archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Een rustig mens delen printen terug
Fietsen, fietsen, fietsen voor Maaike Kroon ... richting hoogleraarschap Theo Capel

0409BS Mens
Of Maaike Kroon (26) als klein kind al voorbestemd leek voor het hoogleraarschap is onduidelijk. Maar dat ze het over enige tijd wel wordt staat bijna zo vast als een huis. Van jongs af aan gaat het leren haar zeer gemakkelijk af en stuwt een ingebakken nieuwsgierigheid naar de wereld in het groot en het klein haar steeds hoger, sneller en verder. Ze promoveerde onlangs cum laude aan de TU Delft in een ijltempo van twee jaar op een onderwerp uit de chemische procestechnologie, nadat ze eerder aan dezelfde universiteit ook al cum laude was afgestudeerd in de chemische technologie en in dezelfde tijd als extraatje een tweede Master-titel behaalde in innovatiemanagement. Eigenlijk een peuleschil voor iemand die als scholier al bijna de wereld rond had gefietst, een prestatie waarover ze trots kan vertellen, ook al is het anders dan het klinkt.
'Ik groeide op in een dorp op een van de Zuid-Hollandse eilanden. Bij ons was geen voortgezet onderwijs. Daarvoor moest ik naar Oud-Beijerland, vijftien kilometer heen op de fiets en ook weer terug, zes jaar lang. Reken maar uit: 5 dagen per week, 40 weken per jaar en 6 jaar, dan kom je op 36.000 kilometer, bijna de omtrek van de aarde. En allemaal op een en dezelfde fiets, die ik overigens mee naar Delft nam en nog steeds heb. Hij staat hier voor de deur.'

Hier in Delft, betekent een van de twee werkplekken die Maaike op de universiteit heeft; als ze in de stad is, want ze verblijft dit jaar ook 8 maanden in Barcelona en in haar schema voor 2008 is een verblijf van telkens drie tot vier maanden aan andere buitenlandse universiteiten voorzien. Veelbelovende talenten (hipo's) die tot het bedrijfsleven toetreden verwachten geen oude fiets, maar al gauw de lease-bak, een ruime werkkamer en een BlackBerry. Om het naar je zin te hebben in de ruimte waar Maaike Kroon haar werk doet, moet je echt verliefd zijn op de wetenschap. Het is een oud raamloos hok met dito meubilair en een computer die nog zonder TFT-scherm kan leven. De ultramoderne laptop die ook op het plaatstalen grijze bureau staat valt dan heel erg op. Het apparaat blijkt haar persoonlijk eigendom, de rest is van de TU.
'Het is een Toshiba die ik kocht toen ik daar bij dat bedrijf in Japan stage liep. Jaarlijks nodigen ze 40 tot 50 buitenlandse studenten uit en voor die plaatsen is heel veel belangstelling. Ik wou er naar toe, omdat je er hoogstaand technologisch onderzoek kunt doen. Toen ik hoorde dat ik bij de selectie zat heb ik van tevoren een half jaar colleges Japans gelopen om me daar te kunnen redden. Ik vond het er interessant, maar het is als vrouw geen land om te willen blijven. Ze zijn er niet aardig voor vrouwen. Vrouwen dienen meer voor de show dan dat ze serieus worden genomen. Van de 300 researchfuncties bij Toshiba zijn er drie die door vrouwen worden vervuld. Na het werk gaan ze daar 's avonds graag naar een karaokebar en dan ging ik ook wel mee, maar ik was dan de enige gewone vrouw. De andere vrouwen die je daar zag waren prostituées. Nu woonden we met die buitenlandse stagiaires in één gebouw en dat was wel leuk. Die kwamen uit allerlei landen. Met een Vietnamees die nu in Parijs studeert heb ik bijvoorbeeld nog contact.'

