archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 11
Jaargang 14
30 maart 2017
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Met een roos in 't vuistje Willem Minderhout

1411BS VerkenningenOp zoek naar een nieuwe koers
Oplettende lezertjes zal het niet ontgaan zijn dat ik de sociaaldemocratische beginselen ben toegedaan en dat ik daar in PvdA-verband vorm en inhoud aan probeer te geven. Ik stond dit jaar zelfs voor het eerst op de lijst voor de Tweede Kamer. Alleen in de kieskring Den Haag weliswaar en bijna helemaal onderaan, op nummer 77. Maar toch! Ik had er zelf geen moeite voor gedaan, maar De Partij dacht dat zo’n beroemde Hagenees, en – niet te vergeten – Leunstoel-scribent, wel massa’s stemmen zou trekken.

Sinds Ewout Klei mij in zijn ezine Jalta  probeert te framen als ‘de meest onbekende PvdA-coryfee’ – in mijn eigen woorden ‘de Rob Oudkerk van Jalta’ –  mag ik uiteraard op een potentiële massa-aanhang bogen. Het zorgde inderdaad voor een aardverschuiving: twintig stemmen maar liefst! Waarbij de eerlijkheid gebied te melden dat mijn eigen stem daar ook bij zat, want dat scheelde een heel gepuzzel op wie ik deze keer nou weer eens zou moeten stemmen.

Tot zover mijn korte en roemloze carrière als kandidaat-Kamerlid. Mijn treurige lot werd uiteraard overschaduwd door de algehele teloorgang van de PvdA. Negen zeteltjes resten ons. Da’s wat mager voor een ‘brede volkspartij’. En we hadden het nog wel zo goed met iedereen voor! Houdt er dan niemand meer van ons? Is het over en uit?

Een aantal jaar geleden dacht ik dat we de weg naar boven weer gevonden hadden. Monika Sie, de toenmalige directeur van de Wiardi Beckmanstichting (het wetenschappelijk instituut van de PvdA) lanceerde de ‘Van Waarde-discussie’ om de PvdA weer een waardengedreven smoel te geven. En dan geen waarden als ‘Gewoon. Doen’, of opstaan als je het volkslied zingt en zo, maar die waarden waar het volgens sociaaldemocraten werkelijk om gaat in het leven. In de woorden van Monika Sie: ‘Verdedigen wat van waarde is impliceert dat de markt wordt gecorrigeerd, dat moet worden gebroken met het liberale individualisme dat isoleert en niet bevrijdt, dat moet worden gestreefd naar een politiek die luistert, samenbrengt, mobiliseert, greep geeft op het leven. Kortom: sociaaleconomisch naar links, sociaal-cultureel naar binding, en politiek naar versterking van zeggenschap.’

In ons volumineuze verkiezingsprogramma is dat streven naar mijn mening goed verwerkt. Maar kiezers kijken natuurlijk ook terug. ‘Retrospective voting’ heet dat. Rutte 2 had zeker zijn merites – na Rutte 1 was het zelfs een verademing te noemen –  maar de kernwaarden der sociaaldemocratie spatten er niet vanaf, al was de inkomenspolitiek op zijn minst fatsoenlijk te noemen. De echte klappers komen nog wel, dachten we, nadat de crisis is opgelost. Niet dus. Althans, andere partijen mogen die klappers gaan maken.

Is de teloorgang van de PvdA erg? Blijkbaar vindt iedereen tegenwoordig ‘sociaal-culturele binding’ binnen zijn eigen groep en is er geen behoefte meer aan een partij die de verbinding legt tussen: middenklasse, arbeidersklasse en ‘sociaal zwakkeren’; autochtoon en allochtoon; jongeren en ouderen; vakbondsleden en milieuactivisten en ga zo nog maar een tijdje door. Over ‘cultuurpolitiek’ in engere zin had de PvdA al heel lang niets meer te melden dan een beetje stribbelen tegen de Halbe Zijstraatjes van deze wereld. De Wiardi Beckmanstichting heeft ook daar onlangs een mooi, maar treurig stemmend, jaarboek aan gewijd. Daarnaast zou je kunnen opmerken dat ‘sociaaldemocratische waarden’ in een of andere vorm ook bij andere partijen voorkomen.

Als partijtijger hoop ik natuurlijk toch dat mijn kluppie de weg terug zal vinden. Hoe zou dat moeten? Alle ‘coryfeeën’ staan natuurlijk weer in een rijtje met hun kompasje te zwaaien. De Pepers, Rottenbergen en Oudkerken. U kent ze wel. Ronald Plasterk bleef helemaal in de geest van zijn streven als minister om de vorming van ‘100.000+’-gemeenten te stimuleren. Als we die honderdduizend leden die Spekman wilde winnen niet op eigen kracht kunnen binnenhalen dan fuseren we maar net zolang tot we er zijn. Politiek als gemeentelijke herindeling. 

Een interessanter betoog is van Dick Pels, de voormalige directeur van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks. Hij haalde een oud artikel uit de kast waarin hij het al eens allemaal had uitgelegd. Onder de titel ‘Als je alles voor iedereen wil zijn zoals de PvdA, dan verdwijn je zelf’ warmt hij die gedachte weer op, op de website Joop.nl.

Pels’ betoog is niet van logica gespeend. Hij adviseert de PvdA de ‘spagaatstand’, de droom om een brede volkspartij die hoger en lager opgeleiden (intellectuelen en arbeiders, professionals en precariaat, sociaal-liberalen en klassieke socialisten) verbindt, te verlaten en te kiezen voor een vrijzinnige en linksliberale koers in een nieuwe partijformatie waarin PvdA, GroenLinks en D66 zouden moeten opgaan. Hij geeft er zelfs een windstreek bij aan. Op naar het Noord-Oosten met zijn allen als progressieve liberalen! De traditionele arbeidersaanhang zit toch al bij SP, PVV en DENK, dus wat zou je nog moeilijk doen.

Op het eerste gezicht ziet dat er aantrekkelijk uit. Lekker met ‘ons soort mensen’ in een partij. Ware het niet ... Ware het niet dat die ‘spagaat’ volgens mij nu juist de bestaansreden van de sociaaldemocratie is. ‘Volksontwikkeling en natuurvriendenwerk’, ‘verheffing’, misschien zouden we het in modern Nederlands ‘empowerment’ moeten noemen. Paternalistisch misschien, maar is het niet nog veel paternalistischer om ‘de lageropgeleiden’ als object van ‘beleid’ te zien? Dat lijkt me de ‘diplomademocratie’ in optima forma.

We hebben in ieder geval wel weer een tegenstander nodig tegenover wie we onze idealen kunnen profileren. Het is gek dat de partij die het ‘polariseren’ zo’n beetje in Nederland heeft geïntroduceerd nu uitblinkt in een streven naar consensus. Er is natuurlijk de PVV, maar die heeft zichzelf zo vervreemd van alle andere politieke partijen dat het geen  onderscheidend vermogen heeft. Onze ideale tegenstander is de VVD. Lees de verkiezingsprogramma’s: ondanks ruim vier jaar samenwerking staan die diametraal tegenover elkaar. Zo hoort dat ook. Je hoeft geen aanhanger van Carl Schmitt te zijn om de belangrijke rol van de controverse bij politieke mobilisatie te kunnen waarderen.

Dat wil overigens niet zeggen dat er nooit met de VVD samengewerkt zou kunnen worden, zolang je de wet van Jaap Burger maar volgt: alleen regeren als er wat te regeren valt. Waarbij je dan vooral moet vermijden om pijnlijke compromissen als overwinningen te  presenteren. De veel te snelle geboorte van Rutte 2, met behulp van het kwartetspel van Wouter Bos en het toedekken van vaak pijnlijke compromissen tijdens de regeerperiode, zijn een schoolvoorbeeld hoe je dat niet moet doen.

Voorlopig zijn we de facto door de kiezer van onze spagaat verlost, want alleen het ‘granieten bestand’ heeft nog op de PvdA gestemd. Wie de juiste windrichting weet aan te geven hoe we onze traditionele spagaatstand weer in volle glorie aan den volke kunnen tonen verdient wat mij betreft een prijs. Ik stel voor om die prijs de ‘Alexandra Radiusprijs’ te noemen.

-----------
Dick Pels, ‘Als je alles voor iedereen wil zijn zoals de PvdA, dan verdwijn je zelf’
Het plaatje is afkomstig uit datzelfde artikel en gemaakt door de auteur.


© 2017 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Met een roos in 't vuistje Willem Minderhout
1411BS VerkenningenOp zoek naar een nieuwe koers
Oplettende lezertjes zal het niet ontgaan zijn dat ik de sociaaldemocratische beginselen ben toegedaan en dat ik daar in PvdA-verband vorm en inhoud aan probeer te geven. Ik stond dit jaar zelfs voor het eerst op de lijst voor de Tweede Kamer. Alleen in de kieskring Den Haag weliswaar en bijna helemaal onderaan, op nummer 77. Maar toch! Ik had er zelf geen moeite voor gedaan, maar De Partij dacht dat zo’n beroemde Hagenees, en – niet te vergeten – Leunstoel-scribent, wel massa’s stemmen zou trekken.

Sinds Ewout Klei mij in zijn ezine Jalta  probeert te framen als ‘de meest onbekende PvdA-coryfee’ – in mijn eigen woorden ‘de Rob Oudkerk van Jalta’ –  mag ik uiteraard op een potentiële massa-aanhang bogen. Het zorgde inderdaad voor een aardverschuiving: twintig stemmen maar liefst! Waarbij de eerlijkheid gebied te melden dat mijn eigen stem daar ook bij zat, want dat scheelde een heel gepuzzel op wie ik deze keer nou weer eens zou moeten stemmen.

Tot zover mijn korte en roemloze carrière als kandidaat-Kamerlid. Mijn treurige lot werd uiteraard overschaduwd door de algehele teloorgang van de PvdA. Negen zeteltjes resten ons. Da’s wat mager voor een ‘brede volkspartij’. En we hadden het nog wel zo goed met iedereen voor! Houdt er dan niemand meer van ons? Is het over en uit?

Een aantal jaar geleden dacht ik dat we de weg naar boven weer gevonden hadden. Monika Sie, de toenmalige directeur van de Wiardi Beckmanstichting (het wetenschappelijk instituut van de PvdA) lanceerde de ‘Van Waarde-discussie’ om de PvdA weer een waardengedreven smoel te geven. En dan geen waarden als ‘Gewoon. Doen’, of opstaan als je het volkslied zingt en zo, maar die waarden waar het volgens sociaaldemocraten werkelijk om gaat in het leven. In de woorden van Monika Sie: ‘Verdedigen wat van waarde is impliceert dat de markt wordt gecorrigeerd, dat moet worden gebroken met het liberale individualisme dat isoleert en niet bevrijdt, dat moet worden gestreefd naar een politiek die luistert, samenbrengt, mobiliseert, greep geeft op het leven. Kortom: sociaaleconomisch naar links, sociaal-cultureel naar binding, en politiek naar versterking van zeggenschap.’

In ons volumineuze verkiezingsprogramma is dat streven naar mijn mening goed verwerkt. Maar kiezers kijken natuurlijk ook terug. ‘Retrospective voting’ heet dat. Rutte 2 had zeker zijn merites – na Rutte 1 was het zelfs een verademing te noemen –  maar de kernwaarden der sociaaldemocratie spatten er niet vanaf, al was de inkomenspolitiek op zijn minst fatsoenlijk te noemen. De echte klappers komen nog wel, dachten we, nadat de crisis is opgelost. Niet dus. Althans, andere partijen mogen die klappers gaan maken.

Is de teloorgang van de PvdA erg? Blijkbaar vindt iedereen tegenwoordig ‘sociaal-culturele binding’ binnen zijn eigen groep en is er geen behoefte meer aan een partij die de verbinding legt tussen: middenklasse, arbeidersklasse en ‘sociaal zwakkeren’; autochtoon en allochtoon; jongeren en ouderen; vakbondsleden en milieuactivisten en ga zo nog maar een tijdje door. Over ‘cultuurpolitiek’ in engere zin had de PvdA al heel lang niets meer te melden dan een beetje stribbelen tegen de Halbe Zijstraatjes van deze wereld. De Wiardi Beckmanstichting heeft ook daar onlangs een mooi, maar treurig stemmend, jaarboek aan gewijd. Daarnaast zou je kunnen opmerken dat ‘sociaaldemocratische waarden’ in een of andere vorm ook bij andere partijen voorkomen.

Als partijtijger hoop ik natuurlijk toch dat mijn kluppie de weg terug zal vinden. Hoe zou dat moeten? Alle ‘coryfeeën’ staan natuurlijk weer in een rijtje met hun kompasje te zwaaien. De Pepers, Rottenbergen en Oudkerken. U kent ze wel. Ronald Plasterk bleef helemaal in de geest van zijn streven als minister om de vorming van ‘100.000+’-gemeenten te stimuleren. Als we die honderdduizend leden die Spekman wilde winnen niet op eigen kracht kunnen binnenhalen dan fuseren we maar net zolang tot we er zijn. Politiek als gemeentelijke herindeling. 

Een interessanter betoog is van Dick Pels, de voormalige directeur van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks. Hij haalde een oud artikel uit de kast waarin hij het al eens allemaal had uitgelegd. Onder de titel ‘Als je alles voor iedereen wil zijn zoals de PvdA, dan verdwijn je zelf’ warmt hij die gedachte weer op, op de website Joop.nl.

Pels’ betoog is niet van logica gespeend. Hij adviseert de PvdA de ‘spagaatstand’, de droom om een brede volkspartij die hoger en lager opgeleiden (intellectuelen en arbeiders, professionals en precariaat, sociaal-liberalen en klassieke socialisten) verbindt, te verlaten en te kiezen voor een vrijzinnige en linksliberale koers in een nieuwe partijformatie waarin PvdA, GroenLinks en D66 zouden moeten opgaan. Hij geeft er zelfs een windstreek bij aan. Op naar het Noord-Oosten met zijn allen als progressieve liberalen! De traditionele arbeidersaanhang zit toch al bij SP, PVV en DENK, dus wat zou je nog moeilijk doen.

Op het eerste gezicht ziet dat er aantrekkelijk uit. Lekker met ‘ons soort mensen’ in een partij. Ware het niet ... Ware het niet dat die ‘spagaat’ volgens mij nu juist de bestaansreden van de sociaaldemocratie is. ‘Volksontwikkeling en natuurvriendenwerk’, ‘verheffing’, misschien zouden we het in modern Nederlands ‘empowerment’ moeten noemen. Paternalistisch misschien, maar is het niet nog veel paternalistischer om ‘de lageropgeleiden’ als object van ‘beleid’ te zien? Dat lijkt me de ‘diplomademocratie’ in optima forma.

We hebben in ieder geval wel weer een tegenstander nodig tegenover wie we onze idealen kunnen profileren. Het is gek dat de partij die het ‘polariseren’ zo’n beetje in Nederland heeft geïntroduceerd nu uitblinkt in een streven naar consensus. Er is natuurlijk de PVV, maar die heeft zichzelf zo vervreemd van alle andere politieke partijen dat het geen  onderscheidend vermogen heeft. Onze ideale tegenstander is de VVD. Lees de verkiezingsprogramma’s: ondanks ruim vier jaar samenwerking staan die diametraal tegenover elkaar. Zo hoort dat ook. Je hoeft geen aanhanger van Carl Schmitt te zijn om de belangrijke rol van de controverse bij politieke mobilisatie te kunnen waarderen.

Dat wil overigens niet zeggen dat er nooit met de VVD samengewerkt zou kunnen worden, zolang je de wet van Jaap Burger maar volgt: alleen regeren als er wat te regeren valt. Waarbij je dan vooral moet vermijden om pijnlijke compromissen als overwinningen te  presenteren. De veel te snelle geboorte van Rutte 2, met behulp van het kwartetspel van Wouter Bos en het toedekken van vaak pijnlijke compromissen tijdens de regeerperiode, zijn een schoolvoorbeeld hoe je dat niet moet doen.

Voorlopig zijn we de facto door de kiezer van onze spagaat verlost, want alleen het ‘granieten bestand’ heeft nog op de PvdA gestemd. Wie de juiste windrichting weet aan te geven hoe we onze traditionele spagaatstand weer in volle glorie aan den volke kunnen tonen verdient wat mij betreft een prijs. Ik stel voor om die prijs de ‘Alexandra Radiusprijs’ te noemen.

-----------
Dick Pels, ‘Als je alles voor iedereen wil zijn zoals de PvdA, dan verdwijn je zelf’
Het plaatje is afkomstig uit datzelfde artikel en gemaakt door de auteur.
© 2017 Willem Minderhout
powered by CJ2