archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 10
Jaargang 7
11 maart 2010
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Rebellie tegen literaire elite? Gerbrand Muller

0710VG Sneeuwstorm
Soms krijgt de directeur van uitgeverij De Sneeuwstorm bezoek van journalisten die proberen hem met bepaalde vragen op stang te jagen. Onlangs ging het over de rebellie tegen de literaire elite die het afgelopen jaar de literatuur in Nederland op haar grondvesten deed schudden. De gedachte achter de rebellie is niet nieuw: schone letteren – uitingen in de taal die schoonheidsontroering teweegbrengen – mogen niet als ‘hoger’ worden beschouwd dan een ‘keukenmeidenroman’. Bestsellerauteurs als Kluun of Saskia Noort zijn in cultureel opzicht niet de minderen van Connie Palmen of Tommy Wieringa, ja misschien is hun culturele betekenis zelfs wel groter omdat ze door ‘iedereen’ worden gelezen en niet slechts door een handjevol ‘verliteratuurde liefhebbers’. Stijl en vorm doen bovendien minder ter zake dan de zaak die een auteur zich aantrekt: literatuur zal geëngageerd zijn, of niet zijn. Docenten in de literatuurwetenschap schijnen hun studenten met deze opvatting vertrouwd te maken. Reden te meer misschien om de kwestie ook in dit tijdschrift aan te roeren. Eerst echter maar eens horen wat de directeur van De Sneeuwstorm erover te zeggen heeft.

Journalist: Goedemorgen!
Directeur: Goedemorgen, komt u binnen! U wilt mij zeker weer iets vragen.
J: Inderdaad. Ik ben benieuwd wat u van het gevecht vindt.
D: Het gevecht?
J: Het gevecht, de rebellie tegen de literaire elite.
D: ?
J: De literaire elite is eindelijk van haar ivoren toren afgedaald! Heeft u al die stukken niet gelezen?
D: Ik wist niet dat er nog zoiets als een elite bestond.
J: Ze heeft haar langste tijd gehad!
D: En daar bent u blij om.
J: Het is niet anders! Elite staat voor exclusief en het publiek neemt dat niet langer. Dit is de 21ste eeuw! De minderheid conformeert zich aan de meerderheid, het onderscheid tussen kunst en kitsch, kaf en koren, hoog en laag vervaagt.
D: Dit is het ‘morgen’ waarvan Huizinga de schaduwen zag: ons doel is niet langer denken en weten, maar leven en doen.
J: Sorry?
D: 'Dwaasheid in al haar gedaanten, de beuzelachtige en belachelijke, de boze en verderfelijke, heeft nooit zulke orgieën over de wereld gevierd als heden ten dage,' schreef hij in 1935. Maar het is blijkbaar nog steeds niet dwaas genoeg.
J: Nou nou.
D: Als ik u gekwetst heb, neemt u me dan niet kwalijk.
J: De Sneeuwstorm heeft de tijd, heeft u eens gezegd. Maar bent u nog wel van deze tijd?
D: Wie de tijd heeft, hoeft niet per se van deze tijd te zijn.
J: Tot wie richt u zich, als ik het vragen mag?
D: Tot wie maar in staat en bereid is om te lezen.
J: Dat zijn miljoenen mensen. Wordt het geen tijd uw criteria aan te passen?
D: Sorry?
J: De klassiek-literaire beoordelingscriteria zijn niet langer alleen zaligmakend. Volgens de huidige inzichten in de literatuurwetenschap mogen romans niet meer uitsluitend naar de vorm worden beoordeeld, maar zullen ook morele en maatschappelijke elementen in de beoordeling moeten worden betrokken.
D: Allicht. Literatuur weerspiegelt het leven en de daarmee verweven normen en waarden.
J: Dat wist u al.
D: U dan niet?
J: Waarom is het soms zo moeilijk een gesprek met u te voeren? U begrijpt heel goed hoe ik het bedoel.
D: Zegt u toch maar hoe u het bedoelt.
J: De nieuwe literatuur is geëngageerd. Een volgens de ouderwetse normen mislukt boek dat een goede zaak verdedigt is goed. Vergeet de vorm, richt u op een goede zaak!
D: Mijn zaak is goed.
J: Maar u houdt uw ogen gesloten, u ziet niet wat er om u heen gebeurt.
D: Soms is het goed je ogen gesloten te houden.
J: Op die manier ziet u geen zaken die raken aan het dagelijks bestaan en die iedereen aangaan. Wat is er alleen in de afgelopen 12 maanden al niet gebeurd! De verkiezing van Barack Obama! De kredietcrisis! De ondergang van de DSB-bank! De Q-koorts! Wat zien we ervan in de literatuur terug?
D: Kijkt u er mij niet op aan!
J: Ik weet wat u weer wilt zeggen. U bent de kleinste uitgever ter wereld en u heeft de tijd.
D: Geduld! Wie geduld heeft, heeft de tijd.
J: Makkelijk praten! Ik dank u voor dit gesprek!
 
