archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 6
Jaargang 10
17 januari 2013
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Babydump? Peter Schröder

1006BS 113.1
Babyoverschot
Babydump, kent u die uitdrukking? Nee, het gaat niet om een van de onmenselijke misstanden uit de industriële revolutie of de 3e wereld, ook niet om de nieuwste budget-tak aan de loot van de kinderopvang van de 21e eeuw. Het is een jolige aanduiding van een webwinkel van babyartikelen. Reclame blijft een vak.
De jeugd heeft nu nog steeds de toekomst. Dat is niet altijd het geval. Aanwas van teveel jeugd kan leiden tot armoede, honger en sterfte. Dat was tot in de 19e eeuw in Europa vaak het geval. Arme hongerige stadsbewoners kregen toen, ook door het ontbreken van deugdelijke voorbehoedmiddelen, vaak meer kinderen dan ze konden voeden. Geen toekomst maar verdriet, ellende, sociale ontwrichting en criminaliteit waren het gevolg. Denk aan Victor Hugo en Dickens. Soms werden de overtollige stedelijke borelingen tijdelijk of permanent afgestaan aan een weeshuis. Soms werden ze op het platteland ondergebracht bij een min op een boerderij. Vaak kwamen die kinderen nooit meer terug. Denk aan Cosette uit Les Misérables, of aan de boottocht van Berend Botje.

Babytekort
Er waren ook tijden waarin sprake was van een tekort aan nakomelingschap, bijvoorbeeld als er door oorlogvoering een tekort aan mannelijke verwekkers was ontstaan, of als het manvolk vanwege gebrek aan werk zonder vrouwen naar de stad was getrokken. Vooral in kleinere plattelandsgemeenschappen kon dat het begin zijn van ontvolking. Geen toekomst, want geen jeugd. In de kleine plattelandsgemeenschap werd van alle huwbare vrouwen doorgaans nadrukkelijk verlangd dat ze in de vorm van baby’s een stevige bijdrage zouden leveren aan het voortbestaan van de gemeenschap. Maar dat liefst wel in vereniging met een wettelijke echtgenoot. Als daaraan een tekort is kan het moeilijk worden. Lot en zijn dochters?

Babyteelt
Een schommelend geboortepeil, tekorten en overschotten; babyruil en babyhandel lijken dan een middel om laten we zeggen een level playing field (level playing pen) tot stand te brengen. Een dergelijke gedachtegang is waarschijnlijk zo oud als de mensheid: zolang er kwetsbare baby’s geboren worden heerst er angst dat baby’s worden ontvoerd (door andere mensen, of door dieren) en gestolen (kinderlokkers!). Lees de wereldliteratuur maar na op verloren en verdonkeremaande dochters en zonen. Hoor maar wat er nu dagelijks in de niet westerse landen (en tussen die landen en westerse adoptielanden) aan gesol met kindertjes plaatsvindt.
Terug naar Europa in soberder tijden. Gedachtevorming over de herkomst van ouderloze kinderen begint bij hun geboorte: favoriete kweekplaatsen waren vanouds de akker met de plantaardige kool (brassicaceae, kruisbloemigen) en de nesten van de dierlijke ooievaar (Ciconia ciconia).1006BS 113.2 Het koolveld en de ooievaarsnesten als broedplaatsen van baby’s waren eind 19e eeuw ook op postkaarten favoriete onderwerpen. Kijk bijvoorbeeld naar postkaart 1 alwaar een gespecialiseerde kweker baby’s aan het oogsten is en een mooi voor de verkoop bestemd exemplaar vertoont aan een welgesteld echtpaar. Verse baby’s, biologische geteeld, direct van de producent, keuze in overvloed,. De klanten nemen alle tijd.

Babyhandel
Als de klant niet naar het ooievaarsnest komt, dan zorgen de ooievaars voor een goed gesorteerd aanbod op de markt (postkaart 2.) Twaalf verschillende baby’s, nieuwe oogst, zijn hier te verkrijgen in de ooievaarskraam, over de prijs valt te onderhandelen, voor vervoer naar huis wordt gezorgd.
Met verhalen over buitenfamiliale geboorte en babyroof werden destijds ook de eigen kinderen thuis bang gemaakt: ‘als je je pap niet opeet geef ik je mee aan de babyverkoper!’ (m/v). Dat perspectief kwam dan bij herhaling terug in kinderboeken en in de plaatjes van aardewerken kinder/poppenserviesjes. Van het plaatje 3 op een minuscuul poppenbordje (merk Luneville, 7,5 cm.) gaat een dreigende werking uit: akelige man, een mand op de rug waarin drie huilende kinderen, een karwats in de hand, loopt uit beeld. Een van de kinderen zwaait bedroefd ten afscheid naar 3 nog ‘vrije’ spelende kinderen, eentje speelt met een vliegende meikever aan een draadje. En de sinistere man is een stereotype jodenman - smerig antisemitisme op de koop toe.

Babytochtje
De ambulante babyhandel kan er ook wat vrolijker uitzien. Plaatje 4 laat ons een babyverkoopster zien die haar kinderschaar (5 stuks) in twee manden vervoert op haar ezel. De vrouw is gekleed in Lotharings kostuum en rijdt door een lieflijk heuvelachtig, idyllisch landschap met dorpje en molentje. Het plaatje is afkomstig van een kinderbordje (merk Sarreguemines). Wie niet op de hoogte is van de toen gangbare emblematische achtergrond van de afbeelding kan moeilijk iets anders zien dan een vrolijk uitstapje van een lieve moeder – verjaarspartijtje? Misschien zag ook de illustrator alleen nog maar een vrolijk reisje.

*****************
De plaatjes beter zien? Volg de onderstreepte hyperlinks naar mijn site www.peterschroderatb.nl en klikken maar.


© 2013 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Babydump? Peter Schröder
1006BS 113.1
Babyoverschot
Babydump, kent u die uitdrukking? Nee, het gaat niet om een van de onmenselijke misstanden uit de industriële revolutie of de 3e wereld, ook niet om de nieuwste budget-tak aan de loot van de kinderopvang van de 21e eeuw. Het is een jolige aanduiding van een webwinkel van babyartikelen. Reclame blijft een vak.
De jeugd heeft nu nog steeds de toekomst. Dat is niet altijd het geval. Aanwas van teveel jeugd kan leiden tot armoede, honger en sterfte. Dat was tot in de 19e eeuw in Europa vaak het geval. Arme hongerige stadsbewoners kregen toen, ook door het ontbreken van deugdelijke voorbehoedmiddelen, vaak meer kinderen dan ze konden voeden. Geen toekomst maar verdriet, ellende, sociale ontwrichting en criminaliteit waren het gevolg. Denk aan Victor Hugo en Dickens. Soms werden de overtollige stedelijke borelingen tijdelijk of permanent afgestaan aan een weeshuis. Soms werden ze op het platteland ondergebracht bij een min op een boerderij. Vaak kwamen die kinderen nooit meer terug. Denk aan Cosette uit Les Misérables, of aan de boottocht van Berend Botje.

Babytekort
Er waren ook tijden waarin sprake was van een tekort aan nakomelingschap, bijvoorbeeld als er door oorlogvoering een tekort aan mannelijke verwekkers was ontstaan, of als het manvolk vanwege gebrek aan werk zonder vrouwen naar de stad was getrokken. Vooral in kleinere plattelandsgemeenschappen kon dat het begin zijn van ontvolking. Geen toekomst, want geen jeugd. In de kleine plattelandsgemeenschap werd van alle huwbare vrouwen doorgaans nadrukkelijk verlangd dat ze in de vorm van baby’s een stevige bijdrage zouden leveren aan het voortbestaan van de gemeenschap. Maar dat liefst wel in vereniging met een wettelijke echtgenoot. Als daaraan een tekort is kan het moeilijk worden. Lot en zijn dochters?

Babyteelt
Een schommelend geboortepeil, tekorten en overschotten; babyruil en babyhandel lijken dan een middel om laten we zeggen een level playing field (level playing pen) tot stand te brengen. Een dergelijke gedachtegang is waarschijnlijk zo oud als de mensheid: zolang er kwetsbare baby’s geboren worden heerst er angst dat baby’s worden ontvoerd (door andere mensen, of door dieren) en gestolen (kinderlokkers!). Lees de wereldliteratuur maar na op verloren en verdonkeremaande dochters en zonen. Hoor maar wat er nu dagelijks in de niet westerse landen (en tussen die landen en westerse adoptielanden) aan gesol met kindertjes plaatsvindt.
Terug naar Europa in soberder tijden. Gedachtevorming over de herkomst van ouderloze kinderen begint bij hun geboorte: favoriete kweekplaatsen waren vanouds de akker met de plantaardige kool (brassicaceae, kruisbloemigen) en de nesten van de dierlijke ooievaar (Ciconia ciconia).1006BS 113.2 Het koolveld en de ooievaarsnesten als broedplaatsen van baby’s waren eind 19e eeuw ook op postkaarten favoriete onderwerpen. Kijk bijvoorbeeld naar postkaart 1 alwaar een gespecialiseerde kweker baby’s aan het oogsten is en een mooi voor de verkoop bestemd exemplaar vertoont aan een welgesteld echtpaar. Verse baby’s, biologische geteeld, direct van de producent, keuze in overvloed,. De klanten nemen alle tijd.

Babyhandel
Als de klant niet naar het ooievaarsnest komt, dan zorgen de ooievaars voor een goed gesorteerd aanbod op de markt (postkaart 2.) Twaalf verschillende baby’s, nieuwe oogst, zijn hier te verkrijgen in de ooievaarskraam, over de prijs valt te onderhandelen, voor vervoer naar huis wordt gezorgd.
Met verhalen over buitenfamiliale geboorte en babyroof werden destijds ook de eigen kinderen thuis bang gemaakt: ‘als je je pap niet opeet geef ik je mee aan de babyverkoper!’ (m/v). Dat perspectief kwam dan bij herhaling terug in kinderboeken en in de plaatjes van aardewerken kinder/poppenserviesjes. Van het plaatje 3 op een minuscuul poppenbordje (merk Luneville, 7,5 cm.) gaat een dreigende werking uit: akelige man, een mand op de rug waarin drie huilende kinderen, een karwats in de hand, loopt uit beeld. Een van de kinderen zwaait bedroefd ten afscheid naar 3 nog ‘vrije’ spelende kinderen, eentje speelt met een vliegende meikever aan een draadje. En de sinistere man is een stereotype jodenman - smerig antisemitisme op de koop toe.

Babytochtje
De ambulante babyhandel kan er ook wat vrolijker uitzien. Plaatje 4 laat ons een babyverkoopster zien die haar kinderschaar (5 stuks) in twee manden vervoert op haar ezel. De vrouw is gekleed in Lotharings kostuum en rijdt door een lieflijk heuvelachtig, idyllisch landschap met dorpje en molentje. Het plaatje is afkomstig van een kinderbordje (merk Sarreguemines). Wie niet op de hoogte is van de toen gangbare emblematische achtergrond van de afbeelding kan moeilijk iets anders zien dan een vrolijk uitstapje van een lieve moeder – verjaarspartijtje? Misschien zag ook de illustrator alleen nog maar een vrolijk reisje.

*****************
De plaatjes beter zien? Volg de onderstreepte hyperlinks naar mijn site www.peterschroderatb.nl en klikken maar.
© 2013 Peter Schröder
powered by CJ2