De weg naar Delft was eigenlijk vanzelfsprekend, maar tegelijkertijd ook weer niet. Als je overal goed in bent, is het soms moeilijk kiezen.
'Ik had altijd al veel interesse hoe de natuur in elkaar steekt en de wereld. Reizen vond en vind ik erg leuk. Op school vond ik eigenlijk alles wel leuk, behalve het vak geschiedenis. De toekomst boeit, terugkijken is veel minder interessant. Ik was goed in talen, maar ook in de exacte vakken. Voor mijn eindexamen Wiskunde B had ik een 9 en voor Wiskunde A een 10. Ik ben toen op verschillende universiteiten gaan kijken, in Leiden, Utrecht, Delft en ook nog in Amsterdam. De meeste interesse had ik toch voor de natuur, zowel in grote dingen als de sterren als in kleine zaken zoals hoe een atoom is opgebouwd. Hoe werkt het en wat kun je ermee doen? Pure wetenschap trok me minder. Het gaat mij erom wat je met kennis kunt bereiken. Alle vooruitgang vindt zijn uitdrukking in technologie. Zo werd het de TU Delft en was er alleen nog de vraag wat ik dan moest kiezen. De breedheid van chemische procestechnologie sprak me aan. Dat ben ik toen gaan doen, met ook nog wiskunde en informatica erbij. Toen ben ik ook lid geworden van Osiris, een studentenvereniging die als thema duurzaamheid heeft. Dat thema houdt me erg bezig. Ik geef mijn geld ook liever uit aan belevenissen dan aan spullen. Nieuwe dingen leren en beleven, naar het buitenland gaan, de wereld zien, dat doe ik het liefst. Ik hoef niet zo nodig een eigen huis en een auto.'

Meisjes zijn aan de TU Delft nog steeds een minderheid, zeker in de studie die Maaike koos, om over het uiterst geringe aantal vrouwelijke hoogleraren aan deze universiteit in het algemeen maar te zwijgen. Kun je als meisje in zo'n jongensland wel de aandacht bij de studie houden? De vraag lijkt eerder of jongens die aandacht kunnen opbrengen.
'Ik begon in september 1999. We waren met 6 meisjes en 38 jongens. Daarvan zijn er uiteindelijk 3 vrouwen overgebleven en 22 mannen. Niet iedereen daarvan is nu al afgestudeerd, maar ze zullen het wel doen. Ik heb de studie, en ook nog een tweede Master dus, in de 5 jaar gedaan die ervoor staat. Afstuderen is met name ook een kwestie van discipline. In het begin is het niveau niet hoog, maar de snelheid wel. Je hebt per week 2 volle dagen practica en de overige dagen elke dag college. Vooral jongens hebben daar moeite mee. Die zijn minder serieus. Vrouwen zijn orderlijker en die kunnen ook beter stilzitten in de bank. De intelligentie is hetzelfde, maar vrouwen weten zich beter aan te passen. Dat geldt vooral voor de Bachelorfase (eerste drie jaar van de studie). In de Masterfase (laatste twee jaar van de studie) kun je veel meer zelf bepalen wat je wilt doen en kun je veel meer je ei kwijt.'

Het helpt natuurlijk ook als je de hersens hebt om alles te snappen en je zo bijvoorbeeld alleen maar tienen scoort voor tentamens en je briljantie opvalt, zodat docenten er lol in krijgen je te helpen en je op het spoor van interessante zaken zetten. Dat je dan in twee jaar erin slaagt te promoveren blijft even zo goed een topprestatie, een term waarop ze bescheiden enigszins afdingt.
'Een van mijn docenten hield zich bezig met ionische vloeistoffen. Dat zijn zouten die goed als oplosmiddel werken en zelf geen verbinding aangaan met de stof die moet worden opgelost. Ze hebben als kenmerkende eigenschap dat ze niet verdampen. Ook bij zeer hoge temperaturen blijven ze vloeibaar. Ik kwam op het idee om onder hoge druk koolstofdioxide (CO2) toe te voegen. Ik had gezien dat koolstofdioxide in staat
is om vettige organische stoffen en alcohol (die normaal gesproken niet-mengbaar zijn) te mengen en zo reacties tussen deze twee componenten versnelt. Waarom zou dat ook niet lukken bij ionische vloeistoffen in combinatie met vettige organische stoffen was toen mijn gedachte en dat kwam uit. In mijn dissertatie Combined Reactions & Separations using Ionic Liquids and Carbon Dioxide kan nu iedereen het nalezen.'

Het onderzoek leidde tot een octrooi voor de universiteit en nieuw onderzoek van drie promovendi na haar. Het grote voordeel van haar vinding bestaat eruit dat met minder energie en minder afval bijvoorbeeld stoffen voor de farmaceutische industrie kunnen worden geproduceerd.
Om het onderzoek in twee jaar in een proefschrift te kunnen samenvatten, nadat al eerder de resultaten in een reeks artikelen waren gepubliceerd, waaronder in het gezaghebbende blad Nature, moest alles meezitten. De proefopstelling was zo al gereed en binnen de TU zocht men met man en macht naar geldpotjes om de experimenten te kunnen financieren. Een kilo materiaal dat Maaike nodig had, kostte bijvoorbeeld alleen al 3.000 euro. Overigens is die prijs op dit moment al een factor 10 lager en de verwachting is dat de prijs in de komende jaren alleen maar verder gaat dalen tot misschien wel 5 tot 10 euro per kilo. Dat als gevolg van de toename van de productievolumes vanwege meer industriële toepassingen.

Er zijn hordes onderzoekers die zich in hun succes vastbijten en verder de ingeslagen weg opgaan. Maaike Kroon vond dat ze na haar promotie aan een nieuwe uitdaging toe was. Ze houdt zich nu bezig met nanochemie en in het bijzonder met de mogelijkheid nieuwe moleculen te construeren. Dat gebeurt via simulatietechnieken op de computer. Voor de kenners is het de Monte Carlo-simulatie, met een verwijzing naar het toeval dat een grote rol speelt, net als in het casino van Monte Carlo waar een familielid van de naamgever van de simulatietechniek niet van de speeltafels was weg te slaan.
'Ik zit nu bij de TU in een zogenaamd tenure track, dat betekent een aanstelling voor vijf jaar die, bij goed presteren, overgaat in een vaste aanstelling met als uiteindelijke doel het hoogleraarschap. Ik ben nu onderzoeker zonder onderwijstaken. Langzaam maar zeker moet ik een eigen onderzoekgroep gaan opbouwen. In de eerste jaren staat vooral kennis opdoen en kennis binnenhalen voorop. Vandaar dat ik nu een tijdje in Barcelona zit en ook nog naar Denver en naar Stanford University ga. Fysische chemie en moleculaire thermodynamica is mijn onderzoeksgebied. Ik wil me onder meer gaan richten op de opslag van waterstof in verband met de opwekking van elektriciteit. Dan heb je het ook over duurzame energie. Elektriciteit in opslagbare vorm wordt de energiebron van de toekomst en zal de plaats van olie gaan overnemen. Het volgende tijdperk wordt het Elektriciteit-tijdperk.'

In de toekomst ligt veel verborgen, maar als het aan Maaike Kroon ligt, wordt veel ervan ontsluierd. Het is bijna symbolisch dat ze op de laatste dag van het jaar werd geboren. Dan ben je misschien wel voorbestemd om vol verwachting vooruit te zien en te haken naar al dat nieuwe dat voor het grijpen ligt, vooral als je er oog voor hebt het te ontdekken.
 
**********************************************
Uitgave van De Leunstoel wordt mede mogelijk
gemaakt door donaties van:
Barbara Muller, Katharina Kouwenhoven, Hans Meijer,
Ruurd Kunnen, Beer Meijer, Carlo van Praag, J.Bakker,
Evelien Polter, Aimée Waasdorp en Frits Hoorweg.


© 2007 Theo Capel meer Theo Capel - meer "Een rustig mens"
Beschouwingen > Een rustig mens
Fietsen, fietsen, fietsen voor Maaike Kroon ... richting hoogleraarschap Theo Capel
0409BS Mens
Of Maaike Kroon (26) als klein kind al voorbestemd leek voor het hoogleraarschap is onduidelijk. Maar dat ze het over enige tijd wel wordt staat bijna zo vast als een huis. Van jongs af aan gaat het leren haar zeer gemakkelijk af en stuwt een ingebakken nieuwsgierigheid naar de wereld in het groot en het klein haar steeds hoger, sneller en verder. Ze promoveerde onlangs cum laude aan de TU Delft in een ijltempo van twee jaar op een onderwerp uit de chemische procestechnologie, nadat ze eerder aan dezelfde universiteit ook al cum laude was afgestudeerd in de chemische technologie en in dezelfde tijd als extraatje een tweede Master-titel behaalde in innovatiemanagement. Eigenlijk een peuleschil voor iemand die als scholier al bijna de wereld rond had gefietst, een prestatie waarover ze trots kan vertellen, ook al is het anders dan het klinkt.
'Ik groeide op in een dorp op een van de Zuid-Hollandse eilanden. Bij ons was geen voortgezet onderwijs. Daarvoor moest ik naar Oud-Beijerland, vijftien kilometer heen op de fiets en ook weer terug, zes jaar lang. Reken maar uit: 5 dagen per week, 40 weken per jaar en 6 jaar, dan kom je op 36.000 kilometer, bijna de omtrek van de aarde. En allemaal op een en dezelfde fiets, die ik overigens mee naar Delft nam en nog steeds heb. Hij staat hier voor de deur.'

Hier in Delft, betekent een van de twee werkplekken die Maaike op de universiteit heeft; als ze in de stad is, want ze verblijft dit jaar ook 8 maanden in Barcelona en in haar schema voor 2008 is een verblijf van telkens drie tot vier maanden aan andere buitenlandse universiteiten voorzien. Veelbelovende talenten (hipo's) die tot het bedrijfsleven toetreden verwachten geen oude fiets, maar al gauw de lease-bak, een ruime werkkamer en een BlackBerry. Om het naar je zin te hebben in de ruimte waar Maaike Kroon haar werk doet, moet je echt verliefd zijn op de wetenschap. Het is een oud raamloos hok met dito meubilair en een computer die nog zonder TFT-scherm kan leven. De ultramoderne laptop die ook op het plaatstalen grijze bureau staat valt dan heel erg op. Het apparaat blijkt haar persoonlijk eigendom, de rest is van de TU.
'Het is een Toshiba die ik kocht toen ik daar bij dat bedrijf in Japan stage liep. Jaarlijks nodigen ze 40 tot 50 buitenlandse studenten uit en voor die plaatsen is heel veel belangstelling. Ik wou er naar toe, omdat je er hoogstaand technologisch onderzoek kunt doen. Toen ik hoorde dat ik bij de selectie zat heb ik van tevoren een half jaar colleges Japans gelopen om me daar te kunnen redden. Ik vond het er interessant, maar het is als vrouw geen land om te willen blijven. Ze zijn er niet aardig voor vrouwen. Vrouwen dienen meer voor de show dan dat ze serieus worden genomen. Van de 300 researchfuncties bij Toshiba zijn er drie die door vrouwen worden vervuld. Na het werk gaan ze daar 's avonds graag naar een karaokebar en dan ging ik ook wel mee, maar ik was dan de enige gewone vrouw. De andere vrouwen die je daar zag waren prostituées. Nu woonden we met die buitenlandse stagiaires in één gebouw en dat was wel leuk. Die kwamen uit allerlei landen. Met een Vietnamees die nu in Parijs studeert heb ik bijvoorbeeld nog contact.'

