illustraties van appel- en perenrassen. Na Pomologia ging Knoop verder met Fructologia over andere fruitsoorten en Dendrologia over bomen en heesters. De boeken waren succesvol en werden vertaald in het Frans en Duits. Ze worden tot op de dag van vandaag door liefhebbers gebruikt en Knoop wordt daarom gezien als de grondlegger van de pomologie. Knoop overleed waarschijnlijk in 1768, drie jaar na het overlijden van Marijke Meu. Dat is dus dit jaar 250 jaar geleden. Friesland eert haar met een themajaar met evenementen en tentoonstellingen. Het HCL doet dat heel mooi door Johann Knoop bekender te maken. Kijk voor marialouise2015 op internet. ---------------- De foto’s zijn van Dik Kruithof ---------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! |
||||
© 2015 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |