archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 8
Jaargang 10
14 februari 2013
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
De winterschilder Peter Schröder

1008BS 115.1
Tijd en plaats
Onze Nederlandse voorouders kenden de 2 openingsregels van het boek Prediker 3 in hun iets barse Statenvertaling: ‘Alles heeft een bestemden tijd, en alle voornemen onder de hemel heeft zijn tijd.
Er is een tijd om geboren te worden, en een tijd om te sterven; een tijd om te planten, en een tijd om het geplante uit te roeien.’
De Britten hebben de King James Bible en daarin is het: ‘To every thing there is a season, and a time to every purpose under heaven: A time to be born, and a time to die; a time to plant, and a time to pluck up that which is planted.' (onze voorouders gingen het geplante uitroeien, die aan de overkant van de Noordzee hielden het op oogsten). Wij jongere ouderen kennen misschien beter de versie die Pete Seeger maakte en die weer vooral bekend werd in de versie van The Byrds:
 
‘To Everything (Turn, Turn, Turn)
There is a season (Turn, Turn, Turn)
And a time to every purpose, under Heaven.
A time to be born, a time to die
A time to plant, a time to reap’
 
Vrouw in de kou
Voor alles een tijd en plaats, een belangrijk ordeningsprincipe van het leven op aarde. Dus: in de zomer met z’n allen aan het strand en in de winter naar de sneeuw, ’s nachts slapen en overdag werken. En natuurlijk gaan mensen steeds wrikken aan de beperkingen van Gods Woord.
Een tropisch zwemparadijs in Noorwegen en een besneeuwde skihelling in Dubai. Wat doe je overdag als nachtwaker? Hoe kom je aan de kost in het verkeerde seizoen als je een enigszins seizoensgebonden beroep hebt? Als je geen aanspraak kunt maken op vorstverlet of een tropenrooster? Denk aan de kunstenaars en hun ongeklede modellen, die houden het binnenshuis niet al te lang uit. Denk aan de eigenaardige casus van de beroemde Franse beeldhouwer Jean Antoine Houdon, (Versailles, 1740, Parijs, 1828) (succes onder Lodewijk XVI, onder de Revolutie en het Empire). Hij is nu vooral bekend van de talloze portretten van beroemde tijdgenoten, maar hij was van het begin af aan zeer bezig met de menselijke anatomie. Zijn eerste succes behaalde hij met het beeld van een wel heel erg naakte, want gevilde, man dat L’Echorché ging heten. In 1787 kreeg hij de opdracht voor het maken van vier beelden voorstellende de 4 seizoenen. Dus vier schaarsgeklede vrouwen. Het beroemdste seizoen werd De Winter (klik door) en daarop zien we (niet minder dan 3 aspecten van) een naakte schoonheid die zich de kou van het lijf probeert te houden met een niet toereikend dekentje. Een erg mooi beeld dat al gauw geheel verdiend de bijnaam La Frileuse (De Koukleum) kreeg.

Koukleumen
Onze (Nederlands)1008BS 115.2 meest geridderde schilder is ongetwijfeld Willem Hendrik Mesdag (Groningen, 1831, Den Haag, 1915), gehuwd met Sina van Houten (Sientje). Mesdag was een virtuoos in het schilderen van zeegezichten en vissersschuiten, maar ook hij waagde zich wel eens aan een authentiek naakt. Over één exemplaar was hij bijzonder tevreden, door Sientje werd dat schilderij dan ook meteen misprijzend De Koukleum genoemd. Maar dit terzijde. Turn, Turn, Turn! nog een Frileuse? Kijk dan hier, alweer een vrouw, maar dit keer een zwarte mevrouw gekleed in enkele bladeren, met nog een bosje bladeren in de hand, dansend op een liggend rund. Er staat Mademoiselle Frileuse (klik door) boven, maar het tafereel speelt zich af onder de tropische zon, er is zelfs een jager met tropenhelm zichtbaar. Wat nu weer? Het gaat om een speelkaart van een reclameartikel van de Vin de Frileuse, een versterkend pharmaceutisch tonicum, specialiteit gemaakt van Urvania uit Madagascar. Frileuse was hier de naam van het Franse plaatsje waar de wijn werd vervaardigd.

Diepvriesvrouw
Is een afbeelding van een naakte vrouw in wezen altijd kunst? Turn, Turn, Turn! naar de wintersport. Op een postkaart zien we daar een vrouw gekleed in zeer uitbundig met bont gegarneerde Moonboots (klik door) en een idem bontmuts (en een horloge). Bij een mooie authentieke Alpenhut waarin ze ’s zomers misschien wel Zwitserse strooikaas maken. De zon schijnt, daar in de Alpen, maar het zal toch nog behoorlijk fris zijn. ‘Marie, nou even je rechterhand tegen de sneeuw, dat staat schattig’.’Karel als je niet opschiet krijg je een sneeuwbal naar je knerret en ga ik je inzepen.’ Toeristisch winternaakt?
Tot slot iets heel anders en toch weer hetzelfde: het (geïmpliceerde) winternaakt in dienst van de reclame. Een lieve jongedame zit op de grond omringd door dozen met producten. Op het hoofd draagt ze een koksmuts, net als dat functionele schortje een verwijzing naar de keuken, haar natuurlijk biotoop. Maar verder heeft ze niet veel om het lijf. U begrijpt het al, de jongedame heeft het puffieheet van het aanprijzen van ……. Diepvriesproducten! (klik door) Erwtjes, boontjes, aardbeien, maïs en ….schapenhersenen, en runderhersenen! (Hopelijk zonder Scapie en BSE). Die is goed! Laten we het houden op toegepaste kunst.
*****************************************
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder


© 2013 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
De winterschilder Peter Schröder
1008BS 115.1
Tijd en plaats
Onze Nederlandse voorouders kenden de 2 openingsregels van het boek Prediker 3 in hun iets barse Statenvertaling: ‘Alles heeft een bestemden tijd, en alle voornemen onder de hemel heeft zijn tijd.
Er is een tijd om geboren te worden, en een tijd om te sterven; een tijd om te planten, en een tijd om het geplante uit te roeien.’
De Britten hebben de King James Bible en daarin is het: ‘To every thing there is a season, and a time to every purpose under heaven: A time to be born, and a time to die; a time to plant, and a time to pluck up that which is planted.' (onze voorouders gingen het geplante uitroeien, die aan de overkant van de Noordzee hielden het op oogsten). Wij jongere ouderen kennen misschien beter de versie die Pete Seeger maakte en die weer vooral bekend werd in de versie van The Byrds:
 
‘To Everything (Turn, Turn, Turn)
There is a season (Turn, Turn, Turn)
And a time to every purpose, under Heaven.
A time to be born, a time to die
A time to plant, a time to reap’
 
Vrouw in de kou
Voor alles een tijd en plaats, een belangrijk ordeningsprincipe van het leven op aarde. Dus: in de zomer met z’n allen aan het strand en in de winter naar de sneeuw, ’s nachts slapen en overdag werken. En natuurlijk gaan mensen steeds wrikken aan de beperkingen van Gods Woord.
Een tropisch zwemparadijs in Noorwegen en een besneeuwde skihelling in Dubai. Wat doe je overdag als nachtwaker? Hoe kom je aan de kost in het verkeerde seizoen als je een enigszins seizoensgebonden beroep hebt? Als je geen aanspraak kunt maken op vorstverlet of een tropenrooster? Denk aan de kunstenaars en hun ongeklede modellen, die houden het binnenshuis niet al te lang uit. Denk aan de eigenaardige casus van de beroemde Franse beeldhouwer Jean Antoine Houdon, (Versailles, 1740, Parijs, 1828) (succes onder Lodewijk XVI, onder de Revolutie en het Empire). Hij is nu vooral bekend van de talloze portretten van beroemde tijdgenoten, maar hij was van het begin af aan zeer bezig met de menselijke anatomie. Zijn eerste succes behaalde hij met het beeld van een wel heel erg naakte, want gevilde, man dat L’Echorché ging heten. In 1787 kreeg hij de opdracht voor het maken van vier beelden voorstellende de 4 seizoenen. Dus vier schaarsgeklede vrouwen. Het beroemdste seizoen werd De Winter (klik door) en daarop zien we (niet minder dan 3 aspecten van) een naakte schoonheid die zich de kou van het lijf probeert te houden met een niet toereikend dekentje. Een erg mooi beeld dat al gauw geheel verdiend de bijnaam La Frileuse (De Koukleum) kreeg.

Koukleumen
Onze (Nederlands)1008BS 115.2 meest geridderde schilder is ongetwijfeld Willem Hendrik Mesdag (Groningen, 1831, Den Haag, 1915), gehuwd met Sina van Houten (Sientje). Mesdag was een virtuoos in het schilderen van zeegezichten en vissersschuiten, maar ook hij waagde zich wel eens aan een authentiek naakt. Over één exemplaar was hij bijzonder tevreden, door Sientje werd dat schilderij dan ook meteen misprijzend De Koukleum genoemd. Maar dit terzijde. Turn, Turn, Turn! nog een Frileuse? Kijk dan hier, alweer een vrouw, maar dit keer een zwarte mevrouw gekleed in enkele bladeren, met nog een bosje bladeren in de hand, dansend op een liggend rund. Er staat Mademoiselle Frileuse (klik door) boven, maar het tafereel speelt zich af onder de tropische zon, er is zelfs een jager met tropenhelm zichtbaar. Wat nu weer? Het gaat om een speelkaart van een reclameartikel van de Vin de Frileuse, een versterkend pharmaceutisch tonicum, specialiteit gemaakt van Urvania uit Madagascar. Frileuse was hier de naam van het Franse plaatsje waar de wijn werd vervaardigd.

Diepvriesvrouw
Is een afbeelding van een naakte vrouw in wezen altijd kunst? Turn, Turn, Turn! naar de wintersport. Op een postkaart zien we daar een vrouw gekleed in zeer uitbundig met bont gegarneerde Moonboots (klik door) en een idem bontmuts (en een horloge). Bij een mooie authentieke Alpenhut waarin ze ’s zomers misschien wel Zwitserse strooikaas maken. De zon schijnt, daar in de Alpen, maar het zal toch nog behoorlijk fris zijn. ‘Marie, nou even je rechterhand tegen de sneeuw, dat staat schattig’.’Karel als je niet opschiet krijg je een sneeuwbal naar je knerret en ga ik je inzepen.’ Toeristisch winternaakt?
Tot slot iets heel anders en toch weer hetzelfde: het (geïmpliceerde) winternaakt in dienst van de reclame. Een lieve jongedame zit op de grond omringd door dozen met producten. Op het hoofd draagt ze een koksmuts, net als dat functionele schortje een verwijzing naar de keuken, haar natuurlijk biotoop. Maar verder heeft ze niet veel om het lijf. U begrijpt het al, de jongedame heeft het puffieheet van het aanprijzen van ……. Diepvriesproducten! (klik door) Erwtjes, boontjes, aardbeien, maïs en ….schapenhersenen, en runderhersenen! (Hopelijk zonder Scapie en BSE). Die is goed! Laten we het houden op toegepaste kunst.
*****************************************
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder
© 2013 Peter Schröder
powered by CJ2