 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
Nummer 4 Jaargang 18 3 december 2020 |
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Beschouwingen > In de polder | ||||
| Hobby wordt serieus onderzoek (1) | Jack Luiten | |||
 Het is een regenachtige zaterdag, maar zij laten zich niet weerhouden. Een groep van zeven, acht mensen, waaronder enkele jongeren, zoekt in de losgemaakte grond van een weiland op de grens van Zoeterwoude en Zoetermeer. Ze scheppen, wroeten en schrappen met mesjes de grond af tot een diepte van dertig tot veertig centimeter in de veengrond. Hier in de Geerpolder maakte een Amerikaanse bommenwerper, de Jolly Duck, ruim 75 jaar geleden een noodlanding. Vlakbij is een gedenkplaats, waar de laatste jaren op 5 mei een krans wordt gelegd.Het doel van de zoekgroep is al jaren hetzelfde: zoveel mogelijk restanten vinden van het gevechtsvliegtuig, dat was aangeschoten boven Duitsland en te weinig brandstof had om het al bevrijde Antwerpen te bereiken. Het gaat de speurneuzen dit keer om onderdelen die in de afgelopen jaren niet met een metaaldetector te vinden waren. Verder zou het mooi zijn meegenomen als ze nog hulzen vinden van beide Engelse Spitfires, die het gestrande vliegtuig vier dagen na de noodlanding in brand schoten. De met moderne apparatuur uitgeruste groep staat onder leiding van Maarten Havinga (foto 2) uit Zoetermeer. Hij is in de loop der jaren letterlijk en figuurlijk steeds dichter naar de Jolly Duck ‘toe getrokken’. Het begon in 2004 als hobby en deze is intussen uitgegroeid tot serieus onderzoek. In dat jaar ontmoette hij plaatsgenoot Sylvan Staub, die al veel onderzoek had gedaan naar de oorlogsgeschiedenis van Zoetermeer. De Jolly Duck werd hun gezamenlijke passie. Later hebben ze samen een website gebouwd, waar heel veel is terug te vinden over de Jolly Duck en zijn bemanning. Landingsgestel Het moet een daverende klap zijn geweest, waarmee de zware Amerikaanse Liberator B24-H bommenwerper tot stilstand kwam. Het enorme toestel, gewicht rond 23 ton en spanbreedte van 33,5 meter, raakte eerst de toppen van een paar bomen naast de boerderij van Tinus Janson. Bij de eerste aanraking met de grond brak het linker landingsgestel af. Vervolgens werd het weiland, als ware het een korte landingsbaan, door het vliegtuig omgeploegd. Met de neus van het toestel en de schutterskoepel kwam het tot stilstand tegen de kant van een landweggetje (foto 1, gemaakt uit een Engelse Spitfire). Het einde was daar van missie 241, fieldorder 608. Het is donderdag 22 februari 1945 rond 15.15 uur. Na de noodlanding van de Liberator wordt het even doodstil. Dit duurt niet lang, want al rap laten de eerste bemanningsleden zich door de opengescheurde romp naar buiten zakken, precies boven het nog steeds bestaande slootje. Alle negen brengen zij het er levend van af. Dat mag een wonder heten, want een aantal van hen werd bij de bepaald niet zachtzinnige landing  letterlijk door het toestel geslingerd. Eenmaal weer bij hun positieven verspreidden ze zich snel in groepjes om niet in handen te vallen van de bezetter. Niets wees er op dat zich juist op deze plek vier dagen later alsnog een oorlogsdrama zou voltrekken.Het staat allemaal beschreven in het boekje Missing in Action van het Historisch Genootschap Oud Soetermeer. In het boek De dag dat het Manna viel wordt eveneens op de noodlanding ingegaan en vooral op het verhaal van zijluikschutter John McCormick, die in het Zoetermeerse verzet belandde. Hij was de enige van de bemanning die slachtoffer werd van het oorlogsgeweld: vlak voor het einde van de oorlog kwam hij om het leven bij een vuurgevecht in het aan Zoetermeer grenzende Zevenhuizen. Beschieting De noodlanding betekende het einde van een missie en tevens het begin van een zoektocht, die tot op de dag van vandaag voortduurt. De dijk en het weiland naast de huidige (nieuwe) boerderij van Jan Groenewegen liggen er nog precies hetzelfde bij als driekwart eeuw geleden. Sporen van de landing in de grond en de latere beschieting door de Engelse Spitfires zijn daar nog altijd terug te vinden. De bovenlaag van het weiland is 3 oktober 2020 andermaal omgeploegd om restanten te vinden van het gevechtsvliegtuig. De gehavende bommenwerper is toentertijd in stukken afgevoerd, maar er bleef relatief veel achter in de grond en in de vlakbij gelegen trekvaart. Havinga vertelt dat hun speurtocht al jaren aan de gang is, met wisselende intensiteit: ‘Dit jaar zijn we al vijf keer aan het zoeken geweest, waarvan drie keer in het water van de tocht. Maar we hebben ook wel eens een jaartje overgeslagen.’ Alles gebeurt overigens in goed overleg met Groenewegen, die in de loop der jaren ook meer en meer geïnteresseerd is geraakt in de Jolly Duck. Havinga: ‘In zestien jaar zijn er honderden kleine en grotere onderdelen gevonden van het toestel. Zo hebben de laatste opgravingen onder meer de fish hook-antenne en een suitheater van een van de bemanningsleden opgeleverd.’ Bakeliet De zoektocht op 3 oktober jl. leverde meer op dan verwacht. Havinga somt op: accu-onderdelen van bakeliet, een loden accupool met een stempel van de productiedatum (maart 1944), stukjes van groen gekleurde buiknavigatielichten, fragmenten plexiglas van de onderkant van de neus en enkele 50-kaliber kogelpunten, afkomstig van de Spitfires. Trots toont hij verder een zwart-bakeliet onderkant van een vacuümbuis van een der boordradio's. ‘Die bakelietstukjes kun je met een metaaldetector niet vinden.’ (wordt vervolgd) -------- De oude luchtfoto (1) komt van www.jollyduck.com en de andere (2) is van de schrijver zelf |
||||
| © 2020 Jack Luiten | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||