***********************
Nieuwsgierig naar de uitgaven
van uitgeverij De Sneeuwstorm?
Verwen uzelf en vraag gratis
Het laatste Vlugschrift aan via:


© 2010 Gerbrand Muller meer Gerbrand Muller - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Rebellie tegen literaire elite? Gerbrand Muller
0710VG Sneeuwstorm
Soms krijgt de directeur van uitgeverij De Sneeuwstorm bezoek van journalisten die proberen hem met bepaalde vragen op stang te jagen. Onlangs ging het over de rebellie tegen de literaire elite die het afgelopen jaar de literatuur in Nederland op haar grondvesten deed schudden. De gedachte achter de rebellie is niet nieuw: schone letteren – uitingen in de taal die schoonheidsontroering teweegbrengen – mogen niet als ‘hoger’ worden beschouwd dan een ‘keukenmeidenroman’. Bestsellerauteurs als Kluun of Saskia Noort zijn in cultureel opzicht niet de minderen van Connie Palmen of Tommy Wieringa, ja misschien is hun culturele betekenis zelfs wel groter omdat ze door ‘iedereen’ worden gelezen en niet slechts door een handjevol ‘verliteratuurde liefhebbers’. Stijl en vorm doen bovendien minder ter zake dan de zaak die een auteur zich aantrekt: literatuur zal geëngageerd zijn, of niet zijn. Docenten in de literatuurwetenschap schijnen hun studenten met deze opvatting vertrouwd te maken. Reden te meer misschien om de kwestie ook in dit tijdschrift aan te roeren. Eerst echter maar eens horen wat de directeur van De Sneeuwstorm erover te zeggen heeft.

Journalist: Goedemorgen!
Directeur: Goedemorgen, komt u binnen! U wilt mij zeker weer iets vragen.
J: Inderdaad. Ik ben benieuwd wat u van het gevecht vindt.
D: Het gevecht?
J: Het gevecht, de rebellie tegen de literaire elite.
D: ?
J: De literaire elite is eindelijk van haar ivoren toren afgedaald! Heeft u al die stukken niet gelezen?
D: Ik wist niet dat er nog zoiets als een elite bestond.
J: Ze heeft haar langste tijd gehad!
D: En daar bent u blij om.
J: Het is niet anders! Elite staat voor exclusief en het publiek neemt dat niet langer. Dit is de 21ste eeuw! De minderheid conformeert zich aan de meerderheid, het onderscheid tussen kunst en kitsch, kaf en koren, hoog en laag vervaagt.
D: Dit is het ‘morgen’ waarvan Huizinga de schaduwen zag: ons doel is niet langer denken en weten, maar leven en doen.
J: Sorry?
D: 'Dwaasheid in al haar gedaanten, de beuzelachtige en belachelijke, de boze en verderfelijke, heeft nooit zulke orgieën over de wereld gevierd als heden ten dage,' schreef hij in 1935. Maar het is blijkbaar nog steeds niet dwaas genoeg.
J: Nou nou.
D: Als ik u gekwetst heb, neemt u me dan niet kwalijk.
J: De Sneeuwstorm heeft de tijd, heeft u eens gezegd. Maar bent u nog wel van deze tijd?
D: Wie de tijd heeft, hoeft niet per se van deze tijd te zijn.
J: Tot wie richt u zich, als ik het vragen mag?
D: Tot wie maar in staat en bereid is om te lezen.
J: Dat zijn miljoenen mensen. Wordt het geen tijd uw criteria aan te passen?
D: Sorry?
J: De klassiek-literaire beoordelingscriteria zijn niet langer alleen zaligmakend. Volgens de huidige inzichten in de literatuurwetenschap mogen romans niet meer uitsluitend naar de vorm worden beoordeeld, maar zullen ook morele en maatschappelijke elementen in de beoordeling moeten worden betrokken.
D: Allicht. Literatuur weerspiegelt het leven en de daarmee verweven normen en waarden.
J: Dat wist u al.
D: U dan niet?
J: Waarom is het soms zo moeilijk een gesprek met u te voeren? U begrijpt heel goed hoe ik het bedoel.
D: Zegt u toch maar hoe u het bedoelt.
J: De nieuwe literatuur is geëngageerd. Een volgens de ouderwetse normen mislukt boek dat een goede zaak verdedigt is goed. Vergeet de vorm, richt u op een goede zaak!
D: Mijn zaak is goed.
J: Maar u houdt uw ogen gesloten, u ziet niet wat er om u heen gebeurt.
D: Soms is het goed je ogen gesloten te houden.
J: Op die manier ziet u geen zaken die raken aan het dagelijks bestaan en die iedereen aangaan. Wat is er alleen in de afgelopen 12 maanden al niet gebeurd! De verkiezing van Barack Obama! De kredietcrisis! De ondergang van de DSB-bank! De Q-koorts! Wat zien we ervan in de literatuur terug?
D: Kijkt u er mij niet op aan!
J: Ik weet wat u weer wilt zeggen. U bent de kleinste uitgever ter wereld en u heeft de tijd.
D: Geduld! Wie geduld heeft, heeft de tijd.
J: Makkelijk praten! Ik dank u voor dit gesprek!
 
***********************
Nieuwsgierig naar de uitgaven
van uitgeverij De Sneeuwstorm?
Verwen uzelf en vraag gratis
Het laatste Vlugschrift aan via:
© 2010 Gerbrand Muller
powered by CJ2