archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 19
Jaargang 15
13 september 2018
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Hoe staat het met de boer? De dienstdoende redacteuren

1519BS Boer met zeisDagblad Trouw was op 19 juni voor een groot deel gewijd aan de problemen van onze landbouwers. Ze hadden er als slogan ‘De staat van de boer’ voor bedacht. Veel vrolijks was er niet te melden. Pogingen daartoe waren er natuurlijk wel, maar die klonken nogal krampachtig. Aan de minkant werden genoteerd: gedoe over teveel mest en andere milieukwesties, gemangeld worden door de supermarkten, te weinig steun krijgen vanuit Den Haag en Brussel en ontevredenheid over de landbouworganisaties. ‘Het boerenland smacht naar een visionair’ was de kop boven een interview met Han Wiskerke, hoogleraar agrarische sociologie in Wageningen.

In welke richting moeten we zoeken om een realistische en inspirerende visie te ontwikkelen? Gedurende de zomermaanden werd in Trouw voortgeborduurd op dit thema en ook in andere media kwam het aan bod. Er kwam een fundamentele tweedeling aan het licht die in de Volkskrant van 18 augustus op een inzichtelijke manier werd gepresenteerd. Je hebt aan de ene kant de technologisch georiënteerden en aan de andere kant de mensen die zweren bij kleinschaligheid. Groep 1 redeneert ongeveer zo: de wereldbevolking blijft in een enorm tempo doorgroeien, er moet steeds meer voedsel worden geproduceerd en dat moet ook nog schoner gebeuren, want anders gaat het milieu eraan. Dat kan alleen door nieuwe productiemethoden. Groep 2 daarentegen zweert bij kleinschaligheid en klassieke, maar dan wel schone, productiemethoden. Door grotere spreiding van landbouwgronden kan milieuwinst ontstaan in de sectoren er omheen (vervoer).

Hoe moeten we verder? Ontkomen we niet aan een keuze tussen 1 en 2, of zou je kunnen afspreken dat we hier model 1 toepassen en daar model 2? (FH)

------
We praten alleen over Nederland, neem ik maar aan. Dan heeft de afgelopen zomer waarschijnlijk aangetoond dat de hoogtechnologische (lees grootschalige) landbouw onder de huidige klimaatverwachtingen geen optie meer is, omdat bij een tegenvallende opbrengst van de eigen gewasopbrengst (gras, mais etc) er veel te veel import nodig is om het benodigde productieniveau te halen. Zeker als de marktprijzen voor veevoer stijgen zoals verwacht wordt.

Als we het in de richting van model 2 willen zoeken dan is de tentoonstelling ‘Places of Hope’ interessant, die in de Kanselarij van Leeuwarden is te zien. Zie voor meer informatie hierover mijn bijdrage Plaatsen van Hoop en www.placesofhope.nl. Bij de 'landmakers' zijn 33 ideeën te zien om land, omgeving of natuur beter in te richten, bijvoorbeeld door beter waterbeheer, of door een omgevingsvisie die door alle betrokkenen wordt gedeeld. Ik kwam erop omdat ik een verslag las van Henni van Asten van de landelijke ‘bestuurdersdag’ van de Unie van Waterschappen. Er gebeurt meer dan je geneigd bent te denken als je je beperkt tot een bron als de Volkskrant!

Interessant wordt het trouwens ook om te volgen hoe de sector omgaat met het besluit van de Europese Commissie om genmanipulatie te verbieden. Daarvan zijn namelijk snellere oplossingen te verwachten voor aanpassingen aan klimaatveranderingen. (DK)

--------
Ik neem aan dat in Trouw werd gesproken over de problematiek van de Nederlandse boer. Dat past in elk geval wel een beetje bij Trouw. Maar zodra je daar de voedselbehoefte van de groeiende wereldbevolking bij betrekt wordt het een ander verhaal. Het lijkt mij volstrekt duidelijk dat bij een groeiende wereldbevolking en toenemende welvaart er wereldwijd een flinke sprong gemaakt zal moeten worden voor wat betreft de efficiency van de wereldwijde voedselproductie. Tegelijkertijd is het onvermijdelijk dat die productie niet zo klimaatonvriendelijk kan zijn als thans.

