archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 15
Jaargang 14
25 mei 2017
Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Nobelprijswinnaar bezoekt geboortedorp Hans Knegtmans

1415VG Nobel1In El Ciudadano Ilustre heeft de Argentijnse schrijver Daniel Mantovani de Nobelprijs voor literatuur gewonnen. (Het is maar film: in het echt heeft geen enkele Argentijn ooit deze prijs veroverd.) Tijdens de prijsuitreiking merkt hij fijntjes op dat hij nu is bijgezet bij het culturele establishment en dat zijn rol van kritisch kunstenaar is uitgespeeld. In de volgende scène – vijf jaar later – blijken dit profetische woorden te zijn geweest. In plaats van te werken aan een nieuwe roman luistert hij naar zijn secretaresse die de post van die dag doorneemt.

Het is een en al uitnodigingen wat de klok slaat, van beroemdheden, hoogwaardigheidsbekleders en gezaghebbende of glossy instanties. Mantovani (sterke rol van Oscar Martínez) wimpelt ze stuk voor stuk af. Op één na. Zijn geboorteplaats Salas, een dorp op 700 kilometer afstand van Buenos Aires, biedt hem het ereburgerschap aan en wil hem graag feestelijk ontvangen. De schrijver is al veertig jaar geleden dit godverlaten oord ontvlucht en woont sindsdien in de metropool Barcelona. Misschien is het interessant de kennismaking te hernieuwen.

Aanvankelijk denkt de kijker dat de lol eruit bestaat dat Salas een achterlijke negorij is, waarmee een kosmopoliet van het kaliber Mantovani onvermijdelijk in aanvaring zal komen. Op het vliegveld wordt de auteur verwelkomd door een bolle jongen die hem op last van de burgemeester ophaalt in een auto die van ellende aan elkaar hangt. Prompt krijgt het wrak een lekke band op de landweg die de chauffeur bij wijze van short-cut heeft genomen. Het voertuig is niet uitgerust met een reserveband en de chauffeur beschikt niet over een mobieltje. Mantovani trouwens ook niet: wat moet een teruggetrokken miljonair met een telefoon? Noodgedwongen brengt het tweetal de nacht door in de gemankeerde taxi tot ze de volgende dag gespot worden door de aanzienlijk duurdere auto van de burgemeester die op onderzoek was gegaan. Leuk! Op weg naar het dorp onthult de burgemeester dat de eregast later die dag een rondrit zal maken op de auto van de plaatselijke brandweer, vergezeld door de officiële dorpsmiss. Lachen!!

Gelukkig blijken de regisseurs Mariano Cohn en Gastón Duprat tot subtielere bedenksels in staat te zijn dan lach-of-ik-schiet humor. Zo ontmoet de prijswinnaar zijn vroegere geliefde die, na zijn vertrek naar Europa, zich in arren moede heeft laten paaien door de simplistische Antonio (fantastisch vertolkt door de1415VG Nobel2 komiek Dady Brieva). Deze heeft zich door zijn grote mond en vanzelfsprekende expansiedrift een prominente plaats in de gemeenschap veroverd. Vroeger keek hij als een berg op tegen zijn succesvollere rivaal. Nog steeds eigenlijk. De paar scènes met het echtpaar en hun gast behoren tot het ongemakkelijkste wat je je op het relationele vlak kunt voorstellen. En het wordt er niet relaxter op wanneer ook hun voorlijke tienerdochter – die we al hebben leren kennen als belezen schrijversgroupie – haar opwachting maakt in gezelschap van haar zwijgzame en mogelijk zwakbegaafde vrijer. Dit is geen klucht meer, dit is surrealistisch drama van niveau.

Intussen vervult het feestvarken onverdroten zijn rol van beroemdheid-op-bezoek. Bijvoorbeeld door als jurylid op te treden bij een schilderwedstrijd waarbij plaatselijke amateurs hun beste beentje hebben voorgezet. Het hoeft geen betoog dat de kunstwerken een hoge mate van christelijke of humanistische positiviteit ademen. Aanvankelijk keurt hij naar eer en geweten op één na alle inzendingen af, tot ongenoegen van een plaatselijke kunstpaus die – niet toevallig – tot de afgewezenen behoort. De burgemeester moet Mantovani smeken, voor één keer de hand over het hart te strijken, in de geest van de feestvreugde.

Deze uitglijder staat niet alleen. In de loop van de film maakt Mantovani zich onmogelijk bij nagenoeg de hele bevolking. Tijdens een lezing voor de bevolking benadrukt hij dat artistieke kwaliteit volstrekt losstaat van morele beginselen en overwegingen. Dat is nieuw voor de toehoorders, onder wie ook de deelnemers aan de schilderwedstrijd. Eerder heeft hij al beklemtoond dat Salas – dat sommige bewoners meenden te herkennen als inspiratiebron voor zijn romans – voor hem nooit meer is geweest dan ‘een vlekje op de landkaart’. Nee, voor een complimentje om bestwil, of enige andere uiting van tact, moet je niet bij Mantovani zijn.

Tegen het einde van de film heeft de beroemdheid zich in een zo ongemakkelijke positie gemanoeuvreerd dat we oprecht moeten vrezen voor zijn veiligheid. Gelukkig voor hem en de kijker blijft de schade beperkt. Het siert de jury van het filmfestival van Venetië dat zij het aandurfde deze dwarse tragikomedie te honoreren met twee van de belangrijkste prijzen: de Miguel Delibes Award voor beste film en de Volpi Cup voor beste mannelijke hoofdrol.

