archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 3
Jaargang 6
13 november 2008
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Marrvellous! Willem Minderhout

0603VG Marr
Een tijdje geleden liep ik wat verveeld rond te neuzen in een boekwinkeltje op London Central. Mijn oog viel op ‘A History of Modern Britain’ van Andrew Marr. Toen ik de eerste bladzijde opsloeg wilde ik het gelijk aanschaffen want Marr omschrijft daarin het grote thema van zijn boek als ‘the defeat of politics by shopping’. Dat is een thematiek die me aanspreekt.

Het boek geeft in zo’n zeshonderd bladzijden alles wat je van een goed geschiedenisboek mag verwachten: de economische, politieke, sociale én culturele geschiedenis van het naoorlogse Groot Brittannië. Dat klinkt saai en taai, maar Marr is erin geslaagd om dat allemaal in samenhang, in perfecte balans en met een vaart en een humor op te schrijven dat je van de wederopbouw tot de jaren van Tony Blair door het boek heenvliegt. Naast alle politieke kopstukken krijgen ook The Goon Show, Dad’s Army en The Who - om er maar een paar te noemen- een zinvolle plek.En wist u dat de Morris Minor en de Austin Mini - voor mij toonbeelden van Britse design -  door een Turkse immigrant, Alec Issigonis, zijn ontworpen? In welke algemene geschiedenis van Nederland wordt er ook aandacht besteed aan Anton Geesink, Trea Dobbs, the Q65, Rob de Nijs, Wim T. Schippers en Joop van den Ende? Wie weet de naam van de ontwerper van de DAF?

Ook de anekdotes zijn geweldig. De cholerische Churchill zat op een dag op het toilet, toen iemand op de deur bonsde omdat Stafford Cripps, een Labour minister, hem dringend moest spreken. ‘Tell Sir Stafford I am in the lavatory and can only deal with one shit at a time’, blafte Winston de Geweldige door de deur. Pikant detail: Gordon Brown, de huidige premier, heeft Marr deze anekdote verteld. Of deze: Labour politicus George Brown (geen familie van de MP) verspeelde zijn kansen voor het partijleiderschap omdat hij zo verschrikkelijk zoop. Tijdens een bezoek aan Lima zou hij iemand in een jurk ten dans gevraagd hebben, maar zijn verzoek werd afgewezen. Toen Brown naar de reden vroeg kreeg hij als antwoord: ‘Ten eerste omdat u ladderzat bent, ten tweede omdat dit geen dansmuziek is, maar ons volkslied en ten derde omdat ik de aartsbisschop van Lima ben.’ Hilarisch is ook de bechrijving van de bouw van de ‘Millennium Dome’. Niemand wist namelijk te vertellen waar die Dome nu eigenlijk voor gebruikt zou worden. Er werd zelfs een sport verzonnen - surf-ball – die daar gespeeld zou kunnen worden, maar tot op heden weet nog niemand wat surf-ball is.

Hoewel er veel te lachen valt, is het wel degelijk een zeer serieus boek. Stap0603VG Surfball voor stap schetst Marr de teloorgang van politieke idealen en de opkomst van de consumptiemaatschappij. Volgens Marr staat die consumptiemaatschappij nu echter voor een grote uitdaging.

Aan het eind van zijn inleiding schrijft hij ‘Belangrijker dan onze ‘shopping’ economie zijn de effecten van onze koolstofverslaving. Vooraanstaande wetenschappers beginnen ons duidelijk te maken dat, om de paneet te redden, een tijdperk van ascetische soberheid noodzakelijk is. In plaats daarvan is er hernieuwd enthousiasme voor technologische oplossingen van kernenergie en off shore windfarms tot elektrische auto’s en zonnereflectoren in de ruimte. Zo’n optimisme is uiterst wenselijk want een van de belangrijkste effecten van de klimaatverandering is dat het mensen zo mismoedig maakt dat ze zich er van afwenden. Dit is te groot en te angstwekkend om over na te denken. Dit ontkenningsgedrag zagen we ook tijdens de opkomst van Hitler, of tijdens de dreiging van een nucleaire holocaust tijdens de zestiger jaren. Sommigen zeggen dat je dat soort dingen niet kunt negeren. Maar dat kan best. Zonder hoop, zonder een duidelijk gevoel dat er licht aan het eind van de tunnel is, zullen de meeste van ons gewoon de andere kant opkijken en net doen alsof het er niet is. Tot nu toe vertellen belangrijke politieke partijen verwarrende boodschappen over de aanpak van het klimaatprobleem. De ene dag zijn het windturbines op het dak, of nieuwe belastingen om hergebruik te stimuleren, maar de volgende dag gaat het weer over het vergroten van onze luchthavens zodat we nog vaker en nog verder kunnen vliegen en beloften dat goedkope vliegvakanties een mensenrecht zullen blijven. Uiteindelijk zijn het misschien de wetenschappers die de politici zullen leiden, in plaats van andersom.’

Marr’s boodschap lijkt me – zeker nu de kredietcrisis de ‘shopping economie’ onderuit heeft gehaald - duidelijk. De wetenschap moet ons helpen om weer licht aan het eind van de tunnel te zien. Politici moeten de voorwaarden scheppen om die weg begaanbaar te maken. De bevolking moet die weg ook willen gaan. De politiek moet, kortom, weer een plek krijgen in onze ‘shopping maatschappij.‘

Andrew Marr (2007, 2008), ‘A History of Modern Britain’, Pan Books, Londen
 
******************************************
Boekhandel van Rossum is gevestigd aan de
Beethovenstraat 32 in Amsterdam.
Ga voor informatie naar www.boekhandelvanrossum.nl


© 2008 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Marrvellous! Willem Minderhout
0603VG Marr
Een tijdje geleden liep ik wat verveeld rond te neuzen in een boekwinkeltje op London Central. Mijn oog viel op ‘A History of Modern Britain’ van Andrew Marr. Toen ik de eerste bladzijde opsloeg wilde ik het gelijk aanschaffen want Marr omschrijft daarin het grote thema van zijn boek als ‘the defeat of politics by shopping’. Dat is een thematiek die me aanspreekt.

