archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 5
Jaargang 18
17 december 2020
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Schateiland Walcheren Willem Minderhout

1805VG AlgiersHoe de Barbarijse zeerovers Serooskerke aan een zwembad hielpen.

Op 3 januari 1966 ontdekte boer Christiaanse uit Serooskerke op Walcheren dat zijn preiveldje wemelde van de gouden munten. Ik was destijds nog maar een jongetje van zes maar ik herinner me, als Middelburgertje, de opwinding op Walcheren nog goed. De Provinciale Zeeuwse Courant stond er vol van.
Het Nederlands Dagblad publiceerde een terugblik na vijftig jaar. Dit artikel kwam me onder ogen vlak nadat ik ‘Reizigers van een Nieuwe Tijd’ van Abdelkader Benali had gelezen. In deze novelle neemt Benali het opmerkelijke leven van Jan Janszoon van Haarlem onder de loep, die zich van kaperkapitein ontwikkelde tot generaal van de Barbarijse zeerovers, onder de naam Moerad Raïs.

In ‘Marokko door Nederlandse ogen’ van Benali en Herman Obdeijn uit 2005 wordt ook een hoofdstuk aan Nederlandse kapers die hun carrière als Barbarijse zeerovers voortzetten gewijd. Benali kruipt hier in de huid van de dochter van Moerad Raïs, Liesbeth, die in 1640 als opvarende van een Nederlands oorlogsschip op een diplomatieke missie, haar vader in Marokko ging opzoeken. Liesbeth had haar vader voor het laatst gezien in 1622. Zijn schip was met averij de haven van Veere binnengelopen. Op grond van een verdrag tussen de Republiek en Marokko had hij daar het recht toe. Zijn vrouw reisde in gezelschap van hun kinderen naar Veere om Moerad te smeken om weer Jan Janszoon te worden en mee te gaan naar huis. Tevergeefs.

Als stadsarchivaris Peter Blom van Veere, die in de terugblik in het Nederlands Dagblad geciteerd wordt, gelijk heeft, beperkte Moerad Raïs zich tijdens zijn Walcherse oponthoud niet tot het herstel van zijn schip. Moerad ‘had kisten vol goudstukken. Het is mogelijk dat hij als rechtgeaarde piraat die munten in de buurt van het stadje Veere als appeltje voor de dorst in de grond heeft gestopt.’

Als deze theorie juist is, heeft het in de nabijheid van Veere gelegen Serooskerke zijn zwembad (en de manege de ‘Gouwe Reijers’) aan de opbrengsten van de Barbarijse zeeroverij te danken. Voor de gereformeerde dorpelingen (liever Turks dan Paaps) zal het feit dat Moerad Raïs het vooral op de perfide Spanjaarden gemunt had, deze gouden pil nog verder vergulden. Bewijsbaar is het uiteraard niet, maar je moet een mooi verhaal niet dood checken.

Wat wel bewezen is, is dat de zeerovers van Algiers en Salé dankzij ‘renegaten’ als Jan Janszoon de beschikking kregen over de kennis om met de allermodernste schepen te varen. De onhandelbare galeien, met slaven als roeiers, maakten plaats voor snelle zeeschepen. Met deze zeeschepen bereikte Moerad Raïs zelfs IJsland, waar hij een scheepslading vol IJslanders als slaaf wegvoerde. Maar Ne’erlands rol in de slavenhandel is weer een ander onderwerp.

P.S.(red)  Ook uit Ierland heeft hij slaven gehaald, bijna alle inwoners van het dorpje Baltimore in het uiterste Zuidwesten van het eiland. Er bestaan twee Ierse volksliedjes over. Eén ervan is op Youtube te vinden: Chris Bollister - The Sack of Baltimore. De ander staat alleen op Spotify: Tim O'Riordan - Sail away to Baltimore.


© 2020 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Schateiland Walcheren Willem Minderhout
1805VG AlgiersHoe de Barbarijse zeerovers Serooskerke aan een zwembad hielpen.

Op 3 januari 1966 ontdekte boer Christiaanse uit Serooskerke op Walcheren dat zijn preiveldje wemelde van de gouden munten. Ik was destijds nog maar een jongetje van zes maar ik herinner me, als Middelburgertje, de opwinding op Walcheren nog goed. De Provinciale Zeeuwse Courant stond er vol van.
Het Nederlands Dagblad publiceerde een terugblik na vijftig jaar. Dit artikel kwam me onder ogen vlak nadat ik ‘Reizigers van een Nieuwe Tijd’ van Abdelkader Benali had gelezen. In deze novelle neemt Benali het opmerkelijke leven van Jan Janszoon van Haarlem onder de loep, die zich van kaperkapitein ontwikkelde tot generaal van de Barbarijse zeerovers, onder de naam Moerad Raïs.

In ‘Marokko door Nederlandse ogen’ van Benali en Herman Obdeijn uit 2005 wordt ook een hoofdstuk aan Nederlandse kapers die hun carrière als Barbarijse zeerovers voortzetten gewijd. Benali kruipt hier in de huid van de dochter van Moerad Raïs, Liesbeth, die in 1640 als opvarende van een Nederlands oorlogsschip op een diplomatieke missie, haar vader in Marokko ging opzoeken. Liesbeth had haar vader voor het laatst gezien in 1622. Zijn schip was met averij de haven van Veere binnengelopen. Op grond van een verdrag tussen de Republiek en Marokko had hij daar het recht toe. Zijn vrouw reisde in gezelschap van hun kinderen naar Veere om Moerad te smeken om weer Jan Janszoon te worden en mee te gaan naar huis. Tevergeefs.

Als stadsarchivaris Peter Blom van Veere, die in de terugblik in het Nederlands Dagblad geciteerd wordt, gelijk heeft, beperkte Moerad Raïs zich tijdens zijn Walcherse oponthoud niet tot het herstel van zijn schip. Moerad ‘had kisten vol goudstukken. Het is mogelijk dat hij als rechtgeaarde piraat die munten in de buurt van het stadje Veere als appeltje voor de dorst in de grond heeft gestopt.’

Als deze theorie juist is, heeft het in de nabijheid van Veere gelegen Serooskerke zijn zwembad (en de manege de ‘Gouwe Reijers’) aan de opbrengsten van de Barbarijse zeeroverij te danken. Voor de gereformeerde dorpelingen (liever Turks dan Paaps) zal het feit dat Moerad Raïs het vooral op de perfide Spanjaarden gemunt had, deze gouden pil nog verder vergulden. Bewijsbaar is het uiteraard niet, maar je moet een mooi verhaal niet dood checken.

Wat wel bewezen is, is dat de zeerovers van Algiers en Salé dankzij ‘renegaten’ als Jan Janszoon de beschikking kregen over de kennis om met de allermodernste schepen te varen. De onhandelbare galeien, met slaven als roeiers, maakten plaats voor snelle zeeschepen. Met deze zeeschepen bereikte Moerad Raïs zelfs IJsland, waar hij een scheepslading vol IJslanders als slaaf wegvoerde. Maar Ne’erlands rol in de slavenhandel is weer een ander onderwerp.

P.S.(red)  Ook uit Ierland heeft hij slaven gehaald, bijna alle inwoners van het dorpje Baltimore in het uiterste Zuidwesten van het eiland. Er bestaan twee Ierse volksliedjes over. Eén ervan is op Youtube te vinden: Chris Bollister - The Sack of Baltimore. De ander staat alleen op Spotify: Tim O'Riordan - Sail away to Baltimore.
© 2020 Willem Minderhout
powered by CJ2