-----
De plaatjes zijn geselecteerd door de schrijver


© 2017 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Nobelprijswinnaar bezoekt geboortedorp Hans Knegtmans
1415VG Nobel1In El Ciudadano Ilustre heeft de Argentijnse schrijver Daniel Mantovani de Nobelprijs voor literatuur gewonnen. (Het is maar film: in het echt heeft geen enkele Argentijn ooit deze prijs veroverd.) Tijdens de prijsuitreiking merkt hij fijntjes op dat hij nu is bijgezet bij het culturele establishment en dat zijn rol van kritisch kunstenaar is uitgespeeld. In de volgende scène – vijf jaar later – blijken dit profetische woorden te zijn geweest. In plaats van te werken aan een nieuwe roman luistert hij naar zijn secretaresse die de post van die dag doorneemt.

Het is een en al uitnodigingen wat de klok slaat, van beroemdheden, hoogwaardigheidsbekleders en gezaghebbende of glossy instanties. Mantovani (sterke rol van Oscar Martínez) wimpelt ze stuk voor stuk af. Op één na. Zijn geboorteplaats Salas, een dorp op 700 kilometer afstand van Buenos Aires, biedt hem het ereburgerschap aan en wil hem graag feestelijk ontvangen. De schrijver is al veertig jaar geleden dit godverlaten oord ontvlucht en woont sindsdien in de metropool Barcelona. Misschien is het interessant de kennismaking te hernieuwen.

Aanvankelijk denkt de kijker dat de lol eruit bestaat dat Salas een achterlijke negorij is, waarmee een kosmopoliet van het kaliber Mantovani onvermijdelijk in aanvaring zal komen. Op het vliegveld wordt de auteur verwelkomd door een bolle jongen die hem op last van de burgemeester ophaalt in een auto die van ellende aan elkaar hangt. Prompt krijgt het wrak een lekke band op de landweg die de chauffeur bij wijze van short-cut heeft genomen. Het voertuig is niet uitgerust met een reserveband en de chauffeur beschikt niet over een mobieltje. Mantovani trouwens ook niet: wat moet een teruggetrokken miljonair met een telefoon? Noodgedwongen brengt het tweetal de nacht door in de gemankeerde taxi tot ze de volgende dag gespot worden door de aanzienlijk duurdere auto van de burgemeester die op onderzoek was gegaan. Leuk! Op weg naar het dorp onthult de burgemeester dat de eregast later die dag een rondrit zal maken op de auto van de plaatselijke brandweer, vergezeld door de officiële dorpsmiss. Lachen!!

Gelukkig blijken de regisseurs Mariano Cohn en Gastón Duprat tot subtielere bedenksels in staat te zijn dan lach-of-ik-schiet humor. Zo ontmoet de prijswinnaar zijn vroegere geliefde die, na zijn vertrek naar Europa, zich in arren moede heeft laten paaien door de simplistische Antonio (fantastisch vertolkt door de1415VG Nobel2 komiek Dady Brieva). Deze heeft zich door zijn grote mond en vanzelfsprekende expansiedrift een prominente plaats in de gemeenschap veroverd. Vroeger keek hij als een berg op tegen zijn succesvollere rivaal. Nog steeds eigenlijk. De paar scènes met het echtpaar en hun gast behoren tot het ongemakkelijkste wat je je op het relationele vlak kunt voorstellen. En het wordt er niet relaxter op wanneer ook hun voorlijke tienerdochter – die we al hebben leren kennen als belezen schrijversgroupie – haar opwachting maakt in gezelschap van haar zwijgzame en mogelijk zwakbegaafde vrijer. Dit is geen klucht meer, dit is surrealistisch drama van niveau.

Intussen vervult het feestvarken onverdroten zijn rol van beroemdheid-op-bezoek. Bijvoorbeeld door als jurylid op te treden bij een schilderwedstrijd waarbij plaatselijke amateurs hun beste beentje hebben voorgezet. Het hoeft geen betoog dat de kunstwerken een hoge mate van christelijke of humanistische positiviteit ademen. Aanvankelijk keurt hij naar eer en geweten op één na alle inzendingen af, tot ongenoegen van een plaatselijke kunstpaus die – niet toevallig – tot de afgewezenen behoort. De burgemeester moet Mantovani smeken, voor één keer de hand over het hart te strijken, in de geest van de feestvreugde.

Deze uitglijder staat niet alleen. In de loop van de film maakt Mantovani zich onmogelijk bij nagenoeg de hele bevolking. Tijdens een lezing voor de bevolking benadrukt hij dat artistieke kwaliteit volstrekt losstaat van morele beginselen en overwegingen. Dat is nieuw voor de toehoorders, onder wie ook de deelnemers aan de schilderwedstrijd. Eerder heeft hij al beklemtoond dat Salas – dat sommige bewoners meenden te herkennen als inspiratiebron voor zijn romans – voor hem nooit meer is geweest dan ‘een vlekje op de landkaart’. Nee, voor een complimentje om bestwil, of enige andere uiting van tact, moet je niet bij Mantovani zijn.

Tegen het einde van de film heeft de beroemdheid zich in een zo ongemakkelijke positie gemanoeuvreerd dat we oprecht moeten vrezen voor zijn veiligheid. Gelukkig voor hem en de kijker blijft de schade beperkt. Het siert de jury van het filmfestival van Venetië dat zij het aandurfde deze dwarse tragikomedie te honoreren met twee van de belangrijkste prijzen: de Miguel Delibes Award voor beste film en de Volpi Cup voor beste mannelijke hoofdrol.

-----
De plaatjes zijn geselecteerd door de schrijver
© 2017 Hans Knegtmans
powered by CJ2