 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
Nummer 16 Jaargang 17 18 juni 2020 |
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
| De Hem | Bram Schilperoord | |||
 De kortste weg van Amsterdam naar Zaandam is de Hemweg, een ongeveer zes kilometer lange rijbaan met aan één kant een breed fietspad. De weg voert naar het Noordzee kanaal waar op vaste tijden (drie keer per uur) een pont vaart, die voornamelijk bestemd is voor fietsers en voertuigen die vanwege ontploffingsgevaar niet door de nabijgelegen tunnel mogen. Aan de overkant ben je in Zaandam. De pont is naar schatting tachtig jaar oud en misschien nog wel ouder. Ik kan dat naar waarheid zeggen want tot voor kort hing er in een van de zijgangen, ingelijst en achter glas, een officieel papier dat gedateerd was: mei 1951. De aanhef luidde: 'Wij, Juliana bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau enz. enz. verklaart ... '. En dan volgde er een opsomming van dingen die verboden waren tijdens de pontvaart. Die pont is dus een oud beestje en super langzaam. In het koude jaarseizoen kon je er als bezwete fietser een flinke verkoudheid oplopen. Alleen bij de deur naar de machinekamer, die altijd open stond en waar rokerige stanklucht naar buiten kwam, kon je je enigszins warm houden. Maar een monument, want waar in ons Nederland (waar alles elke tien jaar vernieuwd wordt) vind je nog zo'n oude veerboot in vol bedrijf? Talloze malen heb ik er gebruik van gemaakt. Het begon toen ik nog een jochie was van 15 of 16 en in Zaandam woonde (waar het een saaie boel was). Amsterdam had alles waar je maar van droomde. Je was er zó met de fiets. Eerst naar de Wallen, waar in de nauwe stegen al die voluptueuze dames zomaar gedeeltelijk ontbloot voor de ramen zaten. Ging ik daar naar binnen? Nee, ten eerste was ik daar veel te schijterig voor en bovendien ontbeerde ik de benodigde poen. Ik had net genoeg voor een biertje bij café De Ster of Karpershoek. Maar toen dacht ik al: hier wil ik wonen, in Amsterdam. Behalve de oude pont was er tot voor kort weinig aan de hand met de Hemweg. Het meest opvallende bouwwerk is de enorme kolencentrale, tot voor kort goed voor de elektriciteitsvoorziening van bijna alle huishoudens in Amsterdam. Maar die is eind december vorig jaar buiten gebruik gesteld, omdat de 175 (!) meter hoge schoorsteen niet in staat was de rook ver genoeg te verspreiden. Dat is wat simpel gezegd natuurlijk, het had ook met CO2-uitstoot te maken, maar er is inmiddels berekend dat ter vervanging van deze moloch 200 windmolens in de Noordzee geplaatst moeten worden! Kosten: ongeveer 500 miljoen euro. Ook zijn de plannen voor de bouw van een groot aantal biomassacentrales in een vergevorderd stadium. De discussies over het stoken van kolen versus verbranden van hout (afkomstig uit bossen) zijn nu even verstomd, omdat we belangrijker zaken aan het hoofd hebben. Ik ben niet tegen kolenverbranding, maar dat zal wel met mijn leeftijd te maken hebben. Een soort melancholie naar de kolenkachel van weleer, met z'n mica ruitjes. Een hoop gedoe altijd om die brandende te houden, maar eenmaal de vlam erin en dan had je ook wat. 'Maar kolen, wordt dat nog wel gedolven?' zult u zeggen. Nou en of! Sterker nog: er ligt in een van de havens van Amsterdam voor nog zeker 10 jaar kolen opgeslagen! Die waren bestemd voor de voortijdig gesloten Hemcentrale. Sinds een jaar of vijfentwintig staat er op de Hemweg, evenwijdig aan het fietspad, een groen metalen constructie op betonnen poten. Die is ongeveer 4 meter breed en net zo hoog, en is naar schatting 5 tot 6 kilometer lang. Na een kilometer of drie parallel lopend langs de weg verheft het gevaarte zich boven de snelweg en buigt zich middels een haakse bocht richting elektriciteitscentrale. Het is niet bepaald een fraai 'industrieel object' en hoewel aan alle kanten afgesloten, wil er toch nog wel eens wat kolengruis op het rijwielpad belanden. Binnenin het geval bevindt zich de langste lopende band van Europa, waarover per minuut 3600 kg kolen werden vervoerd (216.000 kilo per uur), waarna de brandstof bij een temperatuur van 1200 graden Celsius in de ovens van de inmiddels gesloten Hemcentrale werd verbrand, alles ter voorziening van de elektriciteits-behoeften van 750 duizend huishoudens. Je zou verwachten dat zo'n transport een hels lawaai maakte, maar dat was niet het geval. Er langs fietsend dacht ik vaak: wat een omslachtige werkwijze, waarom niet die brandstof gelost in de nabijheid van de centrale. Maar bijna tien jaar geleden alweer kreeg ik als plausibele verklaring dat in de nabijheid van de kolencentrale de ruimte te beperkt was voor zo'n berg kolen. Bovendien liepen grote ertstankers de kans daar aan de grond te lopen. Besloten werd de ruime Westhaven als eindbestemming te kiezen voor de kolenopslag, die plaatsvond op een ruimte ter grootte van 140 voetbalvelden. De haven van Amsterdam speelt op het wereldtoneel een bescheiden en eenzijdige rol, staat ergens op de 146ste plaats (Rotterdam nr. 4). De goederenhaven bestaat vrijwel uitsluitend uit olietanks en opslag van bulkgoederen. Er is dan ook weinig activiteit te bespeuren. De nog niet lang geleden geplaatste container-hefkranen zijn nooit in gebruik geweest en zijn inmiddels al weer afgebroken. Wat resteert zijn een aantal grote doosvormige opslagplaatsen voor stukgoederen en een paar voorwereldlijke hijskranen, plus de genoemde kolenopslag. Weinig spectaculair dus. Toch heeft de gemeente in dit gebied een viertal fietsroutes uitgezet. Eén van die routes is de 15 kilometer lange Hemhavenroute, die rechtstreeks leidt naar die enorme kolenopslagplaats. Volgens de routebeschrijving zouden hier ook oeverzwaluwen en slechtvalken nestelen, maar dat lijkt me geen leuke omgeving voor deze vogeltjes. Ik heb er dan ook niet één gezien. Wel stond ik oog in oog met, hoe raadt u het, 'het zwarte goud'. Lee Dorsey's prachtige song 'Working in the Coal Mine’ schoot mij te binnen. OBA heet de opslagplaats, dezelfde initialen als de Openbare Bibliotheek Amsterdam, het staat voor Overslag Bedrijf Amsterdam. Nog tien jaar krijgen ze de tijd het zaakje te ruimen, want Amsterdam kan géén kolen meer zien. Op naar een fossielvrije toekomst! |
||||
| © 2020 Bram Schilperoord | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||