archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Mensbeelden in Zwolle | Dik Kruithof | |||
Het museum De Fundatie in Zwolle heeft een tentoonstelling georganiseerd die In Search of Meaning heet en waar figuratieve moderne kunst te zien is, met de menselijke figuur als onderwerp. Er wordt in de begeleidende teksten diep ingegaan op de ontwikkelingen in de wereld die geleid (zouden) hebben tot een wederopstanding van de figuratieve kunst, in tegenstelling tot de abstracte die tot de jaren tachtig overheersend zou zijn geweest. Ook worden er veel diepe bedoelingen en zoektochten waargenomen bij de kunstenaars waarvan werk is uitgekozen. Wat heeft het opgeleverd? In elk geval een zeer gevarieerd overzicht van wat er tegenwoordig gemaakt wordt, waarbij duidelijk is dat het alle kanten op gaat. Van de eenvoudige houten beelden van Stephan Balkenhol, hier vertegenwoordigd door een paar dat, uit een gespleten douglas spar ontstaan, elkaar wel kan zien maar nooit meer zal bereiken, tot de uitbundig dansende heks Cyan Kali van Folkert de Jong uit polyurethaan schuim. En van de drie uitgemergelde knalroze lichamen, bijna skeletten, die Endless vormen van Lin Tianmao, tot het ingetogen Self (Kepler) van Johan Tanon. Overigens ook weer erg veel kunststof, want dat lijkt wel een gemene deler geworden te zijn: steen en metaal zijn niet meer de belangrijkste grondstoffen voor de beeldenmaker. De meeste kunstenaars gebruiken nu veel verschillende materialen. Berlinde de Bruijckere noemt bijvoorbeeld: was, epoxy, ijzer, wol, katoen en hout als de materialen voor haar kussen, met de van haar bekende menselijke figuur erop of erin. Gevarieerd ook in formaat: groot zijn de installaties in de prachtige nieuwe grote zaal, zoals die van Heri Bono die zijn eigen hoofd in vijftienvoud in de schoolbanken terug brengt en ze zo nu en dan laat meeknikken, of het raadselachtige bouwsel van Folkert de Jong dat bestaat uit styrofoam, purschuim, parels en metaal, terwijl het balken lijken met menselijke onderdelen. Het heet Operation Harmony maar het leek mij een pure verschrikking. Kleiner zijn de beelden beneden, bijvoorbeeld Alice II van Kiki Smith. Vrolijk en ongecompliceerd is Romanticism & realism study 5 van Yue Min, bestaande uit vier uitbundige demonstranten van acryl op fiberglas (maar ze zien er bijna levensecht uit). Veel moeilijker, maar indrukwekkend, is het hoofdwerk van de tentoonstelling: Conversation Piece van Juan Munoz. Het is van brons en bestaat uit vijf Munoz-vrouwen – dat zijn blinde vrouwen waarvan het onderste gedeelte is opgegaan in een soort zitzak, waar ze deel van zijn geworden. Drie van de vrouwen lijken in een heftig gesprek verwikkeld, twee willen weg maar worden door bronzen kabels op hun plek gehouden en erbij betrokken. Houding en gezichten zijn indrukwekkend weergegeven. De jong overleden Munoz (1953-2001) is jaren bezig geweest met dit idee. The last conversation piece staat in de beeldentuin van het Hirshhorn museum in Washington. Het is een tentoonstelling als een zoekplaatje: op zoek naar wat al deze kunstenaars willen zeggen over de mens in deze tijd. Het opmerkelijke is dat het leidt tot meer contacten tussen bezoekers dan gewoon: van het uitwisselen van vragende blikken tot serieuze gesprekken bij Munoz over hoe mooi het is en wat de vrouwen willen. Willen ze meedoen of echt weg en houdt die kabel hun tegen? Mannen en vrouwen. Van de 21 kunstenaars zijn 7 vrouw en ze houden zich, naar het oordeel van de (vrouwelijke) inrichter, vooral bezig met zelfonderzoek. Behoefte aan pluizigheid bij Lidy Jacobs, het eigen lichaam bij Lin Tianmao en Elizabeth Stienstra. Mensbeelden in globaal perspectief, de tweede (Nederlandse) titel van de tentoonstelling is wat hoogdravend en vind ik te hoog gegrepen. Wel is het een leuke tentoonstelling waar veel te zien is, die veel te denken geeft en je een goed beeld geeft van de variatie in de actuele kunstbeoefening. Het is ook de moeite waard om deze figuratieve kunst – het herkenbare terug in de kunst – even te vergelijken met de veel kleinere tentoonstelling van het megarealisme van Tjalf Sparnaay. In de fundatie is Kunst in elk geval veelzijdig. Op het breukvlak van de 20ste eeuw veranderde de wereld ingrijpend, de jaren tachtig vormden min of meer een omslagpunt. In 1989 viel de Muur. De communistische heilstaat bleek een onhaalbare droom. In 1979 brak in Iran de Islamitische Revolutie uit. De maatschappij blijkt niet maakbaar. De geschiedenis blijkt zich niet lineair, in een opgaande lijn te ontwikkelen, maar cyclisch. Het optimistische vooruitgangsgeloof van het modernisme maakt plaats voor post-moderne twijfel, postseculiere spiritualiteit en Godsverlangen en dat is terug te zien in de kunst. In een inleiding van de bedenker van de tentoonstelling wordt ingegaan op de betekenis van religie in de kunst. Gemeld wordt dat er kunstenaars met verschillende achtergronden zijn, christelijk, mohammedaans en zelfs een atheïst. Die laatste, Marc Quinn heeft in Carbon Cycle de kringloop van de materie weergegeven in een bronzen hoofd waaruit takjes met bladeren groeien. Kunstenaars stellen ethische en existentiële vragen in een tijd waarin richtlijnen voor het leven ontbreken. Het individu moet zelf betekenis aan zijn leven geven en deze zoektocht naar zinvolle verbanden wordt weerspiegeld in de kunst, in het bijzonder in de mensfiguur. ‘Het is concrete filosofie’, aldus Marc Quinn (GB). De islamitische Riyas Komu heeft een beeld van Sint Thomas bij Fort Cocchi gemaakt dat met ster en heiligenbeeld onschuldig aandoet. De 21 kunstenaars die in de tentoonstelling en het begeleidende boek samenkomen, vormen een bont gezelschap met uiteenlopende culturele achtergronden. Van de cynische realist Minjun, de islamitische Riyas Komu en de mysticus Tahon tot de atheïstische Quinn. Je kunt ze moeilijk onder één noemer vatten. In De Fundatie is kunst in elk geval veelzijdig. -------------------------------------- De foto’s zijn van Dik Kruithof -------------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! -------------------------------------- Abonneert u op de Nieuwsbrief. Ga naar: www.deleunstoel.nl/nieuwsbrief.php |
||||
© 2015 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |