archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 11
Jaargang 4
29 maart 2007
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Het Achter-Oosteinde Katharina Kouwenhoven

0411VG OmwegKK
AMSTERDAMS ABC (2)
 
In een stad bestaan allerlei sleuven en slurven die eigenlijk geen straat zijn maar ook geen steeg of een achterommetje; het is moeilijk te zeggen wat het wel zijn en het is nog moeilijker om ze te vinden als je niet weet waar ze zijn. Dit is typisch voor het Achter Oosteinde.

Het Westeinde en Oosteinde vormden de begrenzing van het plein waar ooit het Paleis voor Volksvlijt heeft gestaan, voor herbouw waarvan Wim T. Schippers, denk ik, tevergeefs ijvert. En waartussen zich nog lang een Jugendstilachtige galerij bevond, die bevolkt was met, in mijn herinnering, vooral postzegelwinkeltjes. De oostkant van het Westeinde en de westkant van het Oosteinde, en alles wat zich daar tussen bevond, gingen op de schop voor de bouw van de Nederlandse Bank. Daar wil ik verder geen woorden aan vuil maken. Achter de oostkant van het Oosteinde bevindt zich het Achter Oosteinde, de naam zegt het al. Het ligt in een blok, dat begrensd wordt door de Sarphatistraat, het Oosteinde en aan twee kanten door de Sarphatikade, want die kade maakt een haakse bocht en ligt aan de zuidkant aan de Singelgracht en aan de oostkant aan de Amstel.

Het rare van het Achter Oosteinde is dat deze 'straat' een H vormt: er gaan twee parallelle doorlopen van de Sarphatistraat naar de Sarphatikade en daartussen loopt een dwarsverbinding. Die doorlopen beginnen aan de Sarphatikade als een steeg, maar worden halverwege veel breder. Ze kunnen afgesloten worden met een hek, wat 's avonds ook wel eens gebeurt, maar overdag kun je ze gewoon gebruiken; als je ze weet te vinden, want door dat steegachtige begin loop je er makkelijk voorbij. Als ik naar mijn werk loop, wat niet zo vaak voorkomt, gebruik ik ze als doorsteekje van de Sarphatikade naar de Sarphatistraat. Dat doorsteekje kun je op verschillende manieren maken: rechtdoor via de eerste doorloop, rechtdoor via de tweede doorloop of trapsgewijs via de eerste doorloop, de dwarsverbinding en de tweede doorloop. Ik kies meestal voor de laatste mogelijkheid. Kom je de tweede doorloop uit aan de kant van de Sarphatistraat, dan moet je een trapje op om bij het hoger gelegen deel te komen dat aansluit op de brug over de Amstel.

Het Achter Oosteinde leidt je door een vreemd gebouwencomplex, eigenlijk een binnenterrein, dat deels uitkijkt op achtergevels en grote tuinen maar ook zelfstandig opgetrokken panden bevat en allerlei onduidelijke muurtjes. In het vroege voorjaar bloeien er magnolia's en één gevel is geheel bedekt met een roodbloeiende klimplant.
Er is veel bedrijvigheid in de omringende panden en daarom staan er nogal wat auto's geparkeerd in die grote tuinen, vooral aan de kant van het Oosteinde. Aan de kant van de Sarphatistraat staan een aantal nieuwbouwhuizen met aan de voorkant gedrochtelijke gevels 'in de stijl van' bestaande panden aan de Sarphatistraat. Vanaf het Achter Oosteinde is je echter een kijkje gegund op hun achtergevels en die blijken buitengewoon interessant. Niet van steen, maar van glas onthullen zij allerlei vreemde trap- en balkonconstructies. Aan de achterkant is het daar leuk wonen in helaas onbetaalbare appartementen.

Een vriend van mij heeft lang een woonboot bewoond gelegen in de Singelgracht, recht tegenover de doorloop van het Achter Oosteinde die zich bevindt aan de kant van het Oosteinde. Om hem te bezoeken stak ik die doorloop door vanaf de Sarphatistraat. Aan die kant was die doorloop eigenlijk altijd open, maar soms bleek het hek aan de andere kant gesloten. Wat als afstekertje bedoeld was wordt dan een omlopertje! Ik zag die boot liggen maar kon er niet komen en moest weer helemaal terug. Tegenwoordig wordt die boot bewoond door Hans van der Tocht, die als hij nog op zou treden als quizmaster elke dag een hele aflevering zou kunnen vullen van het blooper-onderdeel van De Wereld Draait Door. Als ik iets mis op de TV dan is het de volstrekt onnozele van der Tocht.

Dat buurtje van West- en Oosteinde vervult mij altijd met enige melancholie. Op de middelbare school had ik een vriendin die op het Westeinde woonde in een heel groot pand. Alle panden in die buurt zijn groot en indrukwekkend en uniek voor die buurt. Toen maakte ik voor het eerst mee dat mensen hun huis uit werden gezet omdat dat gesloopt zou worden. Maar waarom zou je zulke prachtige en degelijke huizen slopen? Er mankeerde niets aan. En dat je daar als bewoner totaal machteloos tegenover stond. Vanuit haar huis kon je die galerij zien met die winkeltjes waar ik als kind wel eens met mijn vader geweest was. Het laatste restant van wat nog herinnerde aan dat Paleis voor Volksvlijt, dat ik helaas niet gekend heb, want dat was al afgebrand. Ook die galerij ging eraan. Dat onbewoonbaar verklaarde woningen en lang verwaarloosde bouwvallen onder de sloophamer terecht kwamen kon ik nog wel billijken, al leek mij toen al dat vooral geprobeerd moest worden gebouwen die nog maar enigszins de moeite waard waren te restaureren. Gesloopt is gesloopt. Maar dat je niets ontziend gebouwen van waarde zo maar tegen de grond werkt, dat kwam mij onbegrijpelijk voor. En dat is nog steeds zo.

Ik mag graag over het Achter Oosteinde lopen maar het is altijd met gemengde gevoelens. Nu is dit voor mij een bijzonder plekje, maar één blok verder bevond zich ooit een plek van een veel grotere schoonheid, die is opgeofferd aan een gebouw dat immer hoog scoort op de Nederlandse top tien van affreuze bouwwerken.


© 2007 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Het Achter-Oosteinde Katharina Kouwenhoven
0411VG OmwegKK
AMSTERDAMS ABC (2)
 
In een stad bestaan allerlei sleuven en slurven die eigenlijk geen straat zijn maar ook geen steeg of een achterommetje; het is moeilijk te zeggen wat het wel zijn en het is nog moeilijker om ze te vinden als je niet weet waar ze zijn. Dit is typisch voor het Achter Oosteinde.

Het Westeinde en Oosteinde vormden de begrenzing van het plein waar ooit het Paleis voor Volksvlijt heeft gestaan, voor herbouw waarvan Wim T. Schippers, denk ik, tevergeefs ijvert. En waartussen zich nog lang een Jugendstilachtige galerij bevond, die bevolkt was met, in mijn herinnering, vooral postzegelwinkeltjes. De oostkant van het Westeinde en de westkant van het Oosteinde, en alles wat zich daar tussen bevond, gingen op de schop voor de bouw van de Nederlandse Bank. Daar wil ik verder geen woorden aan vuil maken. Achter de oostkant van het Oosteinde bevindt zich het Achter Oosteinde, de naam zegt het al. Het ligt in een blok, dat begrensd wordt door de Sarphatistraat, het Oosteinde en aan twee kanten door de Sarphatikade, want die kade maakt een haakse bocht en ligt aan de zuidkant aan de Singelgracht en aan de oostkant aan de Amstel.

Het rare van het Achter Oosteinde is dat deze 'straat' een H vormt: er gaan twee parallelle doorlopen van de Sarphatistraat naar de Sarphatikade en daartussen loopt een dwarsverbinding. Die doorlopen beginnen aan de Sarphatikade als een steeg, maar worden halverwege veel breder. Ze kunnen afgesloten worden met een hek, wat 's avonds ook wel eens gebeurt, maar overdag kun je ze gewoon gebruiken; als je ze weet te vinden, want door dat steegachtige begin loop je er makkelijk voorbij. Als ik naar mijn werk loop, wat niet zo vaak voorkomt, gebruik ik ze als doorsteekje van de Sarphatikade naar de Sarphatistraat. Dat doorsteekje kun je op verschillende manieren maken: rechtdoor via de eerste doorloop, rechtdoor via de tweede doorloop of trapsgewijs via de eerste doorloop, de dwarsverbinding en de tweede doorloop. Ik kies meestal voor de laatste mogelijkheid. Kom je de tweede doorloop uit aan de kant van de Sarphatistraat, dan moet je een trapje op om bij het hoger gelegen deel te komen dat aansluit op de brug over de Amstel.

Het Achter Oosteinde leidt je door een vreemd gebouwencomplex, eigenlijk een binnenterrein, dat deels uitkijkt op achtergevels en grote tuinen maar ook zelfstandig opgetrokken panden bevat en allerlei onduidelijke muurtjes. In het vroege voorjaar bloeien er magnolia's en één gevel is geheel bedekt met een roodbloeiende klimplant.
Er is veel bedrijvigheid in de omringende panden en daarom staan er nogal wat auto's geparkeerd in die grote tuinen, vooral aan de kant van het Oosteinde. Aan de kant van de Sarphatistraat staan een aantal nieuwbouwhuizen met aan de voorkant gedrochtelijke gevels 'in de stijl van' bestaande panden aan de Sarphatistraat. Vanaf het Achter Oosteinde is je echter een kijkje gegund op hun achtergevels en die blijken buitengewoon interessant. Niet van steen, maar van glas onthullen zij allerlei vreemde trap- en balkonconstructies. Aan de achterkant is het daar leuk wonen in helaas onbetaalbare appartementen.

Een vriend van mij heeft lang een woonboot bewoond gelegen in de Singelgracht, recht tegenover de doorloop van het Achter Oosteinde die zich bevindt aan de kant van het Oosteinde. Om hem te bezoeken stak ik die doorloop door vanaf de Sarphatistraat. Aan die kant was die doorloop eigenlijk altijd open, maar soms bleek het hek aan de andere kant gesloten. Wat als afstekertje bedoeld was wordt dan een omlopertje! Ik zag die boot liggen maar kon er niet komen en moest weer helemaal terug. Tegenwoordig wordt die boot bewoond door Hans van der Tocht, die als hij nog op zou treden als quizmaster elke dag een hele aflevering zou kunnen vullen van het blooper-onderdeel van De Wereld Draait Door. Als ik iets mis op de TV dan is het de volstrekt onnozele van der Tocht.

Dat buurtje van West- en Oosteinde vervult mij altijd met enige melancholie. Op de middelbare school had ik een vriendin die op het Westeinde woonde in een heel groot pand. Alle panden in die buurt zijn groot en indrukwekkend en uniek voor die buurt. Toen maakte ik voor het eerst mee dat mensen hun huis uit werden gezet omdat dat gesloopt zou worden. Maar waarom zou je zulke prachtige en degelijke huizen slopen? Er mankeerde niets aan. En dat je daar als bewoner totaal machteloos tegenover stond. Vanuit haar huis kon je die galerij zien met die winkeltjes waar ik als kind wel eens met mijn vader geweest was. Het laatste restant van wat nog herinnerde aan dat Paleis voor Volksvlijt, dat ik helaas niet gekend heb, want dat was al afgebrand. Ook die galerij ging eraan. Dat onbewoonbaar verklaarde woningen en lang verwaarloosde bouwvallen onder de sloophamer terecht kwamen kon ik nog wel billijken, al leek mij toen al dat vooral geprobeerd moest worden gebouwen die nog maar enigszins de moeite waard waren te restaureren. Gesloopt is gesloopt. Maar dat je niets ontziend gebouwen van waarde zo maar tegen de grond werkt, dat kwam mij onbegrijpelijk voor. En dat is nog steeds zo.

Ik mag graag over het Achter Oosteinde lopen maar het is altijd met gemengde gevoelens. Nu is dit voor mij een bijzonder plekje, maar één blok verder bevond zich ooit een plek van een veel grotere schoonheid, die is opgeofferd aan een gebouw dat immer hoog scoort op de Nederlandse top tien van affreuze bouwwerken.
© 2007 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2