De weg naar Delft was eigenlijk vanzelfsprekend, maar tegelijkertijd ook weer niet. Als je overal goed in bent, is het soms moeilijk kiezen.
'Ik had altijd al veel interesse hoe de natuur in elkaar steekt en de wereld. Reizen vond en vind ik erg leuk. Op school vond ik eigenlijk alles wel leuk, behalve het vak geschiedenis. De toekomst boeit, terugkijken is veel minder interessant. Ik was goed in talen, maar ook in de exacte vakken. Voor mijn eindexamen Wiskunde B had ik een 9 en voor Wiskunde A een 10. Ik ben toen op verschillende universiteiten gaan kijken, in Leiden, Utrecht, Delft en ook nog in Amsterdam. De meeste interesse had ik toch voor de natuur, zowel in grote dingen als de sterren als in kleine zaken zoals hoe een atoom is opgebouwd. Hoe werkt het en wat kun je ermee doen? Pure wetenschap trok me minder. Het gaat mij erom wat je met kennis kunt bereiken. Alle vooruitgang vindt zijn uitdrukking in technologie. Zo werd het de TU Delft en was er alleen nog de vraag wat ik dan moest kiezen. De breedheid van chemische procestechnologie sprak me aan. Dat ben ik toen gaan doen, met ook nog wiskunde en informatica erbij. Toen ben ik ook lid geworden van Osiris, een studentenvereniging die als thema duurzaamheid heeft. Dat thema houdt me erg bezig. Ik geef mijn geld ook liever uit aan belevenissen dan aan spullen. Nieuwe dingen leren en beleven, naar het buitenland gaan, de wereld zien, dat doe ik het liefst. Ik hoef niet zo nodig een eigen huis en een auto.'

Meisjes zijn aan de TU Delft nog steeds een minderheid, zeker in de studie die Maaike koos, om over het uiterst geringe aantal vrouwelijke hoogleraren aan deze universiteit in het algemeen maar te zwijgen. Kun je als meisje in zo'n jongensland wel de aandacht bij de studie houden? De vraag lijkt eerder of jongens die aandacht kunnen opbrengen.
'Ik begon in september 1999. We waren met 6 meisjes en 38 jongens. Daarvan zijn er uiteindelijk 3 vrouwen overgebleven en 22 mannen. Niet iedereen daarvan is nu al afgestudeerd, maar ze zullen het wel doen. Ik heb de studie, en ook nog een tweede Master dus, in de 5 jaar gedaan die ervoor staat. Afstuderen is met name ook een kwestie van discipline. In het begin is het niveau niet hoog, maar de snelheid wel. Je hebt per week 2 volle dagen practica en de overige dagen elke dag college. Vooral jongens hebben daar moeite mee. Die zijn minder serieus. Vrouwen zijn orderlijker en die kunnen ook beter stilzitten in de bank. De intelligentie is hetzelfde, maar vrouwen weten zich beter aan te passen. Dat geldt vooral voor de Bachelorfase (eerste drie jaar van de studie). In de Masterfase (laatste twee jaar van de studie) kun je veel meer zelf bepalen wat je wilt doen en kun je veel meer je ei kwijt.'

Het helpt natuurlijk ook als je de hersens hebt om alles te snappen en je zo bijvoorbeeld alleen maar tienen scoort voor tentamens en je briljantie opvalt, zodat docenten er lol in krijgen je te helpen en je op het spoor van interessante zaken zetten. Dat je dan in twee jaar erin slaagt te promoveren blijft even zo goed een topprestatie, een term waarop ze bescheiden enigszins afdingt.
'Een van mijn docenten hield zich bezig met ionische vloeistoffen. Dat zijn zouten die goed als oplosmiddel werken en zelf geen verbinding aangaan met de stof die moet worden opgelost. Ze hebben als kenmerkende eigenschap dat ze niet verdampen. Ook bij zeer hoge temperaturen blijven ze vloeibaar. Ik kwam op het idee om onder hoge druk koolstofdioxide (CO2) toe te voegen. Ik had gezien dat koolstofdioxide in staat
is om vettige organische stoffen en alcohol (die normaal gesproken niet-mengbaar zijn) te mengen en zo reacties tussen deze twee componenten versnelt. Waarom zou dat ook niet lukken bij ionische vloeistoffen in combinatie met vettige organische stoffen was toen mijn gedachte en dat kwam uit. In mijn dissertatie Combined Reactions & Separations using Ionic Liquids and Carbon Dioxide kan nu iedereen het nalezen.'

