 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
Nummer 17 Jaargang 13 7 juli 2016 |
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Beschouwingen > Een rustig mens | ||||
| Rocard, de anti-Mitterand | Wilko Voordouw | |||
 Hij was de beste president die Frankrijk nooit heeft gehad. Nee, dat waren niet de woorden van Michel Rocard zelf. In tegenstelling tot Hans Wiegel, die zich iets te vaak 'de beste premier die Nederland nooit heeft gehad' noemde, nam de zaterdag overleden Rocard zulke teksten niet in de mond. De 'erudiete hamster' was een uitermate bescheiden man. Die bescheidenheid maakte, dat hij binnen de Franse Parti socialiste het slachtoffer werd van de notoire cynicus François Mitterrand.Rocard, geboren in 1930 in de Parijse voorstad Courbevoie, was de voorman van 'het tweede links', zeg maar de reformistische vleugel van de rechtlijnige socialistische partij. Vertaald in Nederlandse verhoudingen zou je vandaag kunnen zeggen: de meest gematigde vleugel van de PvdA. Hij pleitte voor een Franse polder en voor een economie waar niet direct aan de grillen van de vakbonden wordt toegegeven, een neiging die de Franse socialisten nog altijd hebben. De huidige premier, Manuel Valls is een rocardien pur sang. Met die aantekening dat deze laatste eerder de sportschoolvariant aanhangt: veel opgepompte biceps en vooral hopen dat de opponent (lees: de vakbeweging) onder de indruk raakt. Onlangs nog hebben we gezien dat die aanpak in het huidige Frankrijk niet werkt. Rocard is atypisch, niet afkomstig uit het klasje van de Franse politieke elite. Zijn vader was een van de uitvinders van de Franse atoombom, hijzelf kwam (hoewel hij graag verder wilde in de bètavakken) al snel tot de ontdekking dat hij geen wetenschapper was. Hij eindigde zijn studiejaren aan het instituut voor politieke studies, maar leerde het meest van de voorman die hij had tijdens zijn studentenbaan. Rocard betaalde zijn studie met het geld dat hij verdiende als machinebankwerker bij het natuurkundig instituut van de Ecole Nationale Supérieure, geleid door zijn vader. De sociaaldemocraat wordt uiteindelijk lid van de Parti Socialiste (PS) waar zijn ster snel rijst. Maar waar ook veel weerstand tegen hem is. De PS droomt van nationalisaties na de machtsovername (die er in 1981 komt), hijzelf gelooft in staatsinvloed, geen staatseigendom. Als in 1981 François Mitterand aan de macht komt, zit Rocard in zijn gevolg. De Franse polderaar wordt in eerst instantie 'ministre du plan', zeg maar het oliemannetje tussen de rijksoverheid en de regio's, departementen en gemeentes. Een paar jaar later moet hij proberen de opstandige Franse boeren te temmen. Maar hij stapt in 1985 op, woedend als hij is over het plan van Mitterrand om bij de kamerverkiezingen het kiesstelsel te veranderen. Daardoor komt het extreemrechtse Front national in de Assemblée. Mitterrand voerde het evenredige stelsel in om de conservatieven van Jacques Chirac, aan de winnende hand, te verzwakken. Na de eerste cohabitation (een president en een parlementaire meerderheid van verschillende kleuren) stelt Mitterrand zich opnieuw kandidaat. Rocard, die dan al kenbaar heeft gemaakt dat ook hij het hoogste ambt wil bekleden, trekt zich daarop terug. Eenmaal herkozen benoemt Mitterrand, tot algemene verbijstering, zijn intieme vijand Michel Rocard tot premier. In kleine kring verklaart de president zijn zet als volgt: 'Ik moet hem wel benoemen want de Fransen schijnen hem te willen. Maar je zult zien, over pakweg anderhalf jaar is er niets van hem over.' Toch kan Rocard, ondanks tegenwerking vanuit het Elysée, een deel van zijn agenda uitvoeren. Hij herstelt de vrede in de archipel Nieuw-Caledonië. De akkoorden van Matignon volgden op de bloedige opstand van de oorspronkelijke bevolking, die vervolgens bloedig werd neergeslagen. Ook stond hij aan de basis van de Franse versie van de bijstandsuitkering, Revenu Minimum d'Insertion, en de vermogensheffing Contribution Sociale Généralisée. Rocard heeft het economische tij mee. Tijdens zijn premierschap groeit de economie jaarlijks met ruim 3,5 procent. Na drie jaar en vijf dagen wordt hij op 15 mei 1991 in 45 seconden door Mitterrand aan de kant geschoven. Die benoemde Edith Cresson als zijn opvolger, volgens velen de slechtste zet ooit van meestercynicus Mitterrand. Later zal Rocard over Mitterrand zeggen: 'Hij was een moordenaar'. Rocard bleef actief, ook als hervormer tegen de klippen op in de partij. Was lange tijd burgemeester van de voorstad Conflans Sainte-Honorine, kamerlid en europarlementariër. Hij bleef kritisch op zijn partij, de bijna permanente knieval naar de radicale vakbonden en het heersende wantrouwen tegen werkgevers. De kettingroker bleef zijn hele leven zijn bijnaam 'erudiete hamster' (gekregen tijdens zijn jaren als scout) eer aandoen. Wanneer je als journalist je eerste vraag had gesteld, nam hij vijf minuten het woord. Verbijsterd vroeg je je dan af hoe we in vredesnaam bij zijn conclusie waren aangekomen. En zo ging het interviews lang. Bij het terugluisteren van de minicassette hoorde je een briljant exposé, een glashelder verhaal, met en passant, ook nog wat adviezen voor de omringende landen. De hamvraag: had Frankrijk er anders uitgezien als Michel Rocard in 1988 zijn poot had stijf gehouden? Niemand die het weet. Maar een ding is zeker: als Frankrijk nu één ding kan gebruiken, is het een forse scheut Rocard. ------------ Het plaatje is van Henk Klaren |
||||
| © 2016 Wilko Voordouw | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||