archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 11
10 april 2014
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Landschappen veranderen, helemaal niet erg Henk Klaren

1112BS LandschapIn Groot-Brittannië schijnt het meer te waaien dan elders op aarde. Een fraaie kans voor de toepassing van windenergie, zou je zeggen. Maar dat valt nog niet mee, want de protesten tegen aantasting van het landschap zijn legio en nemen toe, lees je in de krant. Nou is dat niks bijzonders, daar hebben windmolenfans in ons land ook last van. Soms kun je je daar ook nog wel iets bij voorstellen, zoals dat ding in Medemblik, waarmee de heer Rijkman Groenink nóg meer geld heeft verdiend dan hij al van de bank heeft meegekregen.
 
Interessant zijn wat mij betreft het soort argumenten dat de laatste tijd volgens de Volkskrant in Groot Brittannië wordt gebezigd. Als een bepaald landschap wordt beschreven in een onsterfelijk werk van literatuur, of is vastgelegd op een schilderij van algemeen erkend meesterschap, dan zou men zo’n landschap niet mogen bezoedelen met zoiets als een – figuurlijk – laag-bij-de-gronds artefact als een windmolen. Als die argumenten worden uitgewerkt lees je bijvoorbeeld dat een door – pak hem beet – Nescio zo mooi beschreven uitzicht toch ook door de hedendaagse mens moet kunnen worden bewonderd. In een kadertje bij het Volkskrantartikel over het Britse verzet tegen windmolens in mooie landschappen noemde litteratuurrecensent Arjan Peters zoveel fraai beschreven landschappen-waar-niks-aan-mocht-veranderen, dat je de indruk kreeg dat vrijwel alle landschappen in Nederland moeten blijven zoals ze waren. Het valt niet geheel uit te sluiten dat het hier om een ironisch bedoelde overdrijving ging, maar dat leek mij niet.

Landschappen veranderen. Bomen groeien en gaan dood. Bergen eroderen tot er niets meer van over is, al kan dat heel lang duren. Rivieren treden buiten hun oevers en verleggen hun loop, hoewel dat in ons land nog wel meevalt. Weilanden worden akkers of zelfs natuurgebied! Die voortdurende verandering geldt zelfs voor zeeën. De Zuiderzee heeft ons akkers én de Oostvaardersplassen opgeleverd. En de Flevopolder had er nú vast niet mogen komen. Sowieso niet van de natuurbeschermers natuurlijk. Wisten die veel, dat het onvervangbare (!) natuurgebied - de Oostvaardersplassen - er zou komen. Maar wellicht zouden ook de bewakers van het kunstzinnig erfgoed er moeite mee hebben gehad als een groot schrijver er iets moois over had geschreven, of een oude meester een mooi zeegezicht had gewrocht. Zouden die lieden ook bezwaar hebben tegen moderne schepen op zo'n zee of zouden er alleen zeilschepen uit de tijd van het betreffende schilderij mogen varen?  

En dan de gebouwde omgeving. Die is ook vaak schitterend beschreven en prachtig geschilderd en gefotografeerd Al die prachtige torentjes, huizen en kastelen op schilderijen van landschapsschilders zijn ook een keer gebouwd en hebben het landschap veranderd. En misschien was het landschap van vóór de bouw ook al eens geschilderd. En al die bouwwerken zullen een keer weer verdwijnen. De één eerder, de ander later. En er zullen nieuwe bouwwerken komen en infrastructuur, ook in mooi beschreven of uitgebeelde natuurlijke, agrarische en stedelijke landschappen. En ook die veranderde landschappen zullen dikwijls worden beschreven en uitgebeeld en wellicht onsterfelijke kunstwerken opleveren.

Een kunstzinnige weergave van een landschap is een momentopname. Iets moois of interessants is vastgelegd. Maar landschappen veranderen en dat is helemaal niet erg. Je zou zelfs kunnen zeggen dat een goed gedocumenteerde momentopname reden is om af te zien van conservering. Dat alles wil natuurlijk ook weer niet zeggen, dat je die grote windmolens zomaar overal kunt neerplempen. Hoewel: misschien vinden volgende generaties die dingen wel net zo mooi als wij de windmolens van vroeger.

---------------
De tekening is van Elène Klaren
------------------------------------------------
Wie zijn bestellingen doet via deze link: (www.bol.com), steunt De Leunstoel!


© 2014 Henk Klaren meer Henk Klaren - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Landschappen veranderen, helemaal niet erg Henk Klaren
1112BS LandschapIn Groot-Brittannië schijnt het meer te waaien dan elders op aarde. Een fraaie kans voor de toepassing van windenergie, zou je zeggen. Maar dat valt nog niet mee, want de protesten tegen aantasting van het landschap zijn legio en nemen toe, lees je in de krant. Nou is dat niks bijzonders, daar hebben windmolenfans in ons land ook last van. Soms kun je je daar ook nog wel iets bij voorstellen, zoals dat ding in Medemblik, waarmee de heer Rijkman Groenink nóg meer geld heeft verdiend dan hij al van de bank heeft meegekregen.
 
Interessant zijn wat mij betreft het soort argumenten dat de laatste tijd volgens de Volkskrant in Groot Brittannië wordt gebezigd. Als een bepaald landschap wordt beschreven in een onsterfelijk werk van literatuur, of is vastgelegd op een schilderij van algemeen erkend meesterschap, dan zou men zo’n landschap niet mogen bezoedelen met zoiets als een – figuurlijk – laag-bij-de-gronds artefact als een windmolen. Als die argumenten worden uitgewerkt lees je bijvoorbeeld dat een door – pak hem beet – Nescio zo mooi beschreven uitzicht toch ook door de hedendaagse mens moet kunnen worden bewonderd. In een kadertje bij het Volkskrantartikel over het Britse verzet tegen windmolens in mooie landschappen noemde litteratuurrecensent Arjan Peters zoveel fraai beschreven landschappen-waar-niks-aan-mocht-veranderen, dat je de indruk kreeg dat vrijwel alle landschappen in Nederland moeten blijven zoals ze waren. Het valt niet geheel uit te sluiten dat het hier om een ironisch bedoelde overdrijving ging, maar dat leek mij niet.

Landschappen veranderen. Bomen groeien en gaan dood. Bergen eroderen tot er niets meer van over is, al kan dat heel lang duren. Rivieren treden buiten hun oevers en verleggen hun loop, hoewel dat in ons land nog wel meevalt. Weilanden worden akkers of zelfs natuurgebied! Die voortdurende verandering geldt zelfs voor zeeën. De Zuiderzee heeft ons akkers én de Oostvaardersplassen opgeleverd. En de Flevopolder had er nú vast niet mogen komen. Sowieso niet van de natuurbeschermers natuurlijk. Wisten die veel, dat het onvervangbare (!) natuurgebied - de Oostvaardersplassen - er zou komen. Maar wellicht zouden ook de bewakers van het kunstzinnig erfgoed er moeite mee hebben gehad als een groot schrijver er iets moois over had geschreven, of een oude meester een mooi zeegezicht had gewrocht. Zouden die lieden ook bezwaar hebben tegen moderne schepen op zo'n zee of zouden er alleen zeilschepen uit de tijd van het betreffende schilderij mogen varen?  

En dan de gebouwde omgeving. Die is ook vaak schitterend beschreven en prachtig geschilderd en gefotografeerd Al die prachtige torentjes, huizen en kastelen op schilderijen van landschapsschilders zijn ook een keer gebouwd en hebben het landschap veranderd. En misschien was het landschap van vóór de bouw ook al eens geschilderd. En al die bouwwerken zullen een keer weer verdwijnen. De één eerder, de ander later. En er zullen nieuwe bouwwerken komen en infrastructuur, ook in mooi beschreven of uitgebeelde natuurlijke, agrarische en stedelijke landschappen. En ook die veranderde landschappen zullen dikwijls worden beschreven en uitgebeeld en wellicht onsterfelijke kunstwerken opleveren.

Een kunstzinnige weergave van een landschap is een momentopname. Iets moois of interessants is vastgelegd. Maar landschappen veranderen en dat is helemaal niet erg. Je zou zelfs kunnen zeggen dat een goed gedocumenteerde momentopname reden is om af te zien van conservering. Dat alles wil natuurlijk ook weer niet zeggen, dat je die grote windmolens zomaar overal kunt neerplempen. Hoewel: misschien vinden volgende generaties die dingen wel net zo mooi als wij de windmolens van vroeger.

---------------
De tekening is van Elène Klaren
------------------------------------------------
Wie zijn bestellingen doet via deze link: (www.bol.com), steunt De Leunstoel!
© 2014 Henk Klaren
powered by CJ2