Het onderzoek leidde tot een octrooi voor de universiteit en nieuw onderzoek van drie promovendi na haar. Het grote voordeel van haar vinding bestaat eruit dat met minder energie en minder afval bijvoorbeeld stoffen voor de farmaceutische industrie kunnen worden geproduceerd.
Om het onderzoek in twee jaar in een proefschrift te kunnen samenvatten, nadat al eerder de resultaten in een reeks artikelen waren gepubliceerd, waaronder in het gezaghebbende blad Nature, moest alles meezitten. De proefopstelling was zo al gereed en binnen de TU zocht men met man en macht naar geldpotjes om de experimenten te kunnen financieren. Een kilo materiaal dat Maaike nodig had, kostte bijvoorbeeld alleen al 3.000 euro. Overigens is die prijs op dit moment al een factor 10 lager en de verwachting is dat de prijs in de komende jaren alleen maar verder gaat dalen tot misschien wel 5 tot 10 euro per kilo. Dat als gevolg van de toename van de productievolumes vanwege meer industriële toepassingen.

Er zijn hordes onderzoekers die zich in hun succes vastbijten en verder de ingeslagen weg opgaan. Maaike Kroon vond dat ze na haar promotie aan een nieuwe uitdaging toe was. Ze houdt zich nu bezig met nanochemie en in het bijzonder met de mogelijkheid nieuwe moleculen te construeren. Dat gebeurt via simulatietechnieken op de computer. Voor de kenners is het de Monte Carlo-simulatie, met een verwijzing naar het toeval dat een grote rol speelt, net als in het casino van Monte Carlo waar een familielid van de naamgever van de simulatietechniek niet van de speeltafels was weg te slaan.
'Ik zit nu bij de TU in een zogenaamd tenure track, dat betekent een aanstelling voor vijf jaar die, bij goed presteren, overgaat in een vaste aanstelling met als uiteindelijke doel het hoogleraarschap. Ik ben nu onderzoeker zonder onderwijstaken. Langzaam maar zeker moet ik een eigen onderzoekgroep gaan opbouwen. In de eerste jaren staat vooral kennis opdoen en kennis binnenhalen voorop. Vandaar dat ik nu een tijdje in Barcelona zit en ook nog naar Denver en naar Stanford University ga. Fysische chemie en moleculaire thermodynamica is mijn onderzoeksgebied. Ik wil me onder meer gaan richten op de opslag van waterstof in verband met de opwekking van elektriciteit. Dan heb je het ook over duurzame energie. Elektriciteit in opslagbare vorm wordt de energiebron van de toekomst en zal de plaats van olie gaan overnemen. Het volgende tijdperk wordt het Elektriciteit-tijdperk.'

In de toekomst ligt veel verborgen, maar als het aan Maaike Kroon ligt, wordt veel ervan ontsluierd. Het is bijna symbolisch dat ze op de laatste dag van het jaar werd geboren. Dan ben je misschien wel voorbestemd om vol verwachting vooruit te zien en te haken naar al dat nieuwe dat voor het grijpen ligt, vooral als je er oog voor hebt het te ontdekken.
 
**********************************************
Uitgave van De Leunstoel wordt mede mogelijk
gemaakt door donaties van:
Barbara Muller, Katharina Kouwenhoven, Hans Meijer,
Ruurd Kunnen, Beer Meijer, Carlo van Praag, J.Bakker,
Evelien Polter, Aimée Waasdorp en Frits Hoorweg.
© 2007 Theo Capel
powered by CJ2