archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Mondriaan in Den Haag, waar hij hoort | Dik Kruithof | |||
In het Gemeentemuseum in Den Haag is een mooie tentoonstelling van de schilderijen die Mondriaan in de jaren 1912 en 1914 in Parijs schilderde en die voor hem de overgang betekenden naar de abstracte kunst. Het zijn de zestien schilderijen die hij in 1914 ten toon stelde bij Galerie Walrecht in Den Haag. Waarom juist in Den Haag is mij niet duidelijk geworden, want hoewel ik het idee heb dat Mondriaan daar thuishoort bleek uit een klein onderzoekje dat hij er in elk geval nooit gewoond heeft. Maar toch: Mondriaan hoort voor mij in het Gemeentemuseum, dus het is terecht dat hij daar nu hangt. Mondriaan ging in 1911 voor het eerst naar Parijs en waarom iedereen in die tijd naar Parijs ging staat prachtig beschreven in een verhaal uit ‘Kennis is geluk’ van Joost Zwagerman dat ik net aan het lezen ben. Hij ging er heen omdat hij op een tentoonstelling in Amsterdam werken gezien had van Franse kubisten en hij wilde die schilders zelf zien en ontmoeten. Voor hij naar Parijs ging, zo vertelt Zwagerman, schilderde hij een Stilleven met gemberpot vanuit zijn eigen kubistische principes en toen hij terug was schilderde hij Stilleven met gemberpot 2, maar toen voldeed het echt aan de vormcriteria van het kubisme. In 1912 ging hij weer naar Parijs om er langere tijd te werken en hij kwam twee jaar later terug met zestien schilderijen. Het zijn de overwegend bruin en beige doeken met de patronen van zwarte strepen. Mondriaan was een van de eerste schilders waarvan ik een boek met reproducties kocht en juist die periode sprak mij erg aan. Om ze dan hier alle zestien bij elkaar te zien is een geweldige ervaring. En als je goed kijkt waar ze vandaan gekomen zijn dan krijg je een mooi lijstje van de meest vooraanstaande musea voor moderne kunst in de westelijke wereld: naast de Nederlandse musea onder andere het Moma en het Guggenheim in New York, het Beyeler in Basel en het Thyssen-Bornemisza in Madrid. Op de tentoonstelling wordt duidelijk gemaakt hoe hij oudere landschappen als basis gebruikte voor de kleurschakeringen en voor de intensiteit van de lijnen. Zo kun je dus in de abstracte werken nog oude tekeningen terug vinden van een landschap, portret of stilleven. Een mooie ontdekking van Hans Janssen, de conservator moderne kunst van het Gemeentemuseum. Tevens wordt in de tentoonstelling de ontstaansgeschiedenis van de schilderijen getoond met behulp van verschillende vormen van fotografie zoals met strijklicht en doorvallend licht. De hele voorgeschiedenis van Mondriaan en zijn Nederlandse tijdgenoten en de Franse schilders die hem beïnvloedden wordt uitgebreid weergegeven, waarbij ik vooral getroffen werd door Mondriaans vroegere werk dat al iets laat zien van zijn zoeken naar abstracte vormen om de onderdelen van de landschappen die hij schilderde weer te geven. Zo veel en zo uitgebreid zag ik dat nog nooit bij elkaar en het bleek ook zeer de moeite waard. De echte kunstenaar die Mondriaan was komt ook in dat oudere werk naar voren. En waarom Mondriaan in Den Haag hoort staat aan het eind van de tentoonstellingstekst op de website: ‘In 2014 is het precies 70 jaar geleden dat Mondriaan in New York overleed. Het Gemeentemuseum Den Haag zal in dit jaar bijzondere aandacht besteden aan Piet Mondriaan, van wie het museum de grootste collectie ter wereld beheert.’ Het Mondriaan-jaar wordt ook internationaal gevierd met een aantal andere tentoonstellingen, o.a. in: het Bucerius Kunstforum in Hamburg (DE), het Turner Contemporary in Margate en in Tate Liverpool (UK). -------------------------------------- De plaatjes zijn van de schrijver |
||||
© 2014 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |