archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 5
Jaargang 6
11 december 2008
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Nieuwjaar: Wensen en Gevoelens Peter Schröder

0605BS 52.1
Deelnemers en Deelgenoten
Met welke bedoeling sturen we elkaar prentbriefkaarten?
In deze tijd, waarin onze universiteiten en andere onderzoekinstellingen de Media (en alles wat daaraan netwerksgewijs vastzit) wetenschappelijk onderzoeken, weten we daar het fijne van. Het zit zo. We onderscheiden dan in algemene zin twee categorieën doeleinden:
- elkaar informeren
- met elkaar communiceren
Heeft u dat? Het zijn termen ontleend aan het Latijn, dat is wetenschappelijk. Betekent communiceren eigenlijk niet altijd ook informeren? Jawel, maar informeren betekent niet altijd communiceren, het is eenzijdiger, het is eenrichtingverkeer. Denk aan het overbrengen van een nieuwtje of een groet. Communiceren veronderstelt Actie + Reactie, Vraag en Antwoord, Input & Feedback, relationeel mengen van informatie, maar ook het verfijnen door wederzijds delen ervan: elkaar deelgenoot maken. Delen, van feitelijke informatie, maar ook van gevoelens, in de wetenschap ook wel Sharing genoemd, is heel belangrijk in onze Informatiemaatschappij.

Delen is ook vermenigvuldigen
Sommige zaken dalen in waarde als je ze met anderen deelt. Om maar wat te noemen: één paraplu met z’n vijven heeft voor u in de regen een veel beperkter nut dan een privé exemplaar, één paar schoenen voor met z’n tweeën, dat loopt minder dan half zo goed. Ook als er sprake is van een erfenis zult u voor uzelf de waarde ervan meestal niet zien stijgen naarmate er meer erfgenamen zijn. Lees de populaire misdaadliteratuur nog maar eens door op saamhorigheid en synergie onder erfgenamen.
Het kan ook anders. Liefde, om eens iets moois te noemen, wordt alleen maar meer en mooier als je het samen deelt . (U hoort mij niet zeggen dat liefde meer wordt naarmate het met meer mensen wordt gedeeld.) Dat geldt ook voor vriendschap, genegenheid en zorg en voor verdriet. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd; gedeelde smart is dubbele smart. Hoewel: vaak is gedeelde smart juist halve smart. Is het Geheel meer dan de Delen?
Ter zake. Twee weten meer dan één, door Sharing wordt Informatie een grondstof die groeit in het gebruik, zoals ze aan de Universiteit van Amsterdam hebben bewezen.

Schaarste en kwaliteit
Vandaag de dag, in onze informatie/communicatiemaatschappij communiceren we ons al gauw via de mail, de telefoon, de televisie, de chatbox en de brievenbus tot een goed geïnformeerde speler in onze global community. Dat was zo’n 100 en zo’n 50 jaar geleden anders. We communiceerden en informeerden toen soberder met elkaar. Het ging om schaarsere goederen en dan krijgt de informatie minder de ruimte om in het gebruik te groeien. Schaarsere berichten, maar veel vaker op prentbriefkaarten. En misschien waren de schaarsere berichten wel persoonlijker en intenser dan nu. Communicatie via prentbriefkaarten kende meer variëteit, er waren minder standaardproducten en meer idiosyncrasieën. Op prentbriefkaarten werden de feestdagen ook toen al nooit overgeslagen en dat is nog steeds zo. Allerlei inventieve muzikale Internet filmpjes met bewegende rendieren en champagneglazen ten spijt maken ze bij de Post binnenkort weer overuren met het slepen van zakken vol kaarten.

‘Verborgen’ berichten
Standaardisering op de prentbriefkaartenmarkt, dat begon met de wenskaarten voor de erkende feestdagen (Pasen, Pinksteren, Kerstmis, Oud&Nieuw) en verjaardagen. De informatieve betekenis van deze berichten is eenduidig en behoeft weinig toelichting. Op de achterkant van de wenskaarten staat vaak niet veel meer dan de naam/namen van de afzender. Onpersoonlijk? Dat juist weer niet, want de persoon0605BS 52.2 van de afzender krijgt alle schriftelijke aandacht. Jacques en Therèse sturen een groet met een sneeuwlandschap, ze (claimen te) horen tot de intimi. En dan is er natuurlijk nog het picturale bericht – ook dat Medium is een Message. Voor wie daarvoor minder gevoelig is: vaak hebben de plaatjes een non-verbale boodschap in het relationele vlak die boven de rituele formule uitstijgt. Denk aan het eenzame kerstboompje op de besneeuwde heuvel: dat is Jaap die we het hele jaar nog niet hebben gezien. Denk aan die vrolijk dansende jongelui in vrijetijdskleding: dat zijn Dennis en Linda, daar gaan we gauw weer eens een avondje mee stappen. Iconografie noemt de wetenschap dat. Of onbewuste lading. Heus, er is geen Dr. Freud voor nodig om de wensen, verlangens en andere emotioneel en relationeel geladen beeldberichten te onderkennen en een begin te maken met de ontcijfering.

Dat wilde ik nog eh... overbrengen naar jou toe
Kijken we naar de vorige eeuwwisseling, of eigenlijk de jaren 1920: Nieuwjaarswenskaart 1a, het staat er in goud: Gelukkig Nieuwjaar. Een sportieve jongedame op een sleetje, ze is goedgemutst (muts, sic!). Ze heeft pret en wijst met haar gehandschoende hand ergens heen. Kaart verstuurd door Dick van der Vliet aan Mej. Cornelie Vervoort in Voorschoten: Het Beste! Meer niet. Verborgen bericht: Zo zie ik je graag? Gaan wij gezellig wintersporten? Of vermaakt Cornelie zich juist heel goed zonder deelname van Dick?
Kaart 1b draagt het opschrift Bonne Année en werd met de Meilleurs Souhaits à mes chers cousin et cousine pour 1923 door Georgette verstuurd aan Mr. et Mme Dutilleux in Bruxelles. Een charmante heer, staande, enigszins leunend op een stok (?), converseert met twee bevallige dames op een bank. Hij enigszins uitnodigend, zij beiden iets terughoudend – hard to get? Zien we hier meneer en mevrouw Dutilleux met Georgette in een ménage à trois? Het gaat steeds om jongvolwassenen, pubers domineerden de communicatie nog niet. De boodschap is geheimzinnig maar lijkt verder te gaan dan alleen maar die beste wensen.

Komen we er uit?
Verder naar de 1950’s.: eenvoud en tevredenheid, geluk was nog gewoon om nog eens een cliché te delen. Twee keer een klok in beeld die ongeveer 12 uur aanwijst. Op kaart 2a een echtpaar (samenwonen was nog niet of nog maar net uitgevonden), hij staand, zij zittend, het glas geheven, zich bevindend voor de ombouw van een opklapbed. Jawel. Hij lijkt wat op Juan Carlos van Irene en wil in het Nieuwe Jaar wel wat gaan ravotten met haar. Zou het opklapbed het houden? Eefje en Gerrit stuurden de kaart naar de Fam. Blokhans in Bussum.
Nieuwjaarskaart 2.b. vertoont een winters geklede vrouw, alleen, buiten bij die nieuwjaarsklok. Wil zij in het Nieuwe Jaar gezelschap? Of bevalt het leven zonder partner haar juist goed? Liesbeth stuurde de kaart naar Mejuffrouw Lies de Graaf in Overschie. Toffe meiden onder mekaar? Raadsels. Ook hier geen pubers maar min of meer volwassenen.

Hoe dan ook, vanuit De Leunstoel wens ik u leunstoelgenoten ook zonder bijberichten natuurlijk het Allerbeste in het Nieuwe jaar.

-----
Kaarten uit ‘de Peter Schröder Collectie’, copyright 2008 Peter Schröder. Aan mijn website met mooiere versies van de plaatjes wordt gewerkt.
Veel van de in deze rubriek vertoonde prentbriefkaarten zijn geleverd door Antiquariaat Jac. Verloop. www.jacverloop.nl Jaap Verloop beschikt over een zeer veelzijdig assortiment ansichtkaarten en ander drukwerk.


© 2008 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Nieuwjaar: Wensen en Gevoelens Peter Schröder
0605BS 52.1
Deelnemers en Deelgenoten
Met welke bedoeling sturen we elkaar prentbriefkaarten?
In deze tijd, waarin onze universiteiten en andere onderzoekinstellingen de Media (en alles wat daaraan netwerksgewijs vastzit) wetenschappelijk onderzoeken, weten we daar het fijne van. Het zit zo. We onderscheiden dan in algemene zin twee categorieën doeleinden:
- elkaar informeren
- met elkaar communiceren
Heeft u dat? Het zijn termen ontleend aan het Latijn, dat is wetenschappelijk. Betekent communiceren eigenlijk niet altijd ook informeren? Jawel, maar informeren betekent niet altijd communiceren, het is eenzijdiger, het is eenrichtingverkeer. Denk aan het overbrengen van een nieuwtje of een groet. Communiceren veronderstelt Actie + Reactie, Vraag en Antwoord, Input & Feedback, relationeel mengen van informatie, maar ook het verfijnen door wederzijds delen ervan: elkaar deelgenoot maken. Delen, van feitelijke informatie, maar ook van gevoelens, in de wetenschap ook wel Sharing genoemd, is heel belangrijk in onze Informatiemaatschappij.

Delen is ook vermenigvuldigen
Sommige zaken dalen in waarde als je ze met anderen deelt. Om maar wat te noemen: één paraplu met z’n vijven heeft voor u in de regen een veel beperkter nut dan een privé exemplaar, één paar schoenen voor met z’n tweeën, dat loopt minder dan half zo goed. Ook als er sprake is van een erfenis zult u voor uzelf de waarde ervan meestal niet zien stijgen naarmate er meer erfgenamen zijn. Lees de populaire misdaadliteratuur nog maar eens door op saamhorigheid en synergie onder erfgenamen.
Het kan ook anders. Liefde, om eens iets moois te noemen, wordt alleen maar meer en mooier als je het samen deelt . (U hoort mij niet zeggen dat liefde meer wordt naarmate het met meer mensen wordt gedeeld.) Dat geldt ook voor vriendschap, genegenheid en zorg en voor verdriet. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd; gedeelde smart is dubbele smart. Hoewel: vaak is gedeelde smart juist halve smart. Is het Geheel meer dan de Delen?
Ter zake. Twee weten meer dan één, door Sharing wordt Informatie een grondstof die groeit in het gebruik, zoals ze aan de Universiteit van Amsterdam hebben bewezen.

Schaarste en kwaliteit
Vandaag de dag, in onze informatie/communicatiemaatschappij communiceren we ons al gauw via de mail, de telefoon, de televisie, de chatbox en de brievenbus tot een goed geïnformeerde speler in onze global community. Dat was zo’n 100 en zo’n 50 jaar geleden anders. We communiceerden en informeerden toen soberder met elkaar. Het ging om schaarsere goederen en dan krijgt de informatie minder de ruimte om in het gebruik te groeien. Schaarsere berichten, maar veel vaker op prentbriefkaarten. En misschien waren de schaarsere berichten wel persoonlijker en intenser dan nu. Communicatie via prentbriefkaarten kende meer variëteit, er waren minder standaardproducten en meer idiosyncrasieën. Op prentbriefkaarten werden de feestdagen ook toen al nooit overgeslagen en dat is nog steeds zo. Allerlei inventieve muzikale Internet filmpjes met bewegende rendieren en champagneglazen ten spijt maken ze bij de Post binnenkort weer overuren met het slepen van zakken vol kaarten.