Klimaatneutraal is wellicht niet echt haalbaar, maar dat moet wel worden nagestreefd. Eén en ander vraagt enerzijds ontwikkeling en uitrol van hoogtechnologische methoden, waaronder gentechnologie in welke vorm dan ook, anderzijds ontkomen we niet aan een ingrijpende cultuuromslag. Er zal in de toekomst beduidend minder vlees gegeten moeten worden. Niet vanwege dierenwelzijn, maar alleen al vanwege de ondoelmatigheid van dat soort voedselproductie en vanwege de desastreuze invloed van de veeteelt op het klimaat. In een recent rapport was het Planbureau voor de Leefomgeving daar glashelder over.

Dat wil allemaal niet zeggen, dat er geen plaats zou zijn voor kleinschalige klassieke landbouw. Die productie efficiënt en schoon krijgen lijkt me een hele uitdaging. Door de oogharen kijkend lijkt het voor de hand te liggen dat er een niche-markt zal ontstaan met dure producten voor de fijnproever (of die het nu echt proeft of niet). Zo’n soort ontwikkeling is nu in Nederland al zichtbaar. Zie winkelketens als Ekoplaza en Marqt. Je struikelt er over de bakfietsen. Ik ben er wel blij mee. Ik blief wel vlees en wil er best voor betalen.

Er hoeft dus niet te worden gekozen tussen beide gesignaleerde opties. Ze kunnen – en zullen – naast elkaar bestaan. Mijn sympathie ligt bij de kleinschaligheid, maar efficiënte massaproductie moet. (HK)

--------
Kort voor het ‘ter perse gaan’ van dit nummer werd duidelijk dat minister Schouten heeft gekozen voor het ‘kringloopmodel’. Wat dat gaat betekenen is nog niet helemaal duidelijk, maar dat is in de politiek juist soms een voordeel. (FH)

------
De dienstdoende redacteuren waren deze keer: Dik Kruithof, Henk Klaren en Frits Hoorweg.

---------
De foto komt van Willem van de Poll / Anefo [CC0], via Wikimedia Commons


© 2018 De dienstdoende redacteuren meer De dienstdoende redacteuren - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Hoe staat het met de boer? De dienstdoende redacteuren
1519BS Boer met zeisDagblad Trouw was op 19 juni voor een groot deel gewijd aan de problemen van onze landbouwers. Ze hadden er als slogan ‘De staat van de boer’ voor bedacht. Veel vrolijks was er niet te melden. Pogingen daartoe waren er natuurlijk wel, maar die klonken nogal krampachtig. Aan de minkant werden genoteerd: gedoe over teveel mest en andere milieukwesties, gemangeld worden door de supermarkten, te weinig steun krijgen vanuit Den Haag en Brussel en ontevredenheid over de landbouworganisaties. ‘Het boerenland smacht naar een visionair’ was de kop boven een interview met Han Wiskerke, hoogleraar agrarische sociologie in Wageningen.

In welke richting moeten we zoeken om een realistische en inspirerende visie te ontwikkelen? Gedurende de zomermaanden werd in Trouw voortgeborduurd op dit thema en ook in andere media kwam het aan bod. Er kwam een fundamentele tweedeling aan het licht die in de Volkskrant van 18 augustus op een inzichtelijke manier werd gepresenteerd. Je hebt aan de ene kant de technologisch georiënteerden en aan de andere kant de mensen die zweren bij kleinschaligheid. Groep 1 redeneert ongeveer zo: de wereldbevolking blijft in een enorm tempo doorgroeien, er moet steeds meer voedsel worden geproduceerd en dat moet ook nog schoner gebeuren, want anders gaat het milieu eraan. Dat kan alleen door nieuwe productiemethoden. Groep 2 daarentegen zweert bij kleinschaligheid en klassieke, maar dan wel schone, productiemethoden. Door grotere spreiding van landbouwgronden kan milieuwinst ontstaan in de sectoren er omheen (vervoer).

Hoe moeten we verder? Ontkomen we niet aan een keuze tussen 1 en 2, of zou je kunnen afspreken dat we hier model 1 toepassen en daar model 2? (FH)

------
We praten alleen over Nederland, neem ik maar aan. Dan heeft de afgelopen zomer waarschijnlijk aangetoond dat de hoogtechnologische (lees grootschalige) landbouw onder de huidige klimaatverwachtingen geen optie meer is, omdat bij een tegenvallende opbrengst van de eigen gewasopbrengst (gras, mais etc) er veel te veel import nodig is om het benodigde productieniveau te halen. Zeker als de marktprijzen voor veevoer stijgen zoals verwacht wordt.

Als we het in de richting van model 2 willen zoeken dan is de tentoonstelling ‘Places of Hope’ interessant, die in de Kanselarij van Leeuwarden is te zien. Zie voor meer informatie hierover mijn bijdrage Plaatsen van Hoop en www.placesofhope.nl. Bij de 'landmakers' zijn 33 ideeën te zien om land, omgeving of natuur beter in te richten, bijvoorbeeld door beter waterbeheer, of door een omgevingsvisie die door alle betrokkenen wordt gedeeld. Ik kwam erop omdat ik een verslag las van Henni van Asten van de landelijke ‘bestuurdersdag’ van de Unie van Waterschappen. Er gebeurt meer dan je geneigd bent te denken als je je beperkt tot een bron als de Volkskrant!

Interessant wordt het trouwens ook om te volgen hoe de sector omgaat met het besluit van de Europese Commissie om genmanipulatie te verbieden. Daarvan zijn namelijk snellere oplossingen te verwachten voor aanpassingen aan klimaatveranderingen. (DK)

--------
Ik neem aan dat in Trouw werd gesproken over de problematiek van de Nederlandse boer. Dat past in elk geval wel een beetje bij Trouw. Maar zodra je daar de voedselbehoefte van de groeiende wereldbevolking bij betrekt wordt het een ander verhaal. Het lijkt mij volstrekt duidelijk dat bij een groeiende wereldbevolking en toenemende welvaart er wereldwijd een flinke sprong gemaakt zal moeten worden voor wat betreft de efficiency van de wereldwijde voedselproductie. Tegelijkertijd is het onvermijdelijk dat die productie niet zo klimaatonvriendelijk kan zijn als thans.

Klimaatneutraal is wellicht niet echt haalbaar, maar dat moet wel worden nagestreefd. Eén en ander vraagt enerzijds ontwikkeling en uitrol van hoogtechnologische methoden, waaronder gentechnologie in welke vorm dan ook, anderzijds ontkomen we niet aan een ingrijpende cultuuromslag. Er zal in de toekomst beduidend minder vlees gegeten moeten worden. Niet vanwege dierenwelzijn, maar alleen al vanwege de ondoelmatigheid van dat soort voedselproductie en vanwege de desastreuze invloed van de veeteelt op het klimaat. In een recent rapport was het Planbureau voor de Leefomgeving daar glashelder over.

Dat wil allemaal niet zeggen, dat er geen plaats zou zijn voor kleinschalige klassieke landbouw. Die productie efficiënt en schoon krijgen lijkt me een hele uitdaging. Door de oogharen kijkend lijkt het voor de hand te liggen dat er een niche-markt zal ontstaan met dure producten voor de fijnproever (of die het nu echt proeft of niet). Zo’n soort ontwikkeling is nu in Nederland al zichtbaar. Zie winkelketens als Ekoplaza en Marqt. Je struikelt er over de bakfietsen. Ik ben er wel blij mee. Ik blief wel vlees en wil er best voor betalen.

Er hoeft dus niet te worden gekozen tussen beide gesignaleerde opties. Ze kunnen – en zullen – naast elkaar bestaan. Mijn sympathie ligt bij de kleinschaligheid, maar efficiënte massaproductie moet. (HK)

--------
Kort voor het ‘ter perse gaan’ van dit nummer werd duidelijk dat minister Schouten heeft gekozen voor het ‘kringloopmodel’. Wat dat gaat betekenen is nog niet helemaal duidelijk, maar dat is in de politiek juist soms een voordeel. (FH)

------
De dienstdoende redacteuren waren deze keer: Dik Kruithof, Henk Klaren en Frits Hoorweg.

---------
De foto komt van Willem van de Poll / Anefo [CC0], via Wikimedia Commons
© 2018 De dienstdoende redacteuren
powered by CJ2