archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 10
Jaargang 18
12 maart 2021
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Herinneringen aan Phil Muysson Eelco van der Waals

1810VG Phil1= UIT HET BOEKENVAK, I =

(23 december 1949 – 17 mei 2012)

Opeens is daar weer de Volkskrant van 9 juni 2012 met het bericht dat Phil Muysson is overleden, en weer raakt het me net zo als bij eerste lezing.

Phil was uitgever van de legendarische uitgeverij BZZTôH aan de Haagse Stille Veerkade toen ik daar om de hoek op het Groenewegje woonde. We kenden elkaar een beetje van de schrijversavonden in het (ook al verdwenen) HOT-theater aan de Oranje Buitensingel waar ik als literatuur- en vooral poëzieliefhebber vaak heenging, en die BZZTôH organiseerde.
In die tijd werkte ik (ook al, net als nu opnieuw) bij de Tweede Kamer en droomde ik ervan om het boekenvak in te gaan, als redacteur of uitgever. Op een dag stond ik op het postkantoor (hoek Groenewegje/Stationsweg) voor het loket. Achter me stond Phil. Ik: ‘Ik wil eigenlijk graag het boekenvak in, kan ik niet een tijdje voor jou komen werken?’ Phil: ‘Wanneer kun je beginnen?’. Ik: ‘Morgen.’

De volgende ochtend zat ik om 10 uur aan de koffie voor het bureau van Phil, die glimlachend achterover leunde en me door zijn brillenglazen monsterde met zijn combinatie van ernst en spot. Het was meteen beklonken, en de paar jaar erna ben ik voor hem blijven werken als zijn assistent, op vrijdagen als er geen Kamervergadering was en in de recessen als ik genoeg tijd had en de zomer-, respectievelijk de najaarsaanbieding moest worden gemaakt met alle tijdrovende klussen die er dan zijn bij een uitgeverij.

Het was de tijd dat de verbeelding aan de macht was, in ieder geval bij BZZTôH. We gingen (natuurlijk als ‘literaire reis’) naar Antwerpen met een gezelschap liefhebbers en literatoren en werden er rondgeleid door Gerrit Borgers en Eddy van Vliet. We speelden bij het toen net geopende en uitermate geanimeerde Café Tabac Schlemmer van Dorine de Vos simultaan Scrabble: de hele zaal tegen Drs. P., die natuurlijk met verve won. We gingen naar Vers voor de Pers, de nationale boekenbeurs waar alle uitgevers hun nieuwe boeken presenteren aan elkaar, de boekhandel en de pers, en naar de Frankfurter Buchmesse, het Walhalla voor iedereen die van boeken houdt. Ik hielp met het opzetten van twee boekenreeksen en deed het handwerk van de bureauredactie.

Het is een greep uit een reeks mooie herinneringen die laat zien wat de initiatiefrijke en avontuurlijke geest van Phil vermocht, die eerder al literaire avonden had georganiseerd bij Café De Sport1810VG Phil2 (Dû Spôgt op z'n Haags), literaire workshops waar onder meer Judith Herzberg de deelnemers leerde dichten, literaire banketten in het Kurhaus, en absurdistisch totaaltheater waaraan BZZTôH zijn naam ontleende. Als je Phil vroeg naar de herkomst en betekenis van die naam kreeg je steevast als antwoord dat BZZTôH de ‘Perzische God van de artistieke wanprestatie’ was. Geen encyclopedie of ander naslagwerk waar dat in terug te vinden was. Typisch een mystificatie à la Phil.

Phil was een gedreven en even lastige als ruimhartige baas om voor te werken, kon pietluttig zijn, een klein kind, een groot ego maar ook een speelse en royale geest. Ik herinner me nog goed de etentjes die we hadden bij (ook verdwenen) Borobudur, heerlijk Indisch eten in de Bagijnestraat. Levendig was het altijd rond Phil, die zich als een vis in het water voelde in het literaire wereldje, met om zich heen de al genoemde Gerrit Borgers, de nog altijd gemiste Peter Berger en vele anderen.

Een absoluut hoogtepunt in de tijd dat ik voor Phil en BZZTôH werkte was (naast de schitterende novelle ‘Kinderjaren’ van Jona Oberski en de introductie van giganten Chaim Potok en Elie Wiesel in het Nederlands) de vertaling en uitgave van Rainer Werner Fassbinders toneelstuk ‘Het vuil, de stad en de dood’, waar Phils vriend en vertaler Gerrit Bussink mee was komen aanzetten. Het werd een regelrecht schandaal: de hele joodse gemeenschap, onder aanvoering van Awram Soetendorp, was mordicus tegen de Nederlandse uitgave en beschouwde het stuk als antisemitisch. Johan Doesburg, mijn toenmalige huisgenoot aan het Groenewegje en regisseur-in-opleiding aan de Amsterdamse theaterschool, zou er een jaar later op afstuderen en er direct naam mee vestigen in de Nederlandse theaterwereld.

En zelf begon ik na mijn tijd bij BZZTôH mijn eigen uitgeverij AHA Books - Art History Architecture in Amsterdam, waar ik in praktijk bracht wat ik van Phil had geleerd.

Phil Muysson, het doet me ook nu nog verdriet dat hij er niet meer is en dat het failissement van zijn geesteskind, en daarna de dood van zijn vrouw, hem zo zwaar zijn gevallen in de laatste periode van zijn leven. Een leven waarin hij velen plezier en inspiratie heeft gebracht. Hij ruste in vrede en leeft voort in zijn werken, waaronder de literaire plaquettes die hij met BZZTôH aanbracht in de Haagse Passage en de Haagse Bijenkorf.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver



© 2021 Eelco van der Waals meer Eelco van der Waals - meer "De wereldliteratuur roept"
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Herinneringen aan Phil Muysson Eelco van der Waals
1810VG Phil1= UIT HET BOEKENVAK, I =

(23 december 1949 – 17 mei 2012)

Opeens is daar weer de Volkskrant van 9 juni 2012 met het bericht dat Phil Muysson is overleden, en weer raakt het me net zo als bij eerste lezing.

Phil was uitgever van de legendarische uitgeverij BZZTôH aan de Haagse Stille Veerkade toen ik daar om de hoek op het Groenewegje woonde. We kenden elkaar een beetje van de schrijversavonden in het (ook al verdwenen) HOT-theater aan de Oranje Buitensingel waar ik als literatuur- en vooral poëzieliefhebber vaak heenging, en die BZZTôH organiseerde.
In die tijd werkte ik (ook al, net als nu opnieuw) bij de Tweede Kamer en droomde ik ervan om het boekenvak in te gaan, als redacteur of uitgever. Op een dag stond ik op het postkantoor (hoek Groenewegje/Stationsweg) voor het loket. Achter me stond Phil. Ik: ‘Ik wil eigenlijk graag het boekenvak in, kan ik niet een tijdje voor jou komen werken?’ Phil: ‘Wanneer kun je beginnen?’. Ik: ‘Morgen.’

De volgende ochtend zat ik om 10 uur aan de koffie voor het bureau van Phil, die glimlachend achterover leunde en me door zijn brillenglazen monsterde met zijn combinatie van ernst en spot. Het was meteen beklonken, en de paar jaar erna ben ik voor hem blijven werken als zijn assistent, op vrijdagen als er geen Kamervergadering was en in de recessen als ik genoeg tijd had en de zomer-, respectievelijk de najaarsaanbieding moest worden gemaakt met alle tijdrovende klussen die er dan zijn bij een uitgeverij.

Het was de tijd dat de verbeelding aan de macht was, in ieder geval bij BZZTôH. We gingen (natuurlijk als ‘literaire reis’) naar Antwerpen met een gezelschap liefhebbers en literatoren en werden er rondgeleid door Gerrit Borgers en Eddy van Vliet. We speelden bij het toen net geopende en uitermate geanimeerde Café Tabac Schlemmer van Dorine de Vos simultaan Scrabble: de hele zaal tegen Drs. P., die natuurlijk met verve won. We gingen naar Vers voor de Pers, de nationale boekenbeurs waar alle uitgevers hun nieuwe boeken presenteren aan elkaar, de boekhandel en de pers, en naar de Frankfurter Buchmesse, het Walhalla voor iedereen die van boeken houdt. Ik hielp met het opzetten van twee boekenreeksen en deed het handwerk van de bureauredactie.

Het is een greep uit een reeks mooie herinneringen die laat zien wat de initiatiefrijke en avontuurlijke geest van Phil vermocht, die eerder al literaire avonden had georganiseerd bij Café De Sport1810VG Phil2 (Dû Spôgt op z'n Haags), literaire workshops waar onder meer Judith Herzberg de deelnemers leerde dichten, literaire banketten in het Kurhaus, en absurdistisch totaaltheater waaraan BZZTôH zijn naam ontleende. Als je Phil vroeg naar de herkomst en betekenis van die naam kreeg je steevast als antwoord dat BZZTôH de ‘Perzische God van de artistieke wanprestatie’ was. Geen encyclopedie of ander naslagwerk waar dat in terug te vinden was. Typisch een mystificatie à la Phil.

Phil was een gedreven en even lastige als ruimhartige baas om voor te werken, kon pietluttig zijn, een klein kind, een groot ego maar ook een speelse en royale geest. Ik herinner me nog goed de etentjes die we hadden bij (ook verdwenen) Borobudur, heerlijk Indisch eten in de Bagijnestraat. Levendig was het altijd rond Phil, die zich als een vis in het water voelde in het literaire wereldje, met om zich heen de al genoemde Gerrit Borgers, de nog altijd gemiste Peter Berger en vele anderen.

Een absoluut hoogtepunt in de tijd dat ik voor Phil en BZZTôH werkte was (naast de schitterende novelle ‘Kinderjaren’ van Jona Oberski en de introductie van giganten Chaim Potok en Elie Wiesel in het Nederlands) de vertaling en uitgave van Rainer Werner Fassbinders toneelstuk ‘Het vuil, de stad en de dood’, waar Phils vriend en vertaler Gerrit Bussink mee was komen aanzetten. Het werd een regelrecht schandaal: de hele joodse gemeenschap, onder aanvoering van Awram Soetendorp, was mordicus tegen de Nederlandse uitgave en beschouwde het stuk als antisemitisch. Johan Doesburg, mijn toenmalige huisgenoot aan het Groenewegje en regisseur-in-opleiding aan de Amsterdamse theaterschool, zou er een jaar later op afstuderen en er direct naam mee vestigen in de Nederlandse theaterwereld.

En zelf begon ik na mijn tijd bij BZZTôH mijn eigen uitgeverij AHA Books - Art History Architecture in Amsterdam, waar ik in praktijk bracht wat ik van Phil had geleerd.

Phil Muysson, het doet me ook nu nog verdriet dat hij er niet meer is en dat het failissement van zijn geesteskind, en daarna de dood van zijn vrouw, hem zo zwaar zijn gevallen in de laatste periode van zijn leven. Een leven waarin hij velen plezier en inspiratie heeft gebracht. Hij ruste in vrede en leeft voort in zijn werken, waaronder de literaire plaquettes die hij met BZZTôH aanbracht in de Haagse Passage en de Haagse Bijenkorf.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver

© 2021 Eelco van der Waals
powered by CJ2