‘Verborgen’ berichten
Standaardisering op de prentbriefkaartenmarkt, dat begon met de wenskaarten voor de erkende feestdagen (Pasen, Pinksteren, Kerstmis, Oud&Nieuw) en verjaardagen. De informatieve betekenis van deze berichten is eenduidig en behoeft weinig toelichting. Op de achterkant van de wenskaarten staat vaak niet veel meer dan de naam/namen van de afzender. Onpersoonlijk? Dat juist weer niet, want de persoon0605BS 52.2 van de afzender krijgt alle schriftelijke aandacht. Jacques en Therèse sturen een groet met een sneeuwlandschap, ze (claimen te) horen tot de intimi. En dan is er natuurlijk nog het picturale bericht – ook dat Medium is een Message. Voor wie daarvoor minder gevoelig is: vaak hebben de plaatjes een non-verbale boodschap in het relationele vlak die boven de rituele formule uitstijgt. Denk aan het eenzame kerstboompje op de besneeuwde heuvel: dat is Jaap die we het hele jaar nog niet hebben gezien. Denk aan die vrolijk dansende jongelui in vrijetijdskleding: dat zijn Dennis en Linda, daar gaan we gauw weer eens een avondje mee stappen. Iconografie noemt de wetenschap dat. Of onbewuste lading. Heus, er is geen Dr. Freud voor nodig om de wensen, verlangens en andere emotioneel en relationeel geladen beeldberichten te onderkennen en een begin te maken met de ontcijfering.

Dat wilde ik nog eh... overbrengen naar jou toe
Kijken we naar de vorige eeuwwisseling, of eigenlijk de jaren 1920: Nieuwjaarswenskaart 1a, het staat er in goud: Gelukkig Nieuwjaar. Een sportieve jongedame op een sleetje, ze is goedgemutst (muts, sic!). Ze heeft pret en wijst met haar gehandschoende hand ergens heen. Kaart verstuurd door Dick van der Vliet aan Mej. Cornelie Vervoort in Voorschoten: Het Beste! Meer niet. Verborgen bericht: Zo zie ik je graag? Gaan wij gezellig wintersporten? Of vermaakt Cornelie zich juist heel goed zonder deelname van Dick?
Kaart 1b draagt het opschrift Bonne Année en werd met de Meilleurs Souhaits à mes chers cousin et cousine pour 1923 door Georgette verstuurd aan Mr. et Mme Dutilleux in Bruxelles. Een charmante heer, staande, enigszins leunend op een stok (?), converseert met twee bevallige dames op een bank. Hij enigszins uitnodigend, zij beiden iets terughoudend – hard to get? Zien we hier meneer en mevrouw Dutilleux met Georgette in een ménage à trois? Het gaat steeds om jongvolwassenen, pubers domineerden de communicatie nog niet. De boodschap is geheimzinnig maar lijkt verder te gaan dan alleen maar die beste wensen.

Komen we er uit?
Verder naar de 1950’s.: eenvoud en tevredenheid, geluk was nog gewoon om nog eens een cliché te delen. Twee keer een klok in beeld die ongeveer 12 uur aanwijst. Op kaart 2a een echtpaar (samenwonen was nog niet of nog maar net uitgevonden), hij staand, zij zittend, het glas geheven, zich bevindend voor de ombouw van een opklapbed. Jawel. Hij lijkt wat op Juan Carlos van Irene en wil in het Nieuwe Jaar wel wat gaan ravotten met haar. Zou het opklapbed het houden? Eefje en Gerrit stuurden de kaart naar de Fam. Blokhans in Bussum.
Nieuwjaarskaart 2.b. vertoont een winters geklede vrouw, alleen, buiten bij die nieuwjaarsklok. Wil zij in het Nieuwe Jaar gezelschap? Of bevalt het leven zonder partner haar juist goed? Liesbeth stuurde de kaart naar Mejuffrouw Lies de Graaf in Overschie. Toffe meiden onder mekaar? Raadsels. Ook hier geen pubers maar min of meer volwassenen.

Hoe dan ook, vanuit De Leunstoel wens ik u leunstoelgenoten ook zonder bijberichten natuurlijk het Allerbeste in het Nieuwe jaar.

-----
Kaarten uit ‘de Peter Schröder Collectie’, copyright 2008 Peter Schröder. Aan mijn website met mooiere versies van de plaatjes wordt gewerkt.
Veel van de in deze rubriek vertoonde prentbriefkaarten zijn geleverd door Antiquariaat Jac. Verloop. www.jacverloop.nl Jaap Verloop beschikt over een zeer veelzijdig assortiment ansichtkaarten en ander drukwerk.
© 2008 Peter Schröder
powered by CJ2