 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
Nummer 4 Jaargang 15 30 november 2017 |
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Bezigheden > Ergernissen | ||||
| Op zoek naar nissen van welbehagen | Carlo van Praag | |||
 Ik zat in de trein en las een boek. Tot zover niets bijzonders, of toch? Jawel, van de 319 passagiers boven de 12 jaar op het traject Leiden-Schiphol was er welgeteld één die een boek las: ikzelf (niet tijdens het onderzoek overigens). Ook krantenlezers trof ik niet aan. Acht reizigers hanteerden een laptop, twee dommelden, 28 waren met elkaar in gesprek, zes keken uit het raam en de rest was bezig met zijn smartphone.Ik rapporteer dit niet omdat het mij stoorde, zoals u misschien denkt. In tegendeel: zo lang zij twitteren en hun contacten op facebook onderhouden, telefoneren deze reizigers niet en dat is wel zo rustig. Ik voelde geen ergernis, maar wel vervreemding. Soms denk ik, dat ik er niet echt meer bij hoor. Ik weet het eigenlijk wel zeker. Is dat toch niet een beetje pijnlijk? Het valt alleszins mee. Vervreemding, maar ook ergernis voel ik wel bij een ander aspect van het eigentijdse leven: de alom tegenwoordige muziek. Achtergrondmuziek in de supermarkt en in het restaurant, keiharde muziek op straat, in veel winkels, bij evenementen, bij feestjes en zelfs ter opluistering van kindervermaak. Dit is geen ergernis, het is kwelling. Conversatie is in de meeste cafés nauwelijks meer mogelijk, de muziek die films moet ‘ondersteunen’ is letterlijk overdonderend. Laten we naar de bioscoop gaan. Er speelt een geweldige soundtrack met beelden erbij. Let wel! Het gaat mij niet om de kwaliteit van de muziek, maar om de aanwezigheid ervan als zodanig en om het volume. Schubert is prachtig, maar ik wil er niet dagelijks de hele dag mee geconfronteerd worden. Datzelfde geldt voor housemuziek: ook mooi, tenminste als je er rustig voor gaat zitten en je overgeeft aan haar geresigneerde melancholie, maar ik wil er niet elk weekend op het stadsplein door besprongen worden. Ongetwijfeld zijn ergernis en vervreemding verbonden met leeftijd, maar meer dan een statistisch verband is het niet. Er zijn maar al te veel leeftijdgenoten die genoegen nemen met de omnipresente muziek of deze zelfs begroeten, zoals er jongeren zijn die er niets van moeten hebben. Nog een bron van vervreemding, een kleinigheid hoor: spijkerbroeken met gaten en scheuren. Ze schijnen nog geld te kosten ook. Verval als mode. Je verstand staat erbij stil. De spijkerbroek op zich is een ‘gestegen cultuurgoed’. Ooit was het werkmanskleding waarin de nette burgerij niet gezien wilde worden. De democratisering van onderop heeft echter al decennia huisgehouden en zij heeft de hele samenleving in haar greep. Nu loopt iedereen in deze kledij, ik ook. De kwaliteit valt mij trouwens tegen. Na een paar weken vertonen zich al slijtplekken (maar normaal gesproken geen scheuren). Men kan echter in het geval van de winkelhaken niet eens meer spreken van een gestegen cultuurgoed, want geen zichzelf respecterende arbeider liep vroeger in gescheurde kleren. Versteld, gelapt, gemaasd werd er tot aan het bittere einde. Hoe moeten wij die meisjes met ontbrekende knieën nu duiden? Zij lopen er verder niet onverzorgd bij, o nee! Ik weet het waarachtig niet en dat is het enige dat mij eraan stoort: niet het verschijnsel, maar mijn onvermogen om het te verklaren. Ik zou, net als in de trein, een onderzoek moeten instellen en de jongedames naar hun motieven moeten vragen. Ik zie er echter tegenop. Het zou uitgelegd kunnen worden als verbale aanranding en ik wil de gelederen van de mie-toetjes niet nodeloos versterken. Drie bronnen van vervreemding en er zijn er nog veel meer. Zo snap ik niet wat de mensen aan reality-tv vinden. Dat is het soort vertelsel waarin een stuk of wat vrijwilligers op een onbewoond eiland hun eigen kostje bij elkaar moeten scharrelen. Per implicatie (we krijgen immers een nauwgezet verslag in beelden) is duidelijk dat het eiland verre van onbewoond is. Een menigte cameralieden is er in de weer en de deelnemers aan het experiment laten weliswaar hun baard staan, maar leiden geen moment honger, omdat tegen het borreltijdstip grote schalen met bitterballen en kaasblokjes worden aangedragen. Sommigen zijn zelfs niet intern, maar meren alleen overdag even aan om zich te laten filmen en reizen dan per watertaxi terug naar huis, op tijd om de kinderen van de crèche te halen. Allen zijn dubbel verzekerd tegen alle vormen van ongerief. De programmamaker voert een strenge regie. ‘Kan die scène nog eens over met wat meer emotie’. Oersaai, evenals reisprogramma’s die in potentie opwindend zijn, maar in werkelijkheid om zeep geholpen worden door de bekende Nederlanders die de hoofdpersonen vormen. De gevaarlijkste wegen van de wereld; kent u dat programma? We rijden door barre gebieden zonder wegwijzers op onverharde wegen langs ijselijke ravijnen. Het landschap is overweldigend, althans het deel ervan dat niet schuilgaat achter de beide bekende Nederlanders die onvermoeid jolige gesprekken met elkaar voeren waarbij de omgeving de aandacht niet mag afleiden. Hier niet alleen vervreemding, maar ook ergernis! Afgehaakt! En daarom valt het allemaal nog best mee, juist omdat je kunt afhaken en de samenleving vele nissen van welbehagen kent. Het internet is een Fundgrube waarin de diamanten voor het opscheppen liggen. Rijk voorziene bibliotheken bieden hun diensten bijna gratis aan. Er zijn nog steeds horecabedrijven zonder muziek, al kost het wat moeite om ze te ontdekken. Er zijn, als je maar zoekt, goede films te zien, zelfs op de televisie welke laatste als voordeel heeft dat je zelf gaat over het geluid. Je bent niet verplicht in de file voor de Efteling te staan en het is niet verboden in de trein een boek te lezen. ---------- Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven |
||||
| © 2017 Carlo van Praag | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||