archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 7
Jaargang 10
31 januari 2013
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Waarom Nederland een CDA nodig heeft Willem Minderhout

1007BS Panta Rhei
‘Drs Minderhout, waar bent u?’ ’Hier, Willem.’ ‘Achter die boeken? Jeminee, wat een stapel. Waar bent u nu weer mee bezig?’ ‘Ik ben van plan Ewout Klei van repliek te dienen. Hij schreef in de vorige Leunstoel het CDA kan als kleinere partij wellicht nog jarenlang mee, maar is niet onbeperkt houdbaar. Daar ben ik het dus helemaal niet mee eens en dat ga ik eens haarfijn uitleggen.’ ‘Het CDA? Dat had van u toch allang weg gemogen? Stelletje onbetrouwbare fatsoensrakkers die slechts bij uiterste noodzaak met onze geliefde sociaaldemocratische partij willen samenwerken?’ ‘Dat zie je verkeerd, Willem. Goed, ik geef toe, dat zag ik ook verkeerd.’

‘Wat is er veranderd? U heeft toch niet plotseling de Heere in uw hartje toegelaten?’ ‘Doe niet zo flauw, Willem. Klei heeft volkomen gelijk dat religie geen samenbindende factor meer kan zijn. Maar dat is niet alles! Tot nu toe nam ik altijd aan dat het CDA op de links-rechts-schaal tussen VVD en PvdA in stond. Economisch gezien klopt dat, al zit het CDA wat dat betreft veel dichter bij de VVD. Sociaalcultureel staat de VVD echter van nature weer dichter bij de PvdA, als ze tenminste niet van die rechtse praat uitslaan uit angst voor de PVV. Maar we zien het verkeerd, Willem. Het is geen lineaire schaal die we moeten hanteren, zelfs geen assenkruis, het is een driehoek!’

‘Een driehoek? De heilige drie-eenheid?’ ‘Zoiets, Willem. Laat me het je uitleggen. Herinner je je dat essay van Francis Fukuyama nog over Het einde van de geschiedenis en de laatste mens?’ ‘Ja dat vond u toch ook niks?’ ‘Langzaam maar zeker begin ik daar de wijsheid van in te zien, Willem. Wat beweerde Fukuyama? Dat er eigenlijk geen alternatief meer is voor de liberale samenleving. Voor de democratische rechtsstaat in combinatie met de ondernemingsgewijze productie. Volstrekt nieuw kun je die gedachte niet noemen. Je zou Bernstein al op die gedachte hebben kunnen betrappen. Nog afgezien of dat voor eeuwig en altijd zal opgaan - panta rhei! - wil niet zeggen dat er één grote liberale eenheidsworst over de wereld wordt uitgerold. Er zal altijd discussie zijn over de mate waarin de overheid in de economie mag of moet ingrijpen, maar zelfs de SP wil niet tot een totale socialisatie van de productiemiddelen overgaan en ook de VVD zal niet pleiten voor een terugkeer tot de nachtwakerstaat. Met andere woorden: het hele politieke spel is gemorrel rond een zekere consensus over hoe de samenleving in elkaar moet zitten. Die enkele libertarier, fascist jihadist of communist die er momenteel nog rondloopt zal dat niet veranderen.’

‘Ik geloof dat ik dat wel ongeveer begrijp, maar wat is dan de volgens u de zo noodzakelijke rol van het CDA in dat krachtenveld?’ ‘Denk eens terug aan de Franse Revolutie? Wat was de strijdkreet?’ ‘Ehhh… Vrijheid, gelijkheid, broederschap?’ ‘Precies! En dat zijn dan ook nog steeds de bestanddelen van onze huidige samenleving. De liberalen verpersoonlijken de vrijheid, de sociaaldemocraten de gelijkheid en de christendemocraten de broederschap. Althans: dat zouden ze moeten doen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de liberalen de broederschap en de gelijkheid afwijzen, maar ze leggen de nadruk op de vrijheid. Hetzelfde gaat op voor sociaal- en christendemocraten die de nadruk op gelijkheid, respectievelijk broederschap leggen. Balkenende had dat door, maar hij heeft het helaas niet volledig uitgewerkt.’

‘Balkenende? Die verpersoonlijkte toch zowat alles wat u tegenstond in de politiek? Een conservatief van het zuiverste water? Merkwaardig dat u deze erfgenaam van de Anti-Revolutionaire Partij tot hoeder van de Franse Revolutie bombardeert.’ ‘Conservatief? Dat vind ik zo’n onbruikbaar begrip. Een conservatief is iemand die gesteld is op de vorige mode. Balkenende werd geïnspireerd door Etzioni, de grote filosoof van het communitarisme. Dat was een voortreffelijke gedachte! Want waar komen de christendemocraten vandaan? Van de gereformeerde en de katholieke emancipatie! Die wilden niet dat de staat iets deed, die wilden dat de staat iets niet deed. Ze wilden met rust gelaten worden. Subsidiariteit en soevereiniteit in eigen kring! Dat sloeg natuurlijk vooral op hun kerkelijke instellingen en scholen en zo. Dat is waarschijnlijk voltooid verleden tijd. Maar de gedachte dat de maatschappij heel veel zelf kan oplossen is springlevend. Kijk naar GroenLinks-veteraan Jos van der Lans met zijn Eigen Kracht! Dat is CDA-denken van de bovenste plank!’

‘Dus als ik het goed begrijp wilt u dat het CDA zich omdoopt tot Communitaristisch Democratisch Appel? Wat een rotnaam.’ ‘Dat klinkt inderdaad niet zo wervend, Willem. Hoe ze het gaan noemen ga ik niet voor ze verzinnen, maar uiteindelijk lijkt me een driestromenland met een Partij voor de Markt, een Partij voor de Overheid en een Partij voor de Maatschappij de best mogelijke oplossing. In beginsel zijn die het grotendeels met elkaar eens en kunnen ze eenvoudig coalities vormen, die nu eens de nadruk op het een en dan weer de nadruk op het andere leggen.’

‘En daar gaat u een artikel over schrijven met tweeduizend voetnoten?’ ‘Eerst maar eens afwachten wat Ewout er van vindt, Willem. Als doctorandus ken ik mijn plaats.’
 
*******************************
Het plaatje is gemaakt door Henk Klaren


© 2013 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Waarom Nederland een CDA nodig heeft Willem Minderhout
1007BS Panta Rhei
‘Drs Minderhout, waar bent u?’ ’Hier, Willem.’ ‘Achter die boeken? Jeminee, wat een stapel. Waar bent u nu weer mee bezig?’ ‘Ik ben van plan Ewout Klei van repliek te dienen. Hij schreef in de vorige Leunstoel het CDA kan als kleinere partij wellicht nog jarenlang mee, maar is niet onbeperkt houdbaar. Daar ben ik het dus helemaal niet mee eens en dat ga ik eens haarfijn uitleggen.’ ‘Het CDA? Dat had van u toch allang weg gemogen? Stelletje onbetrouwbare fatsoensrakkers die slechts bij uiterste noodzaak met onze geliefde sociaaldemocratische partij willen samenwerken?’ ‘Dat zie je verkeerd, Willem. Goed, ik geef toe, dat zag ik ook verkeerd.’

‘Wat is er veranderd? U heeft toch niet plotseling de Heere in uw hartje toegelaten?’ ‘Doe niet zo flauw, Willem. Klei heeft volkomen gelijk dat religie geen samenbindende factor meer kan zijn. Maar dat is niet alles! Tot nu toe nam ik altijd aan dat het CDA op de links-rechts-schaal tussen VVD en PvdA in stond. Economisch gezien klopt dat, al zit het CDA wat dat betreft veel dichter bij de VVD. Sociaalcultureel staat de VVD echter van nature weer dichter bij de PvdA, als ze tenminste niet van die rechtse praat uitslaan uit angst voor de PVV. Maar we zien het verkeerd, Willem. Het is geen lineaire schaal die we moeten hanteren, zelfs geen assenkruis, het is een driehoek!’

‘Een driehoek? De heilige drie-eenheid?’ ‘Zoiets, Willem. Laat me het je uitleggen. Herinner je je dat essay van Francis Fukuyama nog over Het einde van de geschiedenis en de laatste mens?’ ‘Ja dat vond u toch ook niks?’ ‘Langzaam maar zeker begin ik daar de wijsheid van in te zien, Willem. Wat beweerde Fukuyama? Dat er eigenlijk geen alternatief meer is voor de liberale samenleving. Voor de democratische rechtsstaat in combinatie met de ondernemingsgewijze productie. Volstrekt nieuw kun je die gedachte niet noemen. Je zou Bernstein al op die gedachte hebben kunnen betrappen. Nog afgezien of dat voor eeuwig en altijd zal opgaan - panta rhei! - wil niet zeggen dat er één grote liberale eenheidsworst over de wereld wordt uitgerold. Er zal altijd discussie zijn over de mate waarin de overheid in de economie mag of moet ingrijpen, maar zelfs de SP wil niet tot een totale socialisatie van de productiemiddelen overgaan en ook de VVD zal niet pleiten voor een terugkeer tot de nachtwakerstaat. Met andere woorden: het hele politieke spel is gemorrel rond een zekere consensus over hoe de samenleving in elkaar moet zitten. Die enkele libertarier, fascist jihadist of communist die er momenteel nog rondloopt zal dat niet veranderen.’

‘Ik geloof dat ik dat wel ongeveer begrijp, maar wat is dan de volgens u de zo noodzakelijke rol van het CDA in dat krachtenveld?’ ‘Denk eens terug aan de Franse Revolutie? Wat was de strijdkreet?’ ‘Ehhh… Vrijheid, gelijkheid, broederschap?’ ‘Precies! En dat zijn dan ook nog steeds de bestanddelen van onze huidige samenleving. De liberalen verpersoonlijken de vrijheid, de sociaaldemocraten de gelijkheid en de christendemocraten de broederschap. Althans: dat zouden ze moeten doen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de liberalen de broederschap en de gelijkheid afwijzen, maar ze leggen de nadruk op de vrijheid. Hetzelfde gaat op voor sociaal- en christendemocraten die de nadruk op gelijkheid, respectievelijk broederschap leggen. Balkenende had dat door, maar hij heeft het helaas niet volledig uitgewerkt.’

‘Balkenende? Die verpersoonlijkte toch zowat alles wat u tegenstond in de politiek? Een conservatief van het zuiverste water? Merkwaardig dat u deze erfgenaam van de Anti-Revolutionaire Partij tot hoeder van de Franse Revolutie bombardeert.’ ‘Conservatief? Dat vind ik zo’n onbruikbaar begrip. Een conservatief is iemand die gesteld is op de vorige mode. Balkenende werd geïnspireerd door Etzioni, de grote filosoof van het communitarisme. Dat was een voortreffelijke gedachte! Want waar komen de christendemocraten vandaan? Van de gereformeerde en de katholieke emancipatie! Die wilden niet dat de staat iets deed, die wilden dat de staat iets niet deed. Ze wilden met rust gelaten worden. Subsidiariteit en soevereiniteit in eigen kring! Dat sloeg natuurlijk vooral op hun kerkelijke instellingen en scholen en zo. Dat is waarschijnlijk voltooid verleden tijd. Maar de gedachte dat de maatschappij heel veel zelf kan oplossen is springlevend. Kijk naar GroenLinks-veteraan Jos van der Lans met zijn Eigen Kracht! Dat is CDA-denken van de bovenste plank!’

‘Dus als ik het goed begrijp wilt u dat het CDA zich omdoopt tot Communitaristisch Democratisch Appel? Wat een rotnaam.’ ‘Dat klinkt inderdaad niet zo wervend, Willem. Hoe ze het gaan noemen ga ik niet voor ze verzinnen, maar uiteindelijk lijkt me een driestromenland met een Partij voor de Markt, een Partij voor de Overheid en een Partij voor de Maatschappij de best mogelijke oplossing. In beginsel zijn die het grotendeels met elkaar eens en kunnen ze eenvoudig coalities vormen, die nu eens de nadruk op het een en dan weer de nadruk op het andere leggen.’

‘En daar gaat u een artikel over schrijven met tweeduizend voetnoten?’ ‘Eerst maar eens afwachten wat Ewout er van vindt, Willem. Als doctorandus ken ik mijn plaats.’
 
*******************************
Het plaatje is gemaakt door Henk Klaren
© 2013 Willem Minderhout
powered by CJ2