Het boek geeft in zo’n zeshonderd bladzijden alles wat je van een goed geschiedenisboek mag verwachten: de economische, politieke, sociale én culturele geschiedenis van het naoorlogse Groot Brittannië. Dat klinkt saai en taai, maar Marr is erin geslaagd om dat allemaal in samenhang, in perfecte balans en met een vaart en een humor op te schrijven dat je van de wederopbouw tot de jaren van Tony Blair door het boek heenvliegt. Naast alle politieke kopstukken krijgen ook The Goon Show, Dad’s Army en The Who - om er maar een paar te noemen- een zinvolle plek.En wist u dat de Morris Minor en de Austin Mini - voor mij toonbeelden van Britse design -  door een Turkse immigrant, Alec Issigonis, zijn ontworpen? In welke algemene geschiedenis van Nederland wordt er ook aandacht besteed aan Anton Geesink, Trea Dobbs, the Q65, Rob de Nijs, Wim T. Schippers en Joop van den Ende? Wie weet de naam van de ontwerper van de DAF?

Ook de anekdotes zijn geweldig. De cholerische Churchill zat op een dag op het toilet, toen iemand op de deur bonsde omdat Stafford Cripps, een Labour minister, hem dringend moest spreken. ‘Tell Sir Stafford I am in the lavatory and can only deal with one shit at a time’, blafte Winston de Geweldige door de deur. Pikant detail: Gordon Brown, de huidige premier, heeft Marr deze anekdote verteld. Of deze: Labour politicus George Brown (geen familie van de MP) verspeelde zijn kansen voor het partijleiderschap omdat hij zo verschrikkelijk zoop. Tijdens een bezoek aan Lima zou hij iemand in een jurk ten dans gevraagd hebben, maar zijn verzoek werd afgewezen. Toen Brown naar de reden vroeg kreeg hij als antwoord: ‘Ten eerste omdat u ladderzat bent, ten tweede omdat dit geen dansmuziek is, maar ons volkslied en ten derde omdat ik de aartsbisschop van Lima ben.’ Hilarisch is ook de bechrijving van de bouw van de ‘Millennium Dome’. Niemand wist namelijk te vertellen waar die Dome nu eigenlijk voor gebruikt zou worden. Er werd zelfs een sport verzonnen - surf-ball – die daar gespeeld zou kunnen worden, maar tot op heden weet nog niemand wat surf-ball is.

Hoewel er veel te lachen valt, is het wel degelijk een zeer serieus boek. Stap0603VG Surfball voor stap schetst Marr de teloorgang van politieke idealen en de opkomst van de consumptiemaatschappij. Volgens Marr staat die consumptiemaatschappij nu echter voor een grote uitdaging.

Aan het eind van zijn inleiding schrijft hij ‘Belangrijker dan onze ‘shopping’ economie zijn de effecten van onze koolstofverslaving. Vooraanstaande wetenschappers beginnen ons duidelijk te maken dat, om de paneet te redden, een tijdperk van ascetische soberheid noodzakelijk is. In plaats daarvan is er hernieuwd enthousiasme voor technologische oplossingen van kernenergie en off shore windfarms tot elektrische auto’s en zonnereflectoren in de ruimte. Zo’n optimisme is uiterst wenselijk want een van de belangrijkste effecten van de klimaatverandering is dat het mensen zo mismoedig maakt dat ze zich er van afwenden. Dit is te groot en te angstwekkend om over na te denken. Dit ontkenningsgedrag zagen we ook tijdens de opkomst van Hitler, of tijdens de dreiging van een nucleaire holocaust tijdens de zestiger jaren. Sommigen zeggen dat je dat soort dingen niet kunt negeren. Maar dat kan best. Zonder hoop, zonder een duidelijk gevoel dat er licht aan het eind van de tunnel is, zullen de meeste van ons gewoon de andere kant opkijken en net doen alsof het er niet is. Tot nu toe vertellen belangrijke politieke partijen verwarrende boodschappen over de aanpak van het klimaatprobleem. De ene dag zijn het windturbines op het dak, of nieuwe belastingen om hergebruik te stimuleren, maar de volgende dag gaat het weer over het vergroten van onze luchthavens zodat we nog vaker en nog verder kunnen vliegen en beloften dat goedkope vliegvakanties een mensenrecht zullen blijven. Uiteindelijk zijn het misschien de wetenschappers die de politici zullen leiden, in plaats van andersom.’

Marr’s boodschap lijkt me – zeker nu de kredietcrisis de ‘shopping economie’ onderuit heeft gehaald - duidelijk. De wetenschap moet ons helpen om weer licht aan het eind van de tunnel te zien. Politici moeten de voorwaarden scheppen om die weg begaanbaar te maken. De bevolking moet die weg ook willen gaan. De politiek moet, kortom, weer een plek krijgen in onze ‘shopping maatschappij.‘

Andrew Marr (2007, 2008), ‘A History of Modern Britain’, Pan Books, Londen
 
******************************************
Boekhandel van Rossum is gevestigd aan de
Beethovenstraat 32 in Amsterdam.
Ga voor informatie naar www.boekhandelvanrossum.nl
© 2008 Willem Minderhout
